Katalog

Hukuk bilimi ve 'sayteyşın indeks' AydınAybay ' • H ! Y ıne harıçten gazel okumak ihtıyacı doğdu Saym C. Şengör geçen haftah CBT'de Oral Çalıtlar a büımlerının büımsel degerını saptamak ıçın dort kaynaga başvurmasını ve ondan sonra "ahkftm kesmesini" salık verıyor Burüardan ılk ıkısı unıversıte çevrelerınde kımüerının (agızlanm çıklet çıgner gıbı yayarak soyledıklerı) "sayteysın indeks" kaynagı Büım uretme ıddıasın da bulunan kışının bu ıddıasını kanıtla mak ıçın, mutlaka, (Amerıka Bırleşık Dev letlerı'ndekı unıversıte hocası pazarını yonlendırmek ıçın ıcat edürnış) bu "borsa yd "kote edilmiş" olması şart sayüı yor Boyle bır "kotasyon"u yoksa agzınla kuş tutsa bılırn ddamı sayümıyoı Bu aynm sayesınde, omegın bellı bır ulkede ancak o ulkenın düı kullanüarak yapüması mumkun olan hukuk ogreümının ve hukuk bılımın uretımının değerlendınlmesı ıçın uluslararası ındekslere filan başvurulması gerekmeyecektr Degerlendu meyı yapacak kışı ve kurumlar, o ulkenın kışı ve kurumlan olacak ozellıkle büımlerının mensup oldugu büım dalının mensuplannın katküanyla bır kımsenın büım adamı olarak nıtelenıp nıtelenrneyecegı anlaşüacaktır Bunu soylerken ulkeler arasında büım alanındd hıçbır alışvenş olmayacak üetışım karşılıklı etküeşım bulunmayacak demek ıste mıyorurn Bunlar da olacaktır ama hukuk büırnı uretımı ve ogretmı, o ulkede cârî dille yapıldcaktu Zaten yapüan da budur Ornegm bızde hukuk alanında (Istanbul Hukuk Fakıütesı'nce yabancı dülerde duzensız olarak yayımlanan ve daha çok tarutım amaçlı olan Annales dışında) yabancı hukuk dergüerınde hukuk fakultelenrmzın hocalarının yazüanna çok nadır olaıak rastlarur (Bızım Annales dekı yazüann citation index e alındığı da kuşkuludur) Şu hale gore hukuk büırnı açısından tutu lacak yol şoyledır Tuıkıye'de hukuk büımı üe ügüı çalışmaların degerlendırme aracı, başta Turk unıversıtelen olmak uzere Turk kurumlandır Bunun başkaca yolu yoktur Bu ozellık kabul edümez ve hukuk büırnı çalışmalan yapan adaya, unvan almak ıçın yazdıgını çızdıgını üla ındeksce kabul edümış yabancı bır dergıde yayımlanması gerekugını, aksı takdırde "hukuk bilimcisi" sayılmayacagı soylenırse ulkemızdekı hukuk büımıne damgalannı vurmuş olan S. Sami Onar, Ebulnla Mardin, Tank Z. Tunaya, H. Veldet Velidedeoğlu, R. Sanca, L. Duran gıbı merhum hocalarımız t. Sungnrbey, N. Kocayusufpafaoğlu gıbı hayattakı hukuk ustalanmız da hukuk bügını sayümayacaklardır Sanınm bu sorunun çozumu şudur Sosyal büımlerde (geçerlı olabüecek ıstısnaı bır üa dal dışında) büım adamı nıtekgı, uluslararası degerlendırmelerde kulla nüan mekanik kayıtlara gore degü, nlnsal duzeydeki çalısmalara göre belırlenecektır Turkıye'de sanüdıgının tersıne, sosyal büımler alanında ozellıkle hukukta çok yogun "bilim malzemesi" bırıkunı vardır Bu malzemenın bılımsel yontemlerle ışlen mesıne olanak tanınırsa bundan ozellıkle hukuk alanında sıyasetçüere yol gosteren yararlı sonuçlar elde