Katalog

Okunası kltaplar l Uzun bır dırüencenız var ve hangı kıtaplan okuyacağınıza da kaıar veremıyorsunuz Işte sıze bıhm ağırlıklı bır seçkı okura Bir Matematikçinin Savunması. G H Hardy'nın bu esen belkı de populer matemaük yazınırun en unlu htabıdır Kıtabın ılk kısmında yazann yakın arkadaşı C P Snow, Hardy nın kısa bır yaşamoykusunu anlatıyor Burada Hardy'nın ügınç kışüıgıru, bdhtsız dahı Rdindrıujan'la olan dostluğunu ogrenıyonız Ikıncı bolumse, ydzann mdternaük uzerