Katalog

İnsan gen haritası projesi bit Insan Cen Haritası Projesi, 250 milyon dolarlık maliyeti ile bugüne dek gerçekleştirilen en pahalı, en kapsamlı bilimsel çalışma. Projeyi destekleyenler gen haritasmın tümüyle çıkartılması sonucunda kanserden depresyona, kellikten bunamoyo dek pek çok hastalığın tanım ve tedavisinde köklü değişikliklere gidileceğini ön görüyor. | 01MT11I MTIM «I DIMT4IH BIMTI08 01MT1IB MT1I1 İ nsan genlennın deşıfre edılmesi projesi uzerınde çalışan 5 laboratuvann yetkılüerı rutın olarak her cuma, sabah saat ll'de bırbırlerını telefonla arayarak gelışmeler hakkında bılgı verıyor Mart ayının ortalarında durum şoyleydı Insan DNA'sındakı 3 2 mıtyar dolayındakı hmyasal molekulun 2 mılyan okunmuş durumda Dığer bır deyışle projenın yaklaştfc uçte üası tamamlanmış bulunuyor Ancak genye kalan bolumun ne zaman tamamlanacagı konusunda bır şey soylemek ıçın henuz çok erken Uzerınde 1 100 kışının (bılgısayar uzmanlan bıyologlar ve teknıkerlerden olu şan bır uzman ordusu) çalıştıgı proje 13 yü once başladı Bugune dek uzennde 250 milyon dolar harcandı 6 ulkede, 16 laboratuvarda surdurulen çalışmaların buyuk bır kısmı ABD hukumetı ve Ingüız VVellcome TYust tara&ndan finanse edılıyor Konuya yakın ügı duyan ve devlet sektoruyle yarışa kalkan ozel sektor, bıüş çızgısını once goguslemek ıçın hızını artinyor Ozel sektorun solugunu ensesınde hısseden kamu gorevlılen gunde 24 saat haftada 7 gun ça lışarak dakıkada 12 bın hucresel molekulu okuma hızına ulaşmış bulunuyor Uzmanla ra gore bu hızm devam etmesı durumunda hantanın yuzde 901 yuzde 99 9'luk bır dogrulukla hazıran ayında bıtebılır Proje sonuçlandıgı zaman ınsan yaşamının temel yasaları ortaya çıkacak, Homo Sapıen'lerın yaşam kaynagının gızı gun ışıgına çıkacak Harvard Unıversıtesı bıyologlanndan Walter Gilbert proje hakkında şoyle konuşuyor 'Insan olmanın ne anlama geldıgıboylece anlaşılacak" Bu bılgı tıb konusunda devrım yaratacagı gıbı bıyotek endustrısını de borsanın gozdelen arasına sokacak Apple ılk ev bügısayan olarak 1977 yılında pıyasaya çıkügı zaman kımse yıllar sonra Internet'ı ve yaşantımıza bu kadar gırecegını tahmın etmıyordu Benzer şekılde ınsan gen hantasının tamamının ortaya çıkmasının yaşantırnızı ve ınsan kımlıgımıa nasü etkıleyeceğını bugunden tahmın etmemız çok zor Ancak tanı ve tedavı açısından doktorlar muthış bır bılgı kaynagına kavuşacaklar Ornegın, bır bıyoçıpın uzerıne kayıtlı bılgılerden, ılerı yaşlarda prostat kanserıne Alzheımer'a ya kdlanıp yakalanmayacagımızı hastalık üpıne gore vucudumuzun hangı ılaca cevap verecegını ogrenebılırız Bılım adamlan bır yaranın ıyıleşmesı bebegın organlannın buyumesı, saçlann dokulmesı goz kenarlannın kınşması durumunda hangı genm devreye gırdıgını ogrenecekler Boylece bu genlere mudahale ederek tedavı olana gını artıracaklar veya onlem alınmasını saglayacaklar Bebekler sperm ıle yumurta buluşmadan once tasarlanabılecek Işverenler, eleman alırken genetık yapısına gore adam seçecekler genetk yapısını onaylamadıklan hşılere ış vermeyecekler Cambndge yakınlanndakı Sanger Centre yetkılılerınden John Sulıton şoyle konuşuyor 'Gelecek 10 yü yuz yıl hatta bın yüda ınsanın gen haritası bıyolojının temelını oluşturacak" Gen harıtasmda genler "ATGCCGCGGCTCCTCC" şeklınde, harflerın yanyana gelmesıyle tanımlanıyor Her harf adenın (adenıne), sıtosın (cytosme) guanm (guanıne) tımın (thymıne) gıbı bır molekulu temsıl edıyor Denden kaslara, karacıgerden akagere, ınsan vucudundakı her hucre aynı DNA'nın bır kopyasını taşır Bır canlı turunun hucrelerınde bulunan DNA'ların toplamı genomunu oluşturur "Genetık Çağı" olarak ısımlendırebılecegımız çagımızda homoseksuahte rısk alma, utangaçlık endıse kanser Alzheımer gıbı hastalık ve kışıük ozellıklennın her bın ıçın ozel bır genın saptanmasına karşın bır genın gerçek varolma nedenı proteınlerdır A'lar T'ler, C'ler ve G'ler kodu oluşturur Uçlu harf takımlarından her bın, hucrenın ıçındekı ozel bır mekanızmayı belırlı bır amıno asıdı yakalaması ıçın yonlendırır Ornegın TGG tnptofan adlı amıno asıdı ya kalamak ıçındır Yeterlı mıktarda amıno ası dı yanyana getınrsenız, proteın elde edersı nız (yıyeceklen sındırmesı ıçın mıde en zımlerı korbonhıdratları metabolıze etmel ıçın ınsulın, depresyona yol açan beyıı hmyasah ergenlık çagını başlatan sek. hormonlan gıbı) Bu durumda gen bır yo netmehk gıbıdır, hazır boncuk kıtlerme benzer Aradakı fark, burada talımatlanı molekul bazında yazılmasıdır Insanlardc ortalama 80 bın gen bulunur ve aramızdak Projeye karşı olanlar ise i iş ve çalışma hayatında < yuyor. Projenin tamamlc tek şey, gen haritasmın t endüstrisinin işine yarayı benzerlık yuzde 99 9 oranındadır Bu da şu anlama gelmektedır Bın kımyasal harfin ıçınden bır tanesı Woody Allen'ı Bruce Williı'ten ayıran genomu oluşturur Proje daha tamamlanmamaeına karşın, Insan Gen Hantası Projesı'nın mımarlan bıyolojının on plana çıkıp, dıger büım dallannın papucunu dama atacagı ılerı suruyor Başlangıcında ıstenmeyen çocuk konumunda olan proje daha sonra Enerjı Bakanlıgı yetkılılerınden Charles DeLiıi'nın ça balanyla yavaş yavaş bıçımlenmeye başladı Ilk başlarda projeyi şıddetle eleştıren bıyologlar ınsan gen hantasının yuzde 97'sının tek tek saptanamayacagını ılerı suruyordu Bu "çop" DNA'lan çozumlemenm ne anlamı vardı' Ozellıkle neyın çop neyın 6 tiHtede I laboratuvarda gen araftırmalan silrityor. 683/12