edüebüecektır Saygüaıımla Ulusal felaketlerin günah keçileri veya gerçek günahkârlar 1 Bu tavrm veya yargının kaynagı şoyle açıklanabüıı Pozitif bilimler denüen ve çok onemlı olçude doğa bilimlerini ıçeıen büım alanında gorev yapan kışüer, nedense dunyada bu de normatıf bilimler alanı oldugunu ve kendı alanlarındakınden farklı yontemlerle de olsa başta ah lak ve hukuk olmak uzere bu alandakı çalışmaların da büım uretrnek ve ogretmek oldugunu bılmıyorlar ya da bümek ıstemıyorlar Bunun bır ornegı şudur Bırkaç yü once bır tıp profesoru başında bulundugu büım kuruluna sosyal büımcılenn nıçın alınmadüdan sorusunu ulkemızde sosyal büımlerın "yeterince gelismeznif" oldugunu soyleyeıek yanıtlamıştı Başka bır büım alanındakı urunlen degerlendıren bu yargıya varmak ıçın, tıpçı hoca herhalde Sayın Şengor'un be lırttıgı olçutlerı bulmak uzere sayteysın indeks e bakmış olacak1 Imdı bu tur (büım etıgı üe de bagdaşmayan) yanlış yargılann onunu de kesmek ıçın bizce yapüacak ış şudur Pozıtıfçüer normatıflere, normatıfçüer de pozıtıfcüere (kı zaten oyledır) kanşmasın1 96O'h yülarda Istanbul'da serbest muhendıslık yapıyorum Bır meslek arkadaşımla ortak bır muhendıslık buromuz var Genellüde ozel yapüann betonarme projelerını yapıyoruz ve bu yapılann teknık uygulama sorumlulugunu da ustlenıyoruz Uykusuz geçen bır gecenın erken sabahında, henuz kepenklerını açmamıs kapı komşum bakkalın kapısına yıgümış gunluk gazete tomaılarından ıastgele bır tanesını çekerek, baş sayfasına baktıgım anda mahmur gozlerım faltaşı gıbı açüdı Gazetenın manşetten verdıgı ve beş katlı bır ınşaatın çoktugu ne yazık kı uç ışçının enkaz altında kalıp yaşamlarıra yıtırdıgı habenyle çarpümışa dondum Çunku bu ınşaat bızım muhendıslık buromuzım ışlerınden bınydı Yıne gazetenın başsayfasında haberle bırlıkte yapırun sorumlu muhendısı olarak ortagım arkadaşımın resmı de vardı Haberm altbaşhklaıı kentın o zamankı yonetıcüerının duyuru ve buyurularını gostenyordu Bunlar kısaca şoyleydı ' So rumlular en agır şeküde cezalandınlacaklar'V'Mesul muhendıs hakkında gıyabı tevkıf kararı /' Mes'ul muhendısın ve yapı sahıbının yakalanması an meselesı' gıbı Aslında sadece temel ınşaatı ıçın teknık uygulama sorumlulugu oıtagım arkadaşımın uzerındeydı O zamankı uygulamaya gore bır ınşaatın teknık uygulama sorumhüugu temel ve temelustu olmak uzere üa ayrı aşamada ustlenüıyordu Bız, ınşaat temelustu aşamasına geldıgınde, yapı sahıbı üe anlaşmazlıga duştugu muz ıçın bu ınşaatın temelustu sorumlulugunu almamıştık Dolayısıyla çoken ınşaatın temelustu ruhsatnamesı yoktu Aynca ınşaat ruhsatını veren beledıyeye bır dılekçe üe başvurarak ınşaatın teknık uygu lama sorumlulugundan ayrüdıgımızı büdırmıştık. Bu durumda yapı sahıbının, bır başka muhendısle anlaşma yapmadan ın şaata devam etmesı yasal olarak mumkun degüdı Oysa kentin onemlı ve ıslek bır caddesı uzerınde bulunan bu ınşaat kaçak olarak tam beş kat yukselebümıştı Hemen