Katalog

"Fizik dersi neden sevilmiyor?" S ayın Tiukkan Gülyurdu 20 Mayıs 2000 t a ı M 687 sayıh CBTde' Fızık dersı nıye sevilmiyor'' başhkh yazısında, hse ogrenalen arasında gozlemledıklerını açıkhyor ve bu nedenlen beş ana başhk altnda topluyor * Teknık olanaksızhldar * Duzleme koşullanma * Başansızlık fobısı * Matematık agırhkh ogrenm * OSS baskısı Her başlık altında da ılgılı konuda nelenn yurumedıgını ve nelenn yapılması gerekhgını açıkhyor Benım belırtmek ıstedıgım goruşler ıse a) Genelde bır konunun (fizık kunya tarıh, vs) ogrencüer arasında neden sevümeyecegı, b) Fızık deısının sevılmemesınde mate mauk agırhkh egıümın oynadığı ıol uzenne Vk verecegım ornek ıçınde yaşadıgımız yılla ügıh Bılındıgı gıbı 2000 yüı tum dunyada "dfiny* matematik yıh" olarak bekrlendı ve bu amaçla da bırçok ulkede çeşıtlı etlonlıkler, konferanslar duzenlenıyor Geçen Mayıs ayının 24 unde Pans'te bır odul verme toplantısı sırasında Amenkan Cl»y Vakfı taraundan ılgınç bır açıklama yapüdı Dunyaca tanınmıs matemat±çüerden oluşan bır komısyonun saptadıgı yedı tane problemın her bırının çozumu ıçın 1 mılyon dolar venlecegı belırtıldı Bu gınşım dogal olarak bırçoguna 1900 yılmda ılk kez duzenlenen UlatUrarası MatenıatikçiUr Kongnti'nı haürlatü O zamanın devlennden David Hilbeıt, kongrede, kanısınca 20 Yuzyüda çozuldugu takdırde onemh uluklar aça cagını duşundugu en onemh 23 problemı açıklamıstı Tahmın edılebılecegı gıbı, 20 Yuzyüın matematık araşürmala nnın onemh bır kısmı bu problemlenn ya da bu problemlenn çozumlerıyle dogrudan ılgılı onerılenn kanıtlanmasına harcandı Clay Vakfi tarafından saptanan yedı probleme yakından bakhgımız zaman dort tanesınm dogrudan fizık ya da uygulamayla ılgılı oldugunu goruyoruz Fızıkle dogrudan ügıh problemler arasında NavıerStokes denklemınde varhk ve turevlenebıhne ozeUıklerının kanıtlanması ayar teorüerıyle ügıh olarak YangMüls denklemının varhgının kanıtlanması blunuyor 21 Yuzyıhn başmda mdtematü< araştırmacüannın en on saflarda yuruyerüerını gece gunduz uğ 1 raştıran problemler üzücten kaynaklanıyor 1 Önce çuvaldız kendimize! Oncelıkle bır konunun ve de ozellıkle fizığm ogrencıler arasında neden sevümedıgı sorusuna degınehm Kanımca bu sorunun yanıtı 'Ben acaba oğ rencılenme okuttugum konuyu sevdırebümek ıçın elımden gelen her şeyı yapüm mı' Yetennce yarancıhgımı seferber ettım mı' sorusuna verılecek yanıtta aramak gerekır Daha açık bır düle ıfade edersek ogrenmek ısteyıp de ogrenemeyen bır og rencı topluluğuyla karşı karşıya bulundu gumuzda eksıklıgı bızım kendımızde aramamız gerebr Ogretmenlık meslegının bır tutku gıbı ıcra edümesı gerektıgını du şunuyorum ogrettıgımız konu fizık olsun tarıh olsun ya da matematık bıldıklenmızı ocjrencüenmıze aktanrken en yaratıcı ve coşkulu bıçımde yapmamız gerekıyor kı onlardakı meraklanma filarlerı yakalayıp akü yurut me çabalarını harekete geçırebüelım Bunu basarabümek ıçın de surekh olarak ogretım yontemlerınuzı bügımızı sor