Katalog

NA49 Izleme dedektöHerl her olay Içln blnden fazla Iz tesplt etmlştlr. Bu Izler 13 metreyl aşar. Iz yörüngeleri mlllmetre hassaslyetlnde ölçülmüştür. ku buradakı Tevatron çarpıstıncısının kuantum vakum ortamının çokmesıne yol açmasından korkuyordu 1998 yılında bır radyo programmda çarpıştıncının Evren'ı tuzla buz edeceğı konusunda uyanda bulundu Ama parçacık fızıkçılen bu korkunun anlamsız oldugunu gosterdıler Cambrıdge Unıversıtesı'nden Martln Rees ve Prınceton Ilerı Araştırmalar Enstıtusu'nden Piet Hut, kozmık ışınlann (proton gıbı yuksek enerjı yuklu parçacıklann) parçalanıp "aeonlara" donuştugune dıkkat çektı Bu tur çarpışmalar RHIC'ın uretebüecegınden yuz mılyonlarca kat daha fazla enerjıyı zaten açığa çıkanyor, yıne de boyle bır kuantum vakum yıkımı yaşanmadı Ev ren hala oldugu yerde duruyor Bu olay aynı zamanda karadelıkler ve tuhaf parçacıklarla ılgılı korkulan da anlamsız hlıyor Eğer hızlandırıcımız boyle kıyamete yol açacak bır nesne yaratabdecek olsaydı, kozmık ışınlar bunu bızden once çoktan yapmıs olurdu "Kozmık ışınlara şukran borçluyuz" dıyor Jaffe Ama RHIC ıçın durum farklı Çunku bu çarpıstmcı altın atomlannın çekırdeklerını çarpısuracak Ya ıb agır çekırdegı çarpıştırmak ongorulemeyen tehlıkelı bır fizıksel etkıye yol açarsa ne olur9 Neyse kı, Guneş Sıstemı boyunca uçuşan bır suru kozmık dalganın ıçınde bazı agır çebrdekler de var Jaffe "Uzayda bılınen her turlu tehdıt adayıyla ılgılı kozmık ışın 'deneyı' yapıldıgına ınanıyoruz" dıyor " Eger bınsı ılle de altınaltın çarpışmasına kafayı takmışsa Ay'ın 5 mılyar yıl oncekı ılk oluşumundan berı yuzeyınde bu tur çarpışmalara sahne oldugunu dusunsun Hem de RHIC deneylerının guvenlı oldugunu gosterecek kadar çok sayıda çarpışmaya"dıyor Jaffe Dolayısıyla kozmık ışınların enerjısınden daha fazla enerjı uretecek kadar guçlu atom çarpıştırıcılan yapana kadar uykularımızı kaçırmaya gerek yok Ama hala paranoyası olanlar kuantum vakum ortamından nasıl enerjı elde edüdığını gosteren şemalarla dolu Physıcal RevıevvLetters gıbı dergden kansürabılırler Buradakı endışenm kaynagı ıse kımsenın ne kadar enerjının açığa çıkacagını bılmıyor olması hesaplar sıfır de sonsuz arasında degerler verıyor Arthur C. Clarke, kozmosta gordugumuz bazı buyuk patlamalann kuantum enerjısını kurcalayan uzaylı bılım adamlarının bır marıfeh oldugu olasüıgını ortaya koydu Clark bunlar "Endustrı kazalan olabüır" demıstı Evren'ın başlangıç koşullarını Yer'de yenıden gerçekleştırme fikrının ardındakı buyuk ısımlerden bırı olan Stanford Unıversıtesı'nden evrenbüımcı Andrei Linde, kuçuk bır "Bıg Bang'ı" nasıl ateşleyecegını bılmedıgını ıtıraf edıyor Yıne de bunun bır felakete yol açmayacagı konusunda dıretıyor Unlu Rus kuramcı Lev Landau'nun soyledıgı bır soz ıse dıkkate deger "Evrenbılımcıler sık sık yanüabüır ancak asla kararsız kalmazlaı" Turgut Curer Kaynak New Scıentıst 29 Agustos 1999 Daha aynntüı bılgı ıçın www bnl gov/bnl html maddede meydana gelen duşuş oranınm orta duzeyde yuruyuş yapanlardakı duşuşun ıkı kdtmdan fdzld kısa yuruyuş yapanlarınkıne kıyasla beş katı oldugu goruldu Denetım gıubundd ıse yag ordnında bır degışıklık olmadı Uzun yuruyuş yapanlarda apolıproteın II duşmekle bırlıkte kdndakı damar açıcı ıyı' bır yag turu olan apohproteın I maddesmde bır artış meydana geldı Bu kez orta du zeyde yuruyuş yapanlar otekı grupldn gerıde bıraksaldr dd yuruyuş yapan tum deneklerde yıne zararlı bır yag turu olan lıpopıoteın oranında da behrgın bır duşuş meydana geldıgı ne tanık olundu Bırd kandakı yag duzeylerınde gozlenen tum degışımlerm yararlı oldugu na koroner kalp hastalıklaıı felç ve osteoporoz rıskını azalttıgma elde edılen bu bıügula rın ınsanları çok ddha yuruyuş yapma konusunda yureklendırecegıne dıkkat çekıyor Rıta Urgan New Scıentıst 8 Ocak 2000 Dinç kalpler için bol yürüyüş azla küolann yunıyerek atılması soz konusu oldugunda Ingdız büım dddmları her gun yapacagıruz 20 dakıkadan uzun bır yuruyusun kalbe kısa yuruyuşlerden çok daha yararlı olacagını ancak kısa bır yu ruyuşun büe evde ayaklannızı uzatıp oturmaktan çok daha ıyı oldugunu belırtıyorlar 56 deneğe 18 hafta boyunra gıınluk yuruyusler yaptıran Canterbury Church Unıveı sıtesı beden egıtımı bolumu uzmanlanndan Steve Bird ve meslektaşlan daha uzun surelı yuruyuşlerm kandakı yaglar açusından en çok yarar sagladıgına ancak uzunlugu ne olursa olsun yuruyusun kalp saglıgını olunlu etkıledıgıne boylesı bır alıskanhgın kalbı 15 yü gençleştırecegıne tanık oldular Canterbury ekıbı gunumuz yasam bıçemıne çok daha uygun olan soz gelımı ıs 675/14 r yerınden duraga ya da ogle saatinde lokanta ya yapdan, kısa kısa yuruyuşlerm de sağlık açısmdan uzun bır yuruyuş denlı yararlı olup olmayacagını araştırdı Bunun ıçın genelde pek yuruyuş yapmayan denekleııru heı bırı oteküere aşagı yukan denk uç sınıfa ayırdı 'Uzun yuruyuşler her gun 2Q40 dakıka yururlerken "orta duzeyde yuruyuşçuler' gunde ıkı kez 1015 dakıkalık "kısa yuruyuşçuler' 5 10 dakıkalık uç yuruyuş yaptılar Deney yapılan grupla kdrşüaştırılmak uzere farklı bır uygulamadan geçmeyen denekler ıse her zamankı gıbı evlerındeoturdular Bırd deneyın basında ve 18 haftahk sureç sonunda her grubun saglık durumuyla ügılı olçumleryaptı Deneyın sonunda kandakı yag oıanlaıı olçuldugunde uzun yuruyuşler yapanların oteküeıden çok ddhd sdğlıklı olduklan sonucuna vanldı Uzun yuruyuş yapanların kanındakı apolıpoproteın II duzeyının deney sonunda lıtre başına ortaiama 0 05 gram kadar duştugu kalp hastalıklanyla ılınhlı 'kotu bır yag turu olan bu