Katalog

Filozofun yükselişi açıklamıştı "Eük kurallan büıme uygun olmalıdır, tersı degü" Ve ıkı sene once tcknıklerını ıyıce gehştıren Amerıkalı bılım adamlan bazı tabuları aşmayı başardılar Uzmanlar boylece, daha ıyı ınsanı yaratma fikrıne dayanan utopyayı tckrar canlandırmışlardı Polıtık ve dın çevrelerın den gelecek olası baskılara karşı daha temkınlı davrandılar Her zaman başarıya ulaşan stratejıye gore yenı ınsan modelının yaratüımı, kuçuk etaplar halınde uygulamaya sokuldu Ilk once bellı kalıtımsal hastalıklann genetık olarak mudahalesıne başlandı Araştırmacüar ıkıncı adım olarak genlerin ışlevlennı durdunna yollannı aramaya koyuldular Madem kı herhangı bır hastalığa neden olan bır gen uzerınde ışlem yapüabüıyordu, neden Alzheımer veya kanser rıskı taşıyan genlerı yok etmek yasak olsundu? Veya aılelenn daha zekı çocuklara sahıp olmalannı kim ıstemezdı kı' 1997 yüında Berlın'de yapüan bır konferansta ınsan yaratüımıyla ügılı projeyı açıklayan James Watson, gelışmelerı buyuk bır tereddutle ızleyen Almdnların hayranlıgınıkazandı VVatson meslektaşlanna şoyle seslenmıstı "Aruk Hıtler'ı arkamızda bırakmaran zamanı gelmısür" Nazllerln ırk arastırmalan: Irk araftırma emtltiisünden blr mtmur, kuzey ırkma alt özelllkleri bulmaya çalışıyar. Estetik Profesörü Peter Sloterdijk, "İnsan yaratılımı" gibi spekülatif önerilerle, büyük bir düşünürlüğe oynuyor. ÜflpL 5 Insan geneüği, yaratılım ve genetık araştrmaları, Almanya'da dıger ulkelerden farklı bır perspektıfte tartışümakta Sloterdıjk tartışmasından yola çıkarak durumu degerlendıren molekulerbıyolog Reıch, Almanya'da olaylara her zaman oldugu gıbı bıraz hısterık yaklaşıldıgını vurgulamakta Almanlar bıyolojık sorunlann polıtık çevrelerde nasıl bır dagüım gosterdıgmı şaşkınhkla ızlerken, gehşmelere de buyuk bır cıddıyetle yaklaşıyorlar Kalıtımsal boAlmanya'daki tartışmalar zukluklan olan cenınlerın alınması, bıyolojık yaşama gıren hastaların yaşam haklan veya gen teknıgıyle ıyıleştırılmıs ınsanlar olsun sol duInsanlar üzerinde uygulanan biyoteknikler şunceye sahıp kesım olsun hepsı de her Annc karnında ola Doğmamif çocuğun kalıBazı ülkelerde kürtaj yasal de zaman Katolık küıseyle hemfıkır oknakta ııazi ğlldlr. Ancak bu Ulkelerde, alleDoğum öncesi gen Umında hastaltk tafiyan Faşızm donemındekı deneylerı bır turlu hii gen Incelenlr. Cenln hade kalıtımsal hastalıklar var Ite unutamayan solcular ve konservatıf dıntalı olduğuna karar ve kürtaja Iztn verllmekte. dar olarak tanımlanan sagcılar bıyoetık rildlğlnde kürtaj yapılır. kavramından yalnızca ınsan dogasının korunmasını anlayabılıyorlar Bu yuzden Lııboratuvarda tıyık de Amerıkan pragmatızmı ıle korunan Embriyonun laboratu Almanya'da Izln verllmlyor. Yalama yontemi bıyoetıkçüer pek anlaşüamamakta Her varda genetlk testten Preimplantasyon sallasmaması Içln baskılar deteshlsl geçlrllmesl. Yalnı/ca yenı teknık hangı ınsan manıpulasyonun vam etmekte. haitalıklı gen tafimayan etık kurallarına uygun olup olmayacagı embriyo ana rahmlne tartışmasını da beraberınde geurmekte enfekte edllmekte. Amerıka'dakı tek bır kanun bıle bıyoetıkçderı cesaretlendırmekte Kanuna gore Yüzlerce kllnlkte denenmlf, Enjektorle mudahale Kalıtımsal hastabğı yenı tekruklerın uygulanmasmda bıreySonıatik gen tvraphi ancak basan oraıtı çok olan klfllerln hastalıklı diişuk. hücrelerlne sağlıktı gen ler kendı kararlarını verebdme hakkına enfekte edtllyor. sahıp olmalı ve genetıkçıler kendılerını