gulayıp daha ıyı nasü yapabüecegımızı araştumamız gere kıyor Herhangı bır konuyu yırmı yıldır aynı bıçımde veren bır ogretmenı duşunun Ogrencıler bunu kısa zamanda hıssedeceklerdır Zıra üauç soruda ogretmenlennın konusundakı gelışmelerden tamamen habersız oldugunu anlaya caklardır O zaman da konudan sogunur yalnızca not almak ıçın çahşüan bır durum ortaya çıkar Bu durumda açıkur kı bız ogretmenlerın ıgneyı kendımıze batırmamız gerekır1 Unutmayalım köttt öğrenci yoktur kötü öğretmen vardır Gerek hocalarımdan gerekse yırmıbeş yülık ogretmenlık yaşamımdan edındıgım deneyımı boyle ozetieyebüınm Sayın Turkkan Gulyurdunun ısaret etügı nedenler (teknık olanaksızlıklar başansızlık fobısı, OSS baskısı) kanımca ıkıncıldır çok daha alt olçeklerde ogrencılerın moü vasyonu uzennde etkılerını hıssetürebümelen soz konusu olabıhr Temel neden ıse bır oncekı paragrafta ışaret etügım gıbıdır Kötü öğrenci yok, kötü öğretmen vardır... Biz öğretmenler olarak gerekeni yapıyor muyuz? sıcım teonsının (ve en son bıımıyle Mteonsının) en onde gelen araşürmacüanndan Kendı adına atfedüen kanıtladıgı tek bır teorem yok ama çahşmalan Fıelds madalyasına lâyık goruldu Neden' Çunku olaganustu sezısı ongorusu sayesınde yepyenı matemank arashrma alarüannın, problemlennın dogmasma onculuk em Bugun en saygın mate matüccüenn bır kısmı bu alanda çahşmalannı yurutmekteler Burada ozelhkle alhnı çızmek ıstedıgımız olgu gunumuzde matematık ve fizıgın nasü bırbırlenyle olumlu yon de etküeşım ıçınde oldugudur Her zaman oldugu gıbı bugun de, ustehk daha da açık bır bıçımde matematik fizıgın anlatım dıhdır lster hse duzeyınde olsun ısterse umversıte ogrencüenmızı bu düın yoksullan olarak yetıstırmemenuz gerekır Şunu ıçınde yaşadıgımız çag bıze açıkça gostermektedır kı fizıgın gerekürdıgı anlanm düı gıderek daha zengınleşeceknr zıra gıtökçe karmaşüdaşan olaylara model buhnak o derece zorlaşacaktır Artık 19 yuzyıhn matemahgme saplarup kalarak bugunun ıncelememız ıçın onumuze koydugu fizü<sel olaylan açüdamamız olanaksız güsıdır Ornekler dolu oldugu ıçın gereksız yere konuyu daha fazla uzatmak ıstemıyorum Fiziğin anlatım dili Saym Turkkan Gulyurdu yazısında "Matematik a^ızlıklı yöntezn" başlıklı bolumunde gozlemlerıru ve onerüennı açüdarken katüamayacagım olgulara ışaret edıyor Ükcumlesı Fızücsel büımlerın matemaüge bagımsızh gı yadsınamaz bır gerçektır Yukarda da behrttıgım gıbı matematık fizıgın anlatım düıdır Doganın modellenmesmde kullandıgımız bır düdır ve en onemhsı evrenseldır1 Sız bır ınsanı düınden mahrum edıp sonra onun düden bagımsız oldugunu soyleyebıhr mısınız' Tabu fızücsel olaylan anlatımında kullandıgınız düın ne kadar dogru oldugu onerdıgınız modehn laboratuvarda sınanmasıyla belh olacaktır O apayn bır konu Sayın Gulyurdu nun aynı paragrafta yer alan bır başka onerısı Gezı mekdnları sanal ortamlar ve sanatsal et kmhklenn kullanüması fen ogretımınde matematıksel yon temlere alternatıfler oluşturacaktır Kanımca alternatıf ol maktan çok olsa olsa matematıksel modellemeye tamam layıcı modehn anlamasını kolaylaştırıcı etkısı olabıhr ve bu boyle algüandıgı takdırde ancak yararh olabüır Çunku aksı takdırde ogrencüerın anlayısı ozden çok bıçıme yonelecek bugun bırçok egıtım kurumunda uzuntuyle ızledıgımız reçetecüık kopyacıhk kısacası somut bügıden yoksunluk ahp başını gıdecektır Üerıdekı nesülen yetışürmelerı ıçın bugunden yogurdugumuz gençlerımızın hangı yonde egıhhnelerı gerektıgı konusunda yapacagımız seçımın ve sonuçlannın onemı bu arüamda yaşamsaldır Arif Mardin arıf mardın@ıntevry fr Matematik madalyaları Vermek ıstedıgım bır dıger ornek de son on yü ıçınde verüen Fıelds madalyalaııyla ügüı Büındıgı gıbı mate matüc dahnda Nobel Odulu yok Ancak her dort yüda bır toplanan Uluslararası Matematü<çüer Kongresı rıde son dort yd ıçınde matematık dahnda en onemlı çahşmalan yapmıs olup kırk yaşının altmda olan uçdort matematıkçıye Fıelds madalyası verüır Profesyonel bır matematıkçının alabüecegı en onemh odul olarak bıhnır Son on yüın ıçınde Fıelds madalyasını alan matematücçüere baktıgımız zaman bunlann ıçınde onemh bır kısmının çalışmalannın dogrudan fizıksel uygulamalara yonehk oldugunu goruruz Ornegın PieneLouis Lionı (1994) kısmı turevh dıferansıyel denklemler ve kmettk teonye uygulanması Boltzmann denklemıyle ügıh çahşmaları nedenıyle Jean Boargain de (1994) nonhneer Schrodınger denklemının ve de tekü sınır degerh Konteveg de Vrıes denklemının çozumu ıçın yaphgı çahsmalarda harmoruk anahze ergodık teonye ve Banach uzaylan teonsıne yapügı katküan nedenıyle odullendırüdı Yukarda saydüdanmızın chşında ıkı arashrmacı daha var kı onlann çahşmalannın fizüde olan baglantsı daha da çarpıcı1 Bunlardan bırı Maxizn Kontsevich (1998 Fıelds madalyası) dığerı ıse Edward Witteo (1990 Fıelds madalyası) Kontsevich 36 yaşında, fizıgın en üerı sınırlann da oldugu bır matemahgın de en üeıı sınırlann da aynı rahathkla çahşabüen bır büımcı VVıtten ıse daha da şaşırtıcı zıra kendısı bu fizıkçı1 Evet fizücçı olup da Fıelds ma dalyasını ahnayı haket rrus tek büımcı Kuanrum teorısıyle yerçekımını bırleşhrmeyı amaçlayan Aman yapmayın! Gelekm matematık agırlıkh ogreümın fizıgın ogrencı ler arasında sevılmemesme neden oluşu ve buradan kalkarak (koca koca da yazılmış11) matematıksel uzık ogrenımı artık sorgulanmalı ve degıştırılmelıdır sonucuna vanlışına Konuyla bıraz yakından ügüenmış bır kışı olarak gosterece gım tepkı var gucumle aman yapmayın1 dıye haykırmak olacaktır1 Tepkumn bu denh guclu olmasının nedenlenne gelınce Bır kez boyle bır yargıya varabümek ıçın ınsanm ıçınde yaşamakta oldugu donemı çok ıyı degerlendırmesı gerekıyor Şoyle kı son otuz yıllık donem matematık ve fizıgın bır bırlerıyle etküeşımın en yogun ve verımlı oldugu donemdır Başka hıçbır donemde bırının dıgenne dogrudan etkısı ye nı yaklaşımlara ya da yeru teorılere yol açması bu denh zen gın olmadı Bu soyledıklerımı bırıb ornekle açmak îitıyorum 694/16