Katalog

KARINCALAR: SUPER ORGANIZMA zü kanncalar Amenkada buyuk bır sorun halıne gelmışler Istatstıklere gore kannca ısıngı nederayle hastaneye başvu ranlann sayısı yüda 30 000 e kadar yukselmekte llk kanncalann bundan 70 yü once gemılerle Guney AmenkadanAlabamayageldıklentahmınedılmekte Kann Kızıl kanncalar duşman tanımıyor Tkvuk ve karaca calar bu bolgeden çıkarak on dort eyalete bırden yayümaya yavrulanna saldıracak kadar cesur olan bu kuçuk yaratıkbaşarmışlar lann son kurbanı bır kannca araştırmacısıydı Kanncalar Solenopsıs ınvıcta turu kızıl kanncalar hıçbır bocek üacınAmenkalı bıyolog Stanley Schumann ı bahçede çalışır dan etkılenmıyor Çunku bu kızıl kanncalann yalnızca bır deken yakaladılar Dızlennın uzenne çokmuş vazıyette çalı gıl tam 60 kralıçelen var Onlarla bırlıkte yaşayan bu super şan bıyolog bu olayı ancak haftalar sonra bacaklanndakı kolonılenn yıkılması neredeyse olanaksız Kralıçelerden bın hrmızı kabarcıklan gorunce fark etü zehırlendıgınde hayatta kalan ışçı kanncalar hemen yenı bır Boylan 3mm'yı bıle bulmayan bu mınık bocekler kralıçe anyorlar umulmadık derecede saldırganlar Yuvarun etrafindakı Bumodel evnm bıyologldnnı bıle şaşırüyor Aslındabu kalabalık kannca toplulugu üpkı kaynayan suyun tencere sıstem ışçı kanncalann aleyhıne ışlemekte Çunku ışçılenn kenanndan taşması gıbı aruden harekete geçebüıyor Kıçogu kendılerıne genetık açıdan yabancı olan kuluçkdlar ıçın çakşıyorlar Bu tur ıyı nıyetli davranışlar evnm kurallaGENLER: Kanncalar kendilerini neden feda ediyor? nna ters duşer dıyor kann ca araştırmacısı Bert Höll Kralıçe kalıtım [EIEa Kalıüm t Rraîiçe sahıp'ı dobler ( The Ants / Kannolduğu çıft kro < calar adlı kıtabın yazan) mosomun Kıtapta anlaülan kannca yansını rastu Kralîçenın dışfyavrulan toplulugunda yumurtalar **lantısal ayıklanraslantısal ayıklanma sonu ma sonucunda tek bır krahçeye avt Dışı kacu kahtımlarının %50'smı yavrulanna anne, %S0'suu de babadan nnca yavrulan da genellıkle aktanr ışçı kannca olarak yeüşırler ahr Erkek kanncalann tek Içlennden yalnızca bazılan bır kromozomu var. ılerde yuvadan uçarak yenı kolonıler kurabılecek nıtehklere sahıptır Işçı kanncalar asla uremezler ve yalnız ca doğurgan kız kardeşlerınm bakımlannı ustlenırler Ancak genlen genç kralıçe lerın yavrulannda yaşamaya devam eder Işçı kanncalar hıçbu zaman urpmıyorlar ama eger ure 3) Erkek kanncalar dollenme 4) Işçı ve doğurgan karmcalardan oluşan dışı yecek olsalardı yıne de gemış yumurtalardan urer kanncalann arasmda %75 oranmda bır akrabalık Kromozomu anne kalıtımmm bağı vardır Dışı ışçıler boylece yumurtlamak yerıne nenk olarak kız kardeşlerırasllantısal ayıklanması sonucu laz kardeşlerınm bakımını ustlenerek soylannı daha ne kendı yavrularından da oluşur hızlı bır şekılde devam ettırebıhrler ha yakın olurlardı Bu tama 706/24 Bazı kannca kolorulen, super organızmalara donuşmuş durumda Bu kolonİerde zorunlu bır banş egemen, savaş durmuş men kanncalann ureme bıçımınden kaynaklanmakta (bkz grafık) Işçı kannca kalıtımının %75 ını kız kardeşıyle paylaşıyor Işçı kannca yavmlamadıgı zaman kalıtımından daha fazlasını aktarabılıyor Bunun ıçın besleyebıldıgı kadar çok kralıçe yavrusunu beslemesı yeterlı Bu gonullu bır davranış bıçımı gıbı gorunse de gerçekte bellı bır çıkar uzenne kurulmuştur Teon boyle Fakat çok sayıda kralıçelen olan kırmızı kannca kolonılennde aıle gruplan ortadan kalkmış Son araştırmalara gore ışçıler bakunlannı ustlendıklen yavrularla akrabalık baglan taşıyor Hıç şaşırmadan gorevlennı surduren ışçı kanncalar yuvaya yaklaşan her canlıya karşı da amansız bır mucadele venyorlar Pekı bunu nıye yapıyorlar9 Evnm kurallanna ters davranan canlılar aslında yalnız kızıl kanncalar degıl Modern analız teknıgıyle rum bır kolorunın kahümını ınceleyebılen araştirmacüar son derece ügınç olaylarla karşılaştlar Tek bır kralîçenın yoneümı alhndakı kolonılerde kralıçe 20 erkek kanncayla çıftleşmekte Ancak kralıçe gerçekte yalnızca bır defa çıftleşıyor Dıger spermlerı tum yaşamı boyunca kullanmak uzere vucudunda depoluyor Boylece dışı yavrulann tumu aynı babadan dunyaya gelmış oluyor Eger kralıçe gerçekten de çok sayıda erkek kanncayla çıftleşırse o zaman uvey kız kardeşlerden oluşan bır topluluk meydana gelır Şemsıyelı kanncalann dev kolonılenndekı kralîçenın dışı yavrulan arasında ancak %25'lık bır akrabalık bagı bulunur Bu yuzden şemsıyelı kannca ışçılennın ara sıra uremelen daha uygun olabüırdı Boylece genlennı de çogaltabüırlerdı Pekı nıye uremıyorlar9 Belkı de başka rurlu davranmalan olanaklı degüdır dıyor Holldobler Bazı rurlenn kolonılennde ışbolumu oylesıne gelışmıştır kı kanncalar neredeyse vucut hucrelen gıbı bırbırıne baglıdırlar Yaşamlannı super organızma olarak surduren ışçı kanncalann başka çıkış yolları da yoktur Super organızma kanncalar tarafindan uretılen en ılgınç buluştur Bunun ıçmde uzun çatışmalan sona erdıren zorunlu bır banş gızlıdır Gelecek hafta: Smıf sava^lazı