Katalog

Yaşamın nasıl ortaya çıktığını öğrenebilecek miyiz? S omut verılere dayanmaktan çok, duşunsel agırhkh derın bır konu, yaşarran ozunu tanımlarna yonundekı tum çabalanmızı kosteklıyor Bılımsel genellemeler yınelemeyı gerektinr Bu belırlı bır dızı guç ve maddenın ayru koşullar altında bır araya gelmesıyle hep ayru sonuca vanlması anlamına gelır Yıneleme en ıyı bıçımde bılım adamlannın denetımlı deneyler adını verdıklen, koku çok esküere dayanan, tum zamanlama guç ve maddelerın elden geldıgınce aynen yınelenmesını garanü eden, yapay olarak basıtleştırılmış durumlann oluşturuldugu yontenilerle sınanır Çeşıtlı yınelemelerın ardından hep ayru sonuca ulaşüması durumunda doğal bır yasaya bağlı olarak meydana gelen ve onceden kestınlebılen bır genellemeyle karşı karşıya oldugumuz soylenebüır Bılım adamlanrun yeryuzundekı ılk okyanuslann "temel bıreşımını" oluşturdugu varsayılan kımyasallardan canlı bu: madde uretme çabalanrun temelıru ışte bu yıneleme arayışı oluşturmaktadur Dunyarun ılk evrelerınde havakure ve yuzeyın varsayılan koşullanndan yola çıkarak, bu bıleşenlen büinen enerjı kaynaklarıyla (sozgehmı nrtına sonucu oluşan elektnk yuklu şımşekler ve okyanus ruzgârlan) bırleş tırmek suretiyle kımı temel yaşam bıçımlennı yaratabüır mıyız'? Kabul edılmış bılımsel yon temler bağlamında tek oluşumlar ıçınden çıküması guç bır sorun oluşturur Bunlann "dogruluklan" yadsınamasa da onlan tek bu olayın degıl de, genel bu durumun karutı olarak nasıl su nabüırız? Dınozorlann ortaya çıkışlan, yuksekşlenveyeryu zunden süınmelen gıbı, tanhte kı belırlı olaylann açıklamasın da bu tur genellemelere gerek duymayız, baglı olaylarla ügılı belırlı soylemler bızlere ıstenen genellemelensaglar Boylece,65 rrulyon yıl once yeryuzune çarpan ve Yucatan Yarımadası'na damgası nı vuran bellı bır asteroıd dınozor ve daha bırçok canlırun yeryuzunden aıunmesuıe yol açan kuresel yok olmayı te üklerruş olabüu" Bu tur bu kanıt sunarken tek bır tarıhsel olaya açıklama geürmış oluruz, ama doganın genel bu: yasasıru keşfetmış olmayız Gelgeleum yaşamın dogasıyla ılgılı sorunlarsormaya başladıgımızda, sozgelımı, evrende başka yaşamlar olup olmadıgını, olması durumunda bunlann dunyamızdakı yaşamı andınp andırmayacagını merak ettıgımızde, yalnızca bellı bu: dızı tanhsel olaya açıklama getırmekten çok, evrenın dogasıyla ügüı genel ılkelerı kavramaya çalışınz Bu tur genel ılkelen oluştururken daha once de belırttıgımız gıbı, ymelemelere gereksınım duyanz Yaşam ne denlı buyuleyıcı ve renklı olursa olsun, büdıgımız kadarıyla tek bu: deneme sonucunda ortaya çıktı Bu akıl almaz çeşıtulıgın temeünde yatan bıyokunyasal ozellıkler ve 3 5 mılyar yıllık son derece tutarlı fo sıl kayıtlan yeryuzundekı ırılı ufaklı her canhnın doganın gerçekleşürdıgı tek bır deney sonucunda meydana gelen olaganustu bır çeşıtklıktekı evnmleruı urunu 695/2 Her şeyi neyin başlattıâını belirleyebHiriz, ama bu bizlere yine de yaşamın kaçınılmaz bir sonuç olarak mı, yoksa bir rastlantı sonucu mu ortaya çıktığını açıklamaya yeterli olmayabilır. oldugunu ortaya koyuyor Bu durumda, bızım bılıp tanıdıgımız baglamda yaşamı ortak ozellıklennı beurlemek suretiyle taramlayabüınz Ne var kı, bu bılgıden evrendekı olası herhangı şının neredeyse kaçınılmaz oldugunu gostenyor çunku olasüıgı aküalmaz derecede duşuk olaylann boylesuıe hızlı bır bıçunde meydana gelmesı duşunulemez Gelgeleum, kuşkucu