polıtıkacüarın degü, ınsanların hızmetlıDeney tııpunde üreti Teknlk olarak mümkiin, ancak lctı kopyalar insan genetlğl lle özdes lerı olarak gormelıdır Alman kanunlanna göre yasak. Klonlnma kopyanın yoratılımı tşte bu kural dol yatagına mudahaleyı koBu yöntemln hlçblr terapötlk yaran yoktur. Kendllerlnl genetlk laylaştırmakta çunku bırey burada "yaolarak çoğaltmak Isteyen blreyle ratıcısının" kararlanyla baş başa bırakalrln kullanmak Isteyeceğl blr yonmakta Dol yatagı manıpulasyonu ayrıca tem olacaktır. çok eskıden berı var olan, mukemmel Dollenmeden sonra Blrcok uzmana göre teknlk Hatah gen henüz döllen ınsanı yaratma utopyasının uygulanması yapılan mudahale afidan iomatlk gen teraplslnden mls yumurtanın Içlnde ıçın de son derece uygundur ve boylece Kalılımiiıl hastalıkla daba kolay uygulanablllr. yenlslyle değlftMllr. ra karşı dölyolu tera ulaşümak ıstenen amacın aracı halıne Kalıtımda yapılacak olan değlflk lyllestlrilmis embriyo pisi. Ilk, daha sonrakl neslllerde de gelecektır Sloterdıjk'ın konuşmasında bundan sonra ana rahdevam edeceğlnden, Alman da benzer ıfadeler bulunmakta Çeşıtlı mlne yerleftlHllr. yasalan bu yönteme Izln verterımlerle yuklu açıklamasında, SloterititİİtCR ttt dijk'ın ojenık duşunceyı takıp ettıgı ortaKanser veya astım glbl Kalılım dakuumda ya çıkmakta "Kuramsal cıns tercıhı" ve Alman yasalanna gore yasak. mudahale hastalık riskl taşıyan Rhkli genlerin iptal genler, ana rahmlne en Kalıtım dokusundakl dlğer gen"Insan parkı ıçın kurallar" cumlelennı edilmeii lere zarar vermeden mudahale jekte edllmeden once /jsarf eden bırının daha farklı bır bıçımde edlllp edllmedlğl blllnmlyor. levlerl durdunıluyor. anlasdması mumkun degıldır Tarüşmaya katılan bılım adamlarından Jens Reich bu tur konulann gızlı kalmaAIDS ve benzerl haıtalıkBu yöntemle Insan kalıtımım Haitaltklara karsı masından yana oldugunu soylerken, bekonıytıcıı kalkan lara karsı konıyucu göre değlftlrme ve düzeltme yolu açıl ym araştırmacısı Linke Heıdegger ıle vl yoklenen gen, döllenmıs olur. Sadece riskll gen mls yumurta hücresinln kurulan baglantıyı bu skandal olarak detasıyanlar değll prensipte herkalıtım dokusuna enfekte keste uygulanablllr. ğerlendırmekte Gelecegın ınsanı uzerıedlllyor. ne bır tartışma başlatmış olmasına hıç kımsenın bır dıyecegı olamaz ama buBu manlpulasyon blclmlyle Insanın Laboratuvarda ın Teorlk olarak zeka, sal genetlk modetlne de kapı aralannun dışmda meslektaşlan büe, hangı kotiman yaratılıını dırganhk ve güzelllk glbl mıs olur. Ancak blllm simdlllk bu Cenetik duzeltme nuyu daha ıyı açüdamaya çalıstıgmı bır özelllkler değlftlrlleblllr. Imkânlan yakalamıs değil. Insana alt karmafik özelllklerin genler ta turlu kavıamış değıller rafından nasıl Iflendlğl henüz cözülememlş. Aynca kalıtım dokusuna yapılacak olan her Islem viicudu olumsuz yönde etklleyeblllr. 1oterdıık yıllardan ben felsefe sahnesının anunatorluğunu yapmıştı Dığer duşunurler tarahndan dışlanınca, 1980 yılmda Bhagwandan Poona'ya kadaı dolaşarak yenı yenı bılgıler edındı Aradan uç yıl geçükten sonra "Kınık mantik uzerıne eleşürüer" adh yapıtyla ılgı uyandırüı Yazar burada tum duşunce tarıhmı ıh ayn grupta toplamıştı Bınncı grup cesur ve aydın kmıkçüer, (sınızm, hıçbır değere bağh olmadan muuuluğa enşme goruşu), ±mcısı ıse kotu hnıkçüerdır Sadece Musa, Davut, Luthergıbı entelektuel kmıkçüer tokat eüosı yapan eleştırderden korkmadan duşuncelennı yayabünvşlerdı Oysa daha sonra ortaya çıkan kmık çıler onlaı kadar cesur olamamıştı Oğretılen sadece ıdrak teonsı ve araşUrmalann kotu karşılaştırmasmdan ıbarett Ih kalm cut halınde yayımlanan eser kısa surede en çok satılan htaplar hstesınm başına gelerek Sloterdıjk'ın unlu bır "yıldız" halıne gelmesını sağladı Yazar, dost/duşman modehnı dahıyane bır bıçımde ışleyerek, Kopernıkçı seferberhk ve Batlamyusçu sılahsızldnma uzerıne yenı tezathklar kurmuş, Taoızm veya hıperpolıtık kavramlannı kurcalamıştı Ortaya koyduğu yazuarsıhırlı sozcuklerle susluydu ve bunlan anlamak en karmaşık bılmeceyı çozmek kadar zordu Slolerdijk bugun de kendısını fıhr yaratıcısı olarak gormekte Onun ıçın onemh olan, sadece unutulmuş mısuk yontemlenn savunuculuğunu ustlenerek kendını şeylerm hareketıne bırakmak lşte burada uhr ureücısı rolunu oynayan yazar, gezegensel reakzmm subjesuun gelışmek zorunda oldugunu soylemekte Tarıhın mutlahyetı uzerme tahrıpkâr alışhrmalar yapması, yenı bır "dunya anlaşmasını" hatırlatması veyahut da yenı yayımlanan "Sphaeren" adlı trıolopsmde oldugu gıbı, ınsana aıt guvence ve nsklenn ıîkorneğmı, patlamakta olan dol kesesmde araması da, onun aslmda çok buyuk oynadığını gostermekte Bu arada hnık otorıteye gıden yol uzerınde de uzun bır mesaie aldı 1992 yılmda Karlruhe Yuksek Okulu'nda kursu başkanı, 1993 yılmda da Vıyana Akademısı'ndeh Fblsefe Enstıtusu'nun yonetıcısı oldu Dıertrıch yaymevı, Sloterdıjk edıtorluğunde "Phılosophıe jetzV" Hlozof Sloterdl/k: Pat(Fblsefe hemen şımdı1) adlı ttap lamayo hazır dol dızısmı yayımladı Ve son olarak da kesesl Frankfurt'takı Suhrkampfyaymevmde danışmanhk gorevmı ustlendı Bu sayede behrsız ıfadelerle yuklu dnlatım tarzını da gehştırme ımkânını buldu Geçen yıl ulus kavramını' 'Strestoplumu"olarakdeğıştırdı Almanbankalanna, globaüeşmeşokuna karşı herkese uygun dokunulmazlık ükesını uygulamalarmı onerdı, yanı guvenlı sıgorta ımkkn Burada amaçyme msanla n hayrete duşurmekti Sloterdyk Elmau'dah konuşmasmı da adeta usta bır sıhırbazm gosterısı gıbı sunmuştu Marün Heıdegger'm "Bnefuberden Humanısmus" (Humanızm uzerme mektuplar) adh eserme gondermeler yaparak, humanıst fantezmm artık çok genlerde kaldığmı açıkhyordu Bugunku toplumlar artık "Varoluşun çobanlan" (Heıdegger) değudı, zaten çoban tasvın kararsız pastoral bır uyumu çağnstınyordu Nıtetzsche'nm Zarathustra adh esennde "Evcıl hayvan" olarak adlandırdığı "Son ınsanlar" alçakgonullu ve uysal olmakyenne, gelecekteh "İnsan uretınv" ükrme sahıp çıkmah Çunku "Ehhleştırme ve yahnlaştırma" yeterh degıldır Boylesme sağlam ohnayan buîanık ıfadelerden, "Vasıiplanlaması" gıbı duşunceler ortaya çıkmakta Ve arkasından "Anthropotechnık" ve "Yarathm"gıbı tenmlerı ortaya atıyor Tbhhkeh benzetmelerden oluşan kanşun bazı entelektuellerce tehhkeh bulunuyor Ancak ıçenkte Sloterdı;k bugune kadar kulak asmadı Sureklı hnık uzerme yaptığı atılımlan bıçımlendırıp, bıraz da kmık hakîannı açıklamayı tercıh edıyor: "Krıtık Teon artık oldu " Bunun somut açıklaması ıse şoyle Bu teormın babası Jurgen Habermann, en buyuk kınıkçı ıflas efmışür Ancak bu tur acelecı çozumler ıçın ne Habermann ne de Sloterdıjk uygun olarak duşunulemez Dunyaca unlu Alman topium teorıkçısı her zaman duşunurlerle dıyalog halmde olmaya çahstı 1983 yılmda yayımlanan ' 'felseü yazılan ve zaman teşhısı" gıbı konulan ıçeren htabı ovmuştu Tanhm ıronısme bahn h "Kınık mantık uzerme eleştınler" adıru taşıyan bu htabm yazan Shterdıjk ıdı Nilgün Ozbaşaran Dede Kaynak Der Spıegel, 39/99 668/15