Katalog

>rluyor Hen ve ekıbı mutasyona ugramış huntıngtın genıru Tet kontrolu altına aldılar Yetışkın bır farede gen etkın konuma getırılınce fare nın beyrunde ınsanlardakı gıbı proteın bırı kımı oluşmaya başladı Ancak 18 hafta son ra gen kapalı konumuna getınlmce bırüanüler yavaş yavaş ortadan kalkmaya başladı Boylece hastalık ortaya çıktıktan sonra da bınkıntılerın yok olabüecegı ve sınır dejenerasyonunun kısmen de olsa genye donuşu oldugu anlaşüdı Sonuçta hastalıkla başetme olanağı dogmuş oldu LS: Bu çalışma, Parkinson veya Alzheimer gibi diğer nörodejeneratif hastalıklann teşhis ve tedavislnde de yol göBterici olablllr mi? HB: Tet sıstemı üe bu sorulara yanıtlayacak bır yonteme kavuşmuş olduk Çun ku hastalıgın ortaya çıkışını kontrol altına alabüıyorsunuz Ben norolog degüım ancak bu tur bırıkımlerın yol açtgı hastalıklar bırbırıne benzer ŞuandaAlzheımerhastalıgını sıçanlar uzerınde ıncelıyoruz Başka bır tur proteın bırıkımı prıon hastahgına yol açar Şımdı Tet sıstemı daha da gelıştırıldı Pek çok deney ıse surdurulmekte Bunlardan elde edüecek sonuçlar hayvanların ıyıleşıp ıyıleşmeyeceğını gosterecek LS: Tet sisteminin ikirici vertiyonu da var nu? HB: Evet Gelışurdıgımız üoncı üp anahtar, bırmcı ıle tam ters etkı yapıyor Bu soz konusu genı ancak Dox'un varoldugu ortamlarda tetıkler Boylece zamanlama açısından daha kesın bulgular elde etmek mumkun Son zamanlarda farenın karacıgerınde bulunan bır genı bır saat ıçınde tetıkleyıp 24 saat sonra kapatabüıyoruz LS: Bu sistem aynı zamanda beynln dışındaki hastalıklarda da uygulanıyor. Şu ana kadar elde edilen bulgular hakkında bügi verebüir miıinlz? HB: Tumor modellerı uzerme çok ügı çehcı çalışmalar yapüıyor Hk kez ınsanlarda tumor gehşımı kontrol altına alınabüıyor Calıfornıa Unıversıtesı'nden Nobel odullu Mıke Bıshop Thucresı lenfoması uzerınde çahşırken, Harvard Tıp Fakultesı'nden Ronald DePinho den tumorlerını ıncelıyor Tet sıstemı üe kontrol aluna alman genlenn tumor oluşumunu nasıl tetüdedıgı araştmlıyor. LS: Sizin çahşmalanıuzdan yararlanan bUlm adamlannın ödul kazaıunası sizi rahatnz etmiyor mu? HB: Bu çok komık bır soru Tet sıste mının bu denlı yaygınlaşması benı mutlu edıyor ve bıyolojık araştırmalarda etkılı olması sevındırıcı bır olay Aynca bakterüerde gen duzenı konusundakı yan etküerını de goz ardı etmemek geıekıyor Unutmayın kı benım laboratuvarımda surdurulen çalış malaı temelde sıtma hastalıgını hedef almakta LS: Tet sistemini geliştiren bir kişi olarak daha fazla tanınmanız gerektiğine inanıyor musunuz? HB: Sıstemın kazandıgı başdrılaıdan memnunum Bu şeküde çok sayıdd degerh h büım adamı üe ı k büıyoı um Bu sureç ıçınde kendı alanımın dışında çok şey ogrendım Bundan dana buyuk bır odul olabüır mı 9 LS: Tet'in patentini Alman ilaç sirketi BASF Pharma'ya nlçln «atünu? HB: Endustrıden akademık çakşmaya geçmış bırı olarak kendıme bır şırket kurmaya hıç yanaşmadım Aynca Molekuolarak kullanümasına karar verdüc BASF lı beral bır lısans polıtıkasına sıcak bakıyor Yanı patentın uzenne oturup gommek ıstemıyorlar Pek çok laboratuvar şu anda sıstenn kullanıyot LS: Şu anda halâ tiıtemin kusurlannı gidermeye uğraşlyoraunuz. Sistemin ektiklikleri nelerdir? Bunlann ttateainden geleceğinize İnanıyor musunuz? HB: Hayvanlarda ortaya çü<an en onemh sorun Dox'u hucreye ne kadar hızlı venp aynı hızda gen alabümenız Dacıhayvanın yemegınden kolayca çıkartabüırsınız, ancak üacın vucuttan ne kadar hızlı yok ol dugunu kontrol edemezsınız Açma kapatma dugmesını mumkun oldugu kadar hızlı çalıştırabümenız çok onemh, ozellüde embnyonlann soz konusu oldugu ctaşjyarct&ı Bunun ıçın de çeşıtlı yontemler uygulanabılır Ornegın daha hızlı parçalanan bır tetrasıklın turevı gehştoebüırsınız Veya vucuda hızla nufus eden başka bır kımyasal madde bulabüırsınız LS: Bundan sonraki hedefiniz nedir? HB: Sıstemın rayına oturduguna ve gelışmeye açık olduguna ınanıyorum Şu anda Avrupada "EUROSCARF" adı verı len bur gınşım hazırlık aşarnasında Burada maya genlennın tek tek Tet kontrolu altına r gırmesı ıçın çalışmalar V p ^ y ° Bu çalışmalardan elde edüecek verüer gen çalışmalannı buyuk olçude etküeyeçek Benım ne yapacağımı soıacak olursanı? sıtma araşürmalanna gen donmek ıstıyorum Tet sıstemı artık emın ellerde bundan soru a bana üıtıyaç duyulacagını hıç sanmıyorum Reyhan Oksay NevvScıentıst 4 Kasım 2000 ıık bır deney gerçekleştınldı LS: Tet 118161111 Huntinton HastaığYıun anlafdmasında nasıl blr rol ynadı? HB: Bugune dek Huntıngton Hastalı fi nın gerıye donuşu olmadıgı ınanışı yay imdı Bu hastalıkta huntingtln adı verılen jen mutasyona ugrayarak beyınde anormal >roteın bırüamlerıne yol açar Bunun sonu•unda ortaya çıkan sınır de]enerasyonu tastanın korkunç bır şeküde olumune ne lenolur Columbıa Uruversıtesı nden Rene ler Bıyolojı Merkezı başkanı olarak sorumluluklanm çok fazla Bu nedenle tum haklan BASF'a sattım Şu gunlerde BASF sıstemı daha kuçuk bır şırkete satmaya hazırlanıyor Bu şırket sıstemı daha da gelıştırebüecek yetenekte Kaldı h çalışmaldr aruk akademık duzeyde degü tıcarı duzeyde surdurulecek aşamaya gelmıştı LS: Bilim adanüan bu siatemi kullanmak için belirli bir ücret ödemek zorunda nu? Yoksa ücretsiz kullanabiliyor mu? HB: BASF Tet sıstemının haklarını satın aldıgı zaman ımzaladıgımız kontratta sıstemm akademüc araştırmalarda ucretsız 714/13