Katalog

Öğrenciler çekimsizliği öğreniyor Gönüllü öğrenciler, Avrupa Uzay Kuruluşu Esa'nın özel Airbus uçağıyla gerçekleştirdikleri deneme uçuşlarında, çekimsizlik ortamını yaşayarak öğreniyor. I Avrupa ulkesının ortaklığıyla kurulan Esa nın |25 yıllık bır geçmışı var Fakat Apollo" astronotlarının seruvenlen veya Rus uzay ıstasyonu Mır uzerınde gerçekleştırüen tehlıkelı onanm çalışmalan neredeyse herkesçe bdınırken Esa araşürmalan pek takıp edümıyor OTS ve ECS veya Marecs ve Egnos hakkında kım ne bılıyor kf Eso kendınden daha fazla soz ettırebılmek ıçın bırkaç yıldan bu yana ogrencüen, ("Zero G' modeh) Airbus A300 uçagında çekimsizlik ortamıyla tanıştınyor Uçakta ılk çekımsızlığı 1938 yılında Heinz von Diringshofen elde etmıştı Dırıngshofen pervaneh bır uçakla parabollk uçuş manevrasına geçtıkten sonra 8 sanıyelık bır çekımsızlık yaşamıştı Parabolık uçuş teknığı 50 h yıllar da da astronot egıtımınde kullanılmaya başlandı Esa uçuşlanna kaülmak ısteyen öğrenciler de üpkı astronotlar gıbı saglık kontrolunden geçırılıyor Öğrenciler kan ve ıdrar tahlıllerınden sonra basınçh bır odada pedal çevırerek çekimsizlik ortamına hazırlanıyorlar Uçagın parabolık bır yorunge çızmesı şu şeküde oluşmakta Uçak buyuk bır hızla 5 km'lık bır yukseklığe ulaştıktan sonra bırden bıre dık bır açıyla yukselmeye devam eder Yolcular bu sırada bulunduklan zemıne doğru çekılırken, vucut agırlıklan da üa katına çıkar Uçak 47 derecelık bır açı çızdıgınde, pılot bır parabol çızer ve yolcular 25 sanıye sureyle boşlukta savrulmaya devam ederler Uçak bundan sonra 650 km/h hızla yeraden ınışe geçer Bretagne ve Bıscaya korfezı arasında gerçekleştınlen bır buçuk saatlık deneme uçuşu sırasında bu sureç 30 kez 15 tekrarlanır Öğrenciler bu sure ıçınde yaklaşık olarak toplam 15 dakıkalık çekimsizlik ortamı yaşarlar Aslında bu sureç son derece değerhdır Çunku endustn uluslararası uzay ıstasyonunun çekimsizlik ortamında daha temız krıstal ve sert hammadde elde etmenın yollannı arayacak Far makolojı kuruluşlanysa daha etkılı ılaçlar uretmeye çahşacaklar Ğğrendler parabollk uçuş arasında: Fakat bu masraflı laboratuvarların uzaya gonderılmesınden once, firmalar deneylerıru parabollk uçuşlarda surduruyorlar "Sadece acemller tavana çaraıyor" Öğrenci deneyleri Esa uçuşlanna katılan öğrenciler de kendı uretuklen araştırma projelerıne gore seçıldıler Uç tıkoç oğrencısı lego taşlarından yapnklan robotun, çekimsizlik ortamında bellı hedefler doğrultusunda hareket etmesını bekhyor Hollandalı öğrenciler bıra ıçmeyı deneyecekler 'Bıradakı karbondıoksıt baloncuklanyla akmüyı tdkıp edeceğız" dıyor 20 yaşındakı muhendıslık oğrencısı Patricia Koppenaal. Almanya'dan kaulan ıkı lıse oğrencısıyse suyu şok teknığıyle dondurmayı deneyecek Tabn bunların arasında daha cıddı projeler de var 'Hotzenplotz' projesı omeğın, gezegenlerın oluşumlan hakkında açıklamalar geüre cek Bu araşürmada kullanılacak başlıca araç en ınce manyetık tozlan bır vakum hucresınde toplayacak el yapımı bır tufek Öğrenciler, ' gezegen oluşumuyla ılgılı sureç manyetık parçacıklarla mı başladı" hıpotezıne bır yanıt bulmaya çalışacaklar ta'dıye bır açıklama getırıyor bu konuda Bernard Maugey Bu yuzden de başını sağa sola çevrılerek fazlaca ha reket ettırılmesı de uzel Alrbuy "ZeroC bulantiyı artırmakta Gorme gorevlennde herhangı bır değışıklık yaşanmaz Fakat kulaklardakı denge organı bedenın adeta bır uçuruma yuvarlandığını haber verıyor Parabollk uçuşlarda havada salınan vucut once kendılığınden doğrulur Daha sonra ıse reflekslerın etkısıyle, bıraz sert bır şeküde tavana doğru savrulur Çunku alışıldığı uzere ınsan bacaklanyla yeryuzundekme eşıt bır guçle destek alır Oysa parabollk uçuşta vucut ağırlığı yoktur En kuçuk bır parmak hareketı dahı bır metrelık sıçrayışa neden olur Hollandalı astronot Wobbo Ockels, çekımsızlığe uyum sağlayabümek ıçın şakacı bır onerı geünyor ' Tıph baygınlık geçıren kızlar gıbı yumuşak bır duşuşe geçın" dıyor Ockels (n o d Sp 46/2000) Bedendeki etkiler Parabolık uçustakı çekımsızlığın fizyolojık etkılerınden rahatsız olmamalan ıçın oğrencılere denge duyumunu korelten bulanti ılaçlan verılmekte Fakat bu büe her zaman yararh olmayabılıyor Bulantiyı mıde değü beyın ya rauyor Çunku beyın çelışık sınyaller almak öğrenciler çekimsizlik ortamında denemek btedlklerl projeyl hazıriıyortar. Parabollk uçuşta çekimsizlik Uçak oldukça dlk blr yörünge çtzertk ç Y kd e blar. Yolcular bu sırada y basla normal ytrçeklmlnden 1,8 misll daha güçlü bır çeklmden etkttentrek ztmlne yapısırlar (1,8 g). • Uçak 47 dencdlk blr aaya ufaştığmıeyı da, parabollk yortlng çlzmeyt baş^ 1ar, Bu poraboiik uçuşsırasmaa çeklmslzllk oluşur. Yaklasık 25 sanlye sonra uçak tekrar Inlşt atçtr» Tek uçuşta, otş ptşt 30 parabol yorvngesl çhmr. 718/2 Çeklnulzllk ortamında, boşlukta salınan öğrenci