Katalog

Ûünyada ve Türkiye'de cep telefonlan ağı (Baz istasyonlan) Teknik konular ve insan sağlığı üzerine., Dr.tfüseyinPekin(*) unumuzde insan yaşamının adeta vazgeçüemez parçası halıne gelen "cep telefonlan" ve bunla n besleyen "baz istaayonlan" konusunda hazırladığımız aşagıdakı araştırmaınceleme yazısında, once dunyadakı ve ozellıkle de yuksek teknolojı duzeylı ulkelerden bırı olan Isviçre'dekı durum gozden geçırümış, sonuçlar değerlendınlmış ve sonra da Turkıye ıle karşdaştırmalar yapümıştır Sonunda, şu dort hususun ozellıkle altının çızümesıne zorunluluk olduğu kanısına vanlmıştır 1. Cep telefonu baz ıstasyonlannın kurulma, ışletlme ve insan sağlıgının korunması esaslannı duzenleyen bır yonetmelık mutlaka çıkartılmalı ve bu yonetmelık sıkı sıkıya uygulanmahdır 2. Cep telefonu ağının genısleülmesı arazınırrcoğrafyasına ve topoğrafyasına, nufus yoğunluğuna, kapasıte ıhüyacma bağlı olarak oluşturulan bır plana gore yapümalıdır Bundan sonra da, "inçaat rohsatlan", "baz istasyonlan " konusunda uzmanlık bılgılenne sahıp bınmlerce verılmelıdır 3. Sağlık yonunden "aınır deŞerleri" uluslararası standarda gore belırlenmekle bırlıkte, gereklı hallerde (LŞyerı, evler, çocuklann oyun yerlen gıbı) çok daha guvenlı değerler seçılmelıdır Aynca, "sııur değerler"m olçulmesı de herhangı bır ıüraza yol açmayacak yontemlerle yapumalıdır 4. Cep telefonu baz ıstasyonlannın sağlığa verecegı olası zararlar konusunda halka üp büımı verılerıne dayah, dogru, şeffaf bilgi verilmeli, halkla iletisim (dıyalog) sağlanmalı, hdlkırı a?ın korknya ve paniğe kapıimasma meydan verümemekdır Gunumuzde "cep telefonlan" (Handy) gunluk yaşamın ayrılmaz parçası halıne gelrmşur Cep telefonu kullanıcüannın, dolayısıyla konuşmalann sayısırun çok hızlı arnşı ve boşluksuz ıleüşım ağı oluşturulması, kesınüsız konuşmdldr yapılmasının ısteralmesı nedenlenyle, çok yuk sek sayıda "cep telefonu baz Istasyonlan" (antenler) kurulması ıhtıyacı dogmuştur Cep telefonu baz ıstasyonlannın (antenlenn) bu çok hızlı artısına paralel olarak çevre sakınlennın korkulan da artmıştır Oyle kı, ofkesı başına vuran halkın, hukuksdl surecın tamamlanmasıru beklemeden, antenlen bızzat sok tuklerı olaylarla dahı karşüaşılmaktadır Bu tur ıstenılmeyen olaylar da gostermektedır kı, cep telefonlan baz istasyonlan konusnda halkın guvenılır yeter lı bılgı ıle donatılmasına buyuk ihtıyaç vardır Halkın en çok bılmek ıstedıgı konular şunlar olmaktadır Çocuklar, cep telefonu baz ıstasyonlannın yakınında oyun oynayabüırler mı 9 Ve nıhayet bunlar, kansere yol açarlar mı? Halkın, bunlar gıbı ve benzer konulara doğru, sağlam bügüerle bügılendırılmesı amaayla, oturdugumuz İsvıçre'nın Zunh kentındekı zengın bılgılenme kaynaklanna ulaşaıak bır arastırma yaptık Arasürmamızda yararlandıgımız kaynaklar konu ıle ılgüı çeşıtlı gazete kupurlen, cep te lefonu urmaldnnın (Svvısscom) broşurlen, Bem'dekı Federal Sağlık Daıresı'nden ve Zunh Beledıyesı Çevre Sağlığı ve tnşaat Mudurluklennden sağlanan tamamlayıcı bılgüer olmuştur G uste katlanmış "bal petekleri ne ihtıyaç vardır Uzmanlık dılınde bu peteklere "radyo hücreleri" derulır Hucrelerın kapladıklan alan genışlığı arazının durumna gore bırkaç yuz metre ıle on kılometre arasında değışır Cep telefonu ıle konuşurken yapılan konuşma bır "radyo hficresi"nı terkederken kesınüye uğrdmaz Bağlantı, otomatık olarak bıından sonra gelen hucreye yapılır Boylece konuş malar gonderme" ve "alma" ıstasyonu aracılığıyla taşınarak alıcıya ulaştınlır Antenlenn yukseklıgı arazının durumuna gore değışır Kentlerde antenler genellıkle yapı çatüanna kurulur Açık havada ıse 15 ıla 30 metre yukseklıkte kurulmalan gerekır Her bır anten sadece behrlı (sınırlı) sayıda konuşmayı ıletebılır Nufus yoğunluğu yuksek olan bolgelerde veya otoyollan boyunca çok fazla sayıda telefon konuşması yapıldığmdan, çok sayıda ve kuçuk "radyo hucresı" yapılması gerekır Çeşıtlı yonlere radyo dalgalan gonderen TV an n bkle duzenlenmıştir lzlenılln amaç, cep telefonu baz ıstasyonlannın yayınladıkları elektromanyetık ışınların (dalga lann) ınsşn saglığına verebıleceklen olası zararları onlemeknr Cep telefonlarıyla her yerden konuşulabilir mi? Gıderek yoğunlaşan bır ıletım ağı kurulması çabala nnâ karşm her yerden cep telefonu ıle konuşabılmek mumkun olamamaktadır Bu olanaksızlık ozellıkle bınalar ağaçlaı, tepeler ve dağlardan ılerı gelmektedır Sonra behrlı bır kısım ınşaat malzemesı de, konuşmayı guçleştırecek veya ımkânsızlaşhracak tarzda elektro manyetık dalgalan yansıtmaktadır Ek baz istasyonlan kurulmasıyla bu olanaksızlığın aşılacağı duşunulmektedır "Roaming" nedir? 'Roamıng' (Turkçesı Bır sıstemden oburune atlamak), cep telefonunun otomatık olarak bır ağdan dıgerıne bağlanması demektır Boylece anlasmah ülkelerden birinden diğer ttlkedeki alıcı Ue konuçulabillr. Bu olanak kuşkusuz çok buyuk kokylık sağlamaktadır Çunku, konuşulmak ıstenılen bşının hangı ulkede oldugu büınemez Orneğın Isvıçre'de Svrtsscom, diAx veya Orange abonesı olan bır kışı Turkıye'dekı aboneye otomatık olarak bağlanabdır Bu takdırde Turkıye'dekı konuşma orneğın Tnrkcell uzennden yapılır Bu rada muhakkak bılınmesı gereken husus, telefon edenle bırlıkte, Turkıye'dekı kendısıne telefon edılenın de ucret odemek zorunda bırakalmasıdır (Isvıçre ıçersındekı konuşmalarda boyle bır uygulama yoktur) Bu nedenle aboneler telefonlarını sureklı kapalı tutmayı yeğlemekte ve ancak kendılerı telefon eünek ıstedıklen zaman cep telefonlannı açmaktadırlar tenlennın aksıne, cep telefonlan antenlennın gonderdıklen radyo dalgalan demet halındedır ve hafif bır açı yaparak, yere paralel yayılırlar Başka elektro manyetik dalga yayınlayan kaynaklar var mıdır? Cep telefonu abonelennın sayısının gıderek çok hızlı artmasıyla bırlıkte, baz istasyonlan karşısında halkın endışe ve korkusu da artmaktadır Ne var ta, baz istasyonlan elektro manyetık dalgalan yayan bmcık kaynaklar değüdır Gunluk yaşamda sureklı doğal veya yapay elektro manyetık dalgalarla yuklu çevre ıçındeyızdır En guçlu ışın gonde ncı ise "gune«"tir Guneş, tum frekanslan ust uste toplanırsa toplama olarak metrekare başına 300 wat ve hatta bol guneşlı yorelerde daha fazla ışın gondenr Bundan başka arzın manyeuzması, kozmık ısınlar atmosferdekı elektro manyetık dalgalar da vardır dektnklı cıhazlann elektro manyetk alan doğurduğu orneklere de Radyo, TV, PC, mıkrodalga fınnlan, cep telefonlan, radyo dalgalan ıle çalışan uydudan uyanna saatlen ultravıole ve ınfrarouge (kızılotesı) ısınlan) sayılabüır Cep telefonlan ağı ve insan Gıderek yddınm hızıyla artan cep telefonu ıleuşımınde ıhtıyacın dogru olarak karşılanabılmesı ıçın yenı baz istasyonlan kurulması kaçınılmaz olmaktadır Bu durumda abonesıne hızmet goturecek olan cep telefonu fırmasına duşen gorev, yer seçımınde, çevre yonunden teknik açıdan en uygun çozumu bulmak olacaknr. Baz istasyonlarının yeri nasıl seçilir? Bu sorunun yanıtını ehmızde yeterlı bılgı bulunması nedenıyle Isvıçre orneğı uzennden vermeye çalışacağız Tabıatıyla konu, salt teknik bır konu olduğundan, bızım ulkemızdeh durumun da koramsal olarak aynı olması gerekir "M)iatıyla uygulama baska olabılır Halen Isvıçre de ıleüsım ağı oluşturan uç cep telefonu fırması vardır Svrisscom, diAx ve Orange Yasaya gore uç dğın bırbınnden bağımsız olması gerekir Tam rekabet koşullannın sağlanması yonunden antenlen ortak kullanabılmelen olanaksızdır Bu firmalar, baz ıstasyonlannın yerlennı dıledıklen gıbı seçemezler Aksıne, behrlı bır plana, oluşturulacak ıletısım agının kapasıtesıne ve dığer koşullara gore yer seçımı yapılır Bu koşullar yenne geldıkten sonra, firma, baz ıstasyonu kurma ıstemı ıle Beledıye Inşaat Mudurlugune başvurur Butun bu aynntılar, 1 Şubat 2000 tarıhınden ıübaren yururluğe gırmıs. bulunan bır yonetme Cep telefon baz istasyonlarının insan sağlığı üzerine etkisi Konu hakkında gazetelerde yazılanlar Isvıçrede yayınlanan "Dıe Weltwoche" gazetesının 7 Eylul 2000 tarıhlı sayısında yer alan bır makalede elektnk enerjısı hatlanndan radyoTV antenlennden ve cep telefonn baz istasyonlanndan atmosfere yayılan elektro manyetık dalgalann uykusuzluk, başagnsı gıbı rahatsızkklann da otesınde "kan kanıeri" (losemı) gıbı çok cıddı hastahklara dahı sebep olabüdıgme değınüerek ıstatistıksel Bir cep telefonu aöı nasıl oluşturulmaktadır/ Bır "cep telefonu agı" hücresel olarak, bal petegi bıçımınde olusturulur Belırb buyuklukte yuzeydekı bır alanı cep telefonu ağı üe ortebılmek ıçın çok sayıda ust 714/4