arkadaşımı arayarak, o gun buroya gelmemesını ve guvenüır bır yerde saklanmasını sagladım Sonra da çoken ınşaaun yerıne gıttım Bombalanmış ya da deprem gormuş gıbıydı Zemın ustundekı beş katın tamamı yerle bır olmuştu Tum enkaz bodrum doşemesının ustune yıgümasma karşın yapının zemın duzlemı altında kalan kısmında yanı bodrum kaü sıstemınde kınlma çatlama, oynama yoktu Kımbüır bızım tekrak nezareümız olmadan yapüan beş katta ne densızlüder yanlıslar olmuştu kı yapı çokmuşru lüer etküüer ne me'dya, ne de büımsel kuruluşlar geregı gıbı ırdeleyebüdüer Bu gıbı toplumsal kadersızhklerden sonra çeşıtlı spekulasyonlann (kurguların) yapü ması maalesef gelenegımızde vardır Hat ta yayüdıkça dedücodu şeklıne donuşen bu kurgular halkımızı yarüış bügüendıru yonetıcüerı ıse yenı y.înlışlar yapmaya dogru yonlendırır Ozellıkle de yonetıcıler bu gıbı durumlarda yanlışlan eksüderı saptayıp, yınelenmesını onlemek yerıne suratle bır "gunah keçısı' bulup kamu yuregıne su serpmeyı yeglerler Bu kez de oyle oldu Korfez depremının hemen ertesı gunu bır gunah keçısı bulundu Velı Goçer adında bır yapsatçı ınşaatlann demırmden ve çımentosundan çalmış1 Velı Goçer'ı savunmak degü amacımız Yaptıgı ınşaatlarda gerçekten yeter sız demır az ve kahtesız çımento kullanmış olabüır Atlanan ve gormezlıkten gelınen onemlı gerçek bu Velı Goçer ve benzeı ı yapsatçüann ınanümaz rant gelırlerı sagladıgıdır Demırın çımentonun lau büe olmaz bu gelırın ydnında Son felaketlerle ügüı olarak bazı dogru ve yanlışldrı fazla tekruk ayııntüara gırmeden açıklamaya ırdelemeye çalışalım Kentle bir yapının gerçekleşmesi Bır kent yapısı bırbırını ızleyen bırçok aşamadan geçüerek ortaya çü<ar Bu aşamalar sırasıyla ve anahaüan üe şoyle sıralanabüır * Imar Yönetmelikleri: Yapılann, yapılaşmaıun ve ımar planlamasının kurallannı ıhtıva eder Uyulması zorunlu ve gerekh standarüan bekrler * Kent Imar planlannın yapüması: Kenhn ve çevresırun tarıhı, coğraü, ıkhmsel, sosyolo]ik, antropolojık ve tabu çok onemlı olarak da topogradk ve ;eolojık ozelhklen dıkkate ahnarak hazırlannuşprojeksıyonlara gore kentın gelecekte ulaşacağı nufiısu, özıksel genleşmesı yanı gelecekteh sınırlan saptanır tskân, sanayı, tıcaret, eğıtım, spor, doğal koruma alanlan vs gıbı kullanım amçlanna gore kent bolgelere aynhr Bu bolgelerde arsalann enazveen çok kullanma oranlan (yanı bır arsanın yuzde kaçına ınşaat ıznı venlebüeceğı), ızın verüebıhr en fazla yapı yuksekhklen behr lenır Tum ımar bolgelennm enerjı, su, üetışım, ulaşım, toplu taşımacüık, otoparklar, yeşıl alanlar gıbı altyapı hızmetlennm projeksıyonlan hazırlanır * tmar planlanna uygun parselasyon yapüması: Inşaat yapüacak arsa lar boyutlandınhr, koşe noktalan ulke koordmatlanna bağlanır ve parseller kadastral hantalara ışlenır * Yapının mimarlık/mühendislik projelerinin hazulanması: Su pro675/15 Gelelim konumuza: Son deprem felaketlerını bu derüı an boyutlara vardıran nedenlen ne yetkı