Katalog

Kendikemiğinizi üretin Hastanın kendıkemıküıgınden yıgırüa kemık uretüe büecegı ve bunlann kaza eklem üühabı, ya da ur abnması gıbı nedenlerden öturü yıtınlen kemıgın yenne kullanüabüeceğı beürtılıyor Şundüık kemıgın yıtirümesı durumunda genellıkle hastaya metal protez taküıyor Ne var kı, metal, kemıkie çok 1yı bır uyum saglayamıyor ve yetennce esnek olamıyor Hastanın kendı kemıgınden parça alıp eklenmesı her ne kadar olası ıse de, bu ekler çok kuçuk olabüıyor ve ekleme yen bır yıl boyunca hastaya sancı çektırebılıyor Dahası, hastanın bagışıklık sıstemı kemık bankalanndan sağlanan bu parçalan reddedebılıyor Hollanda kokenlı Iso Tıs şırketmden Joo«t de Bruijn yera kemık uretmenın çok daha manüklı oldugunu one suruyor Hayvanlaıdan kemık üıgı hucrelen elde etmenın yolunu bulan Bruijn ekıbı, daha sonra bunlan kemık buyume etmenlenyle bırlıkte kemıgın mıneral bolumu olan hıdroksıapant parçacıklan uzerıne serpısnrdı Yaklaşık dort üe alü hafta sonra hucreler parçacıklan tek bır kutlede bırleştumek suretıyle normal kemıkten oluşan bır katmana donuştuler Soz konusu katman bu aşamadan sonra üıgın alındıgı hayvana eklenebılıyor Buyume etmenı çevresındekı kemıgın gelışmesıne ve proteze üışmesıne katkıda bulu nuyor Bır tavşanın on bacak kemıgındekı 2 sanumetre uzunlugundakı parçalann yenne yenılennı koymayı başaran ekıp, şımdı aynı yontemı bır keçının femur kemıgınde denemeye çalışıyor Ekıp ınsan hucrelennden de kemık uretmeyı başardı Yenı üretılen kemüdenn en onemlı kullanım alanlanndan bın, kotu bır metal protez çevresınde dagüan kemıklenn yennı almak olabüır Bunlann hemen yapışması gerekır, yoksa metal devınıme geçerek daha çok zarar verebılır Isa Tıs şırketı kernıgın anında yapısügına dıkkat çebyor Gelgelehm, hıdroksıapatıt, emılmesı ve ıkame edümesı olanaksız kınlgan bır madde Kemık ıse ıçerdıgı proteın yuzunden tek başma hidroksıapaute kıyasla çok daha esnek Bunedenle Iso Tıs şımdı Avrupa Komısyonu taranndan desteklenen bır grup polımer araştırmacısıyla bırlıkte, başka gozeneklı ortamlarda kemık uretmeye çahsıyor Bunlardan nışasta olanı doğal kemık denlı guçlu ve esnek Dancısı ıse, Polyaktıf adı venlen ve protezlerde kullanüan bır plasuk Her üa polımer de çok yavaş emüdıgınden, yerlennı kolayhkla kemıge bırakabılıyorlar (New Saentıst 22Nısan) Sınekkuşuyakınbırgelecekte uzayı zıyaret edebılır NASA muhendıslerı tıpkı çıçeğe yaklaşmakta olan sınekkuşunu andıran bır uzay aracı oluşfurmaya çalışıyorlar Bır başka deyışle soz konusu uzay aracı bır kuyruklu yüdızın çekırdegınden ılk kez bır dokunvegıt yontemın Uzaya sinekkuşu den yararlanarak ornekler alıp ınceleyecek NASA Ames Araştırma Merkezı'nden Glenn Carle onderlıgındekı ekıp Sınekkusu Kuyrukluyıldız Çekırdek Çozumlemesı Mısyonu'nun bu yaz gerçekleşünlmesı yonunde NASA başkanlanna baskı yapıyor Ames ekıbı ıse aracı 2005 yüında uzaya urlatmayı tasarlıyor Kuyruklu yüdızlar yaklaşık 100 kelvınlık bır termodınamık sıcaklıga sahıptoler ve bılım adamlan bunlann buyuk patlama sonrasından kalan denn dondurulmuş maddeler ıçerdıgıne ınanırlar Bu konuda kesın bır bügıye ulaşmayı hedefleyen Carle, "Bence yanıtlanması beklenen en ügınç soru kuyruklu yüdızlarla Dunya'nın ük evrelermde ortaya çıkan ve yaşamın kokenını oluşturan maddeler arasında ne tur bır üışkı oldugu sorusu olacak" dıyor Uzay aracı gucunu bır ryon motorundan saglayacak Kuyruklu yüdıza ulaşır ulaşmaz bır yü kadar yorungede dolaşarak atmosfenndekı toz, buz ve gazlardan omekler toplayıp onlan ınceleyecek Bu aşamada araç yeryuzundekı ekıbın guvenlı bır ınıs noktası belırleyebümesı ıçm aynntüıfotograflarçekecek Dancı aşamada araç yavaşça kuyruklu yüdızın çekırdegıne dogru yol alacak Bu arada sık sık durup guvenlıgı denetleyecek ne var kı, araç geleneksel turde bır ınış yapmayacak Yalnızca araca asüı olan üa parça kuyruklu yüdıza ayak basacak Bu parçalardan sıcaklık, sertlık ve temas ahcüanyla donanmış olan ükı kımı koşullann belırlenmesı ıçın elektronüc aygıtlardan yararlanacak ve yenı bır ornekleme duzenegını üana parçada devınıme geçırecek Ornekleme duzenegı yuzeye surtunerek aldıgı malzemelen uzay araa ıçındeka toplama hunüerıne aktaran ters yonde donen ve ucunda keskın bıçaklar olan üa tekerlek ıçenyor Soz konusu ornekleme aygıunın ük ornegı şu anda New York takı Honey Roboücsde uretüıyor ve buay ıçınde tamamlanmasıbeklenıyor (NewSaenost 22 Nısan) Gözünüz aydın! Dogrudan gorme sınınne baglanan ük eksıksız "yapay" gozun kor bır kadınayerleştırümesı beklenıyor Soz konusu aygıt gorme duyu sundan yoksun çok sayıda kışıye gunun bırınde çozum geurebüır Belçıka Louvaın Katobk Unıversıtesı nde gelışunlen yapay goz dogrudan gorme, ya da optık sınınn farklı bo lumlennı devınıme geçırmek suretıyle beyınde gorsel duyulann oluşmasına yol açıyor Bugune dek gehşurüen otekı deneysel goz protezlen ya agtabaka uzermdekı sınır dugumlennı, ya da bızzat beynın gorsel korteksını devınıme geçınyor Ancak Louvaın ekıbınden Claude Vera art bu yontemlenn belırlenebüır ımgeler yaratabümelen ıçın çok sayıda elektroda gerek oldugunu belırtıyor Ote yandan, Belçıka ekıbının gelıştırdıgı aygıtta gorme sınınnı çepeçevre dolayan ve uzennde yalnızca dort elektrık b üeuşım noktası olan bır bobın bulunuyor Devrenın ve sınyallenn gucunun degışnnlmesı suretıyle bobın gorme sınırının farklı bolurnlenrudevınımegeçırebüıyor Veraart ve meslektaşlan son üa yüdır kendısıne tellerı bedenının dışındakı sınyal ışlemcısıne üışhnlmış elektrot yerleştın len bır denek uzennde deneyler yapıyorlar Ekıp aygıun enazından gorme duyusundan yoksun kışüenn onlenndekı engellen belırlemelenne yardıma olabüecegıne ınanıyor (New Scıenüst 29 Nısan) GUNEŞIN SUÇU YOK Sera etlosınden kuşkulananlar ellenndekı son kozu da yıtırmıs olabüırler Çunku daha once ıklım degısımının en buyuk sorumlusu sayılan guneş, bu konumunu terk ederek, suçu ınsanlığa yukledı 1985 yüına dek tanık olunan ısınmanın nedenı gorunurde kuzey yankuredekı guneş lekelen çevrımıyle sıcaklıklar arasmdakıkarşılıklıüışkıydı Gelgelehm, yenıbulgular son 15 yüdır guneş dışında bır şeyın, bır olasılıkla sera gazlan yayılımının havasıcaklığınıartırdıgınıortaya koyuyor Danımarka Meteorolojı Enstıtüsu'nden Knud L u s e n ve meslektaşlan 1991 yümda gerçekleştadıklen bır araştırma sonucunda guneş çevnmının uzunluguyla kuzey yankuredekı sıcaldık degışıfchklen arasında çok yakın bır üışkıye tanık oldular Once 18611989 yülanarasında guneş lekelen ve ısı olçumlennden yararlanan ehp daha sonra dort yuzyıl oncesıne aıt kayıtlann kendı bulgulannı destekledigının ayırdına vardı Bu gızemlı ve açıklanması olanaksız üışkı, gorunuşe baküırsa, soz konusu donem ıçınde meydana gelen tum sıcaklık degışımiennın neıklırra etkıleyen başka bır şey olmalıydı Bu konuda kesın bır bügıye sahıp olmasalar da Lassen ve Thejll bu durumun fcsü yakıtlann yakılmasının bır sonucu olabılecegıne ınanıyorlar Thejll, 'Bundaseraetkısıran parmagı var," dıyor Başka ıklımbüımcıler de Thejll'ın goruşune katılırlarken kımıbüımadamlansonucakuşkuylabahyorlar Lassen'ın ılk araştırmasını da eleşuren Kolorado Ulusal Atmosfer Araştrma Merkezı uzmanlanndan Tom Wıgley o tanhten ben hıç kımsenın guneş lekesı çevnmıyle sıcaklık arasmdakı üışkıye ınandıncı bır açıklama geurmedıgıne dıkkat çekıyor Lassen ve Thejll guneş çevnmıyle sıcaklık arasındakı üışkmın oldukça tarüşmalı oldugunun büıncmdeler Ancak elde etuklen yenı bulgulann bu konuda araşürma yapanlan daha dengeh bır yaklaşıma goturebılecegını umuyorlar Thejll, "Artıkbunda Guneş'ınve Guneş dışında bır şeyın rolu oldugunu büıyoruz Belkıınsanlarbundanboyleher ıkısının de olaydan sorumlu olabılecegını duşunmeye başlarlar," dıyor (New Scıenüst 6Mayıs) denını oluşturmaktaydı Şımdı Lassen'ın astrofizık uzmanı Petet Thejll üe bırlıkte guncelleşürdıgı araştırma sonucunda, 1900 yüından bu yana tanık olunan ısı yukselmelennm hemen hemen yansının guneş çevnmınden kaynaklandıgına tanık olunurken, 1980 sonrasındakı yukselışte aynı şeyın geçerlı olmadıgı goruldu Oyleyse, 695/6 •