Katalog

Hakkari Hubuşkia kültürü filizleniyor B/r emefc/S /jç/n/n Hakkâri'de bulduğu gizemli mezar taşları arkeologları düşündürüyor. Orta Asya steplerinden IÖ 1000 yıllarında Hakkâri'nin karlı tepelerine göç olasılığı. Özgen Acar (Fotoğraflar: Prof Dr. Veli Sevin ve Dr. Aynur Özfırat) A sur Kralı 3. Şalmaneser (858824) yülan arasındakı yayılmacılıgını "sıyah dıküıtaş'\a anlatır Irak'tala Nımrud (eskı adıyla Calah) kentınde 1846'da ortaya çıkanlan ve Londra'da Brıüsh Museumda bulunan Akadça yazılı 2 metrelık sıyah dıkılıtaşta Şalmaneser, krallıgının uçuncu yılında otekı kentier gıbı Hubuşkıa'yı da meşgul ettıgını soyler 30 yü fetıhlerını anlaürken, Turtan'ını (komutan) Zap Suyu'nun otesıne gondererek Habuşkı'lerın kentlerının ortasına kadar ılerleyıp nasıl haraca bagladıgını, kentlennden nasıl uzaklaştırdıgını anlatır Arzusu tam gerçek leşmemıs olacak kı bır yıl sonra komutanmı yenıden Hu \ Mezar taflanndan örnekler: Altta ve Uttte buşküere saldınr Hubışküer'den, aynntıh bügıler bulunmamakla bırlıkte, Asur çıvı yazüı tabletlerınde de soz edıhr Ancak, bu halkın kım olduklan, nereden Hohhort aen bit çörttnün geldıklen, ne yapüklan, nereye gıttıklerı bılınmı17 Agustos arasında bahçede bır temızlık çalışması ve kayor Bu belgelerden, bu halkın "Zap Çayı'nın hemen kuze zısı yaparlar ymdeh bıryorede yaşadıklan" anlaşılıyor Bu tanıma gore 13 adet mezar taşı kent merkezmde Osmanlı doneHubuşkılerın bugun Turkıye'nın guneş dogusunun en mınden kalma Meydan Medresesı ne kaldırüır Ancak kurucunda en engebelı (30004100 m yukseklıkler), en kuçuk tarma ve temızlıge yonelık surdurulen ılkyardım çahşmalakenü olan Hakkân yoresınde yaşamış olmalan gerekır n sırasında duruş, konuşmalar, nasıl bır amaca hızmet etKenun yerlısı, emeklı ışçı Necdet Tıldız, Ortanklen çok açık olarak anlaşılamaz Arkeologlar, yukseldıkçag'dan Osmanlı Kalesı'nm etegmdekı Daggol mahallesınlen 0 703 00 m arasında degışen, yazı bulunmayan, bu kade bır kerpıç evde, eşı ve beş kıa ıle yaşamaktadır 1998 bartma resımlı eserlenn fotograflannı da çekerler Agustos'unda bır gun, kışın acımasız karlı gunlerıne hazırYoresel taş ocaklardan çıkanlmış çay taşından levhalıklı olmak uzere evının çatısındakı topragı degısurmek ların on yuzlerırun oyularak kabartma betımlemelere yer amaayla, kaleden akıntı bahçesındekı erozyon topragını venldıgı, arkalannın ıse duz bıraküdıklan, yukandan aşakazmaya başlar Bır ara topragm ıçınde, o ana kadar hıç alığıya dogru daraldıklan dıkkatı çekmektedır Mezar taşlanşık olmadıgı turden bazı taslar gorunmeye başlar Tkslann nın tek ortak yanını cepheden yapılmış, soğuk gorunumlu bır yuzunde kabartma resımler vardır Ne yapacagmı şasıınsan figurlen oluşturmaktadır Insanlar, kollan dırsekten nr Eşı ıle konuşur Uzennı yenıden toprakla ortup "Hukukıvnlmış, ellerı gogus uzennde durur bıcımde ve belden mete haber verme" karan alırlar Buluntu, kent valısı Nihat yukanlan beümlenmış olup hıçbırınde ayak gorulmemekCanpolat'a bıldınlır tedır Buz kesmış donuk ıfadelı yuzlerdekı gozlenn ba2alan, sankı matkapla delınmış gıbı, çukur olup bazılannda Vah ılk ış olarak, taşlann çıktıgı yerı olası bır yağmagozlere beyaz bır taş kakma olarak yerleştınlmıştır Kabaya ve define arayıcılanna karşı guvenlık altına aldınr Sonnk dudaklı ınsanlann ellerı, ozellıkle urnaklan daha ryı ışra da durumu Urartu Uygarlıgının başkentı sayüan Van'dalenmışur kı muze ıle Van Bolgesı Taıuı ve Araşurma Merkea'ne bıldınr Merkez uzmanlanndan ve TYanskafkas kulturlen ıle ılInsan vucudunu orten bır gıysı belırtılmemış, yalnızgılı araşnrmalan ıle tanınan Dr Aynar özfirat, muze araşca kemer gostenlrnış, ozellıkle erkek cınsel organı bır tırmacısı Hanifi Biber üe bırlıkte Hakkârı'ye qıdeı "suspansuar" ıle ozenle vurgulanmıştır Taşlardan ıkısmde Ikı arkeolog gorduklerı karşısında şaşınrlar Çunku şımdıye degın bu rurde tarıhsel eserlerın Anadolu'da varlıklan hakkında bılgılen olmadıgı gıbı benzerlerıne Ortadogu'da da rastlanmamıştır Bu kabartma taşlar, Yıldız'ın anlatugı gıbı "yer yanknış da oradan çıkmış" gıbı gorunmemekte, bır fantezı ıle sankı "gokten duşmuş" gıbıdırler Tkşlar kalenın kuzeydogusundakı kayahgın etegınde grup olarak durmaktadır Erozyonun etkısıyle ozgun konumlan bozulmuş, kımılen yana ve one dogru yatmıştır 70 cm yukseklıgınde taştan bır platform uzennde bırer mezar taşı (stel) olarak dıküdıklen behrlenır Uzmanlar 14 Bulunduklan dummlon m d a k l 710/18