yonum ılk denemede şansın yaver gıtmesının hıçbu: şeyı kanıtlamayacagını soyluyor Ilk kez mıllı pıyango bıleti aldıgunda buyuk ıkramıyeyı kazanabılır, on aüşta art arda turayı tutturabüırun Koskoca evrenımız yıldızlar ve gezegenlerle dolu yıgınla galaksı ıçerdıgme ve yaşam yalnızca bızlenn gerçekte büdıgunız tek gezegende ortaya çıktıgına gore otekı gezegenlenn buyuk bu: bolumunun de yaşam olması gerektiguıı nasıl yadsıyabüınz, bıçımınde bır goruş de ortaya atabıunm Ne var kı, omek verebılecegım tek yer, yanı dunyamız temel alındıgmda elde ettigun olumlu sonuç her ıla seçenek ıçın de geçerlı olabılecegınden, boylesı bu: savın hukmu kalmaz Çunku, uygun koşullara sahıp tum gezegenlerde eger yaşam bu: bıçunde ortaya çıkıyorsa, o zaman kendı dunyamda canlı varuklara tanık olmam benı hıç de şaşırtmayacaktir Ama yaşam gerçekten de yalnızca benun gezegenımde varsa, o zaman bu tek olası omektenyıne de olumlu bır sonuç çıkartmam gerekır Çunku, her şeye karşın, dunya ıle ıl güı olarak yanıtim, daha ornekleme ıçuı bu tasan yapmadan vardı Ne yazık kı, yaşamla ılgılı bügüenmızm, en azından şundılık, dunya uzenndekı tek bır deney ıle kısıtlı tutulması gerektigı gerçegı bızlen engellemektedır Dunya uzeruıdekı tum yaşam bıçemlen olaganustu karmaşık bu" dızı bıyokımyasal ozelıklerı paylaşu:lar, ancak bu ortak ozellıkler "canlı' ' adını verdıgımız herhangı bır şeyın tek olası yapıtaşlan olabılir mı ? Ya da, dunyadakı tum yaratıklar yalnızca bu ozellıkleruıı bılmedıgımız, ama oldukça mantiklı ve ışlevsel olan müyonlarca seçenekten bır tanasınden yararlanan ortak bır atadan aldıklan ıçuı mı ortaklaşa paylaşıyorlar7 Işuı aslına ba/ karsaruz, karbon tabanh tutuculugumuzla acaba usumuzun alamayacagı başka yaşam bıçunlennuıolabüecegınıbıle duşunebüıyor muyuz' Bu kavramsal hapıshanenuı munan, her bır kapıya gıden yolun aynı levhayı taşıdığı, bu çozume ulaşan yalnızca üa kapı yapa Bu: Yıneleme Bul1 Bu yollardan bırınde yınelemelen şeylenn dogasını ıyıce kavrayıp, olası yaşam bıçımlerıne bu: tanımlama getinp, ardından sahıp olduklan ozellıklerı laboratuvanmızda kunyasal bueşun le sınamak suretiyle kendmıız oluşturuyoruz Bır doğal tanh uzmanı olarak, şahsen ben araşnrmaya dayab ıkuıcı yolu yeghyorum Yanı, başka yerlerde olası dogal olaylan araşnrmak Soz konusu Kolombıya yontemı daha once çok ışımıze yaradı ve doganın yaratugı urunler akla hayale gelmeyen şeyleruı varhgını ortaya çıkartarak msanoglunun bu konuda ne denlı gende oldugunu kanıtladı O halde, doganın kendı yınelemesuu bakten duzeyuıde kalmakla yetıneceksek Menh'te, ya da guneş sıstemındekı otekı bukaç olası gezegende, yok, akumızın otesuıe geçmek ıstiyorsak, çok daha uzaklarda aramaya koyulabm bır yaşamın genel doğası ıle ılgılı bır yorum yapmaya kalkışügımızda kendımızı ıkı açıdan açmazda buluruz Onceukle, evrende başka yaşamlann sıklıgı, dahası başka bu: yaşamın var oldugu konusunda mannklıbu:kestirundebulunamayız Ozundeıyımserveıddıacı buı olarak, dogadakı kımı ozellıkler oyumu evrende başka yaşamlann oldugu yonunde kullanmaya yol açacaknr Ne var kı, umuda baglı bu: coşkuya kapüma üe gerçek olasılıklar uzeruıe kurulu bu~ uslamlama arasında daglar kadar fark oldugunun da büıncuıdeyun Bakten duzeyındekı en basıt yaşamın fosüleşmış bıçımlerının yeryuzundekı en eskı kuiu kayalarda kar şunıza çıkması bu koşullar altında yaşamın ortaya çıkı Rlta Urgan Kaynak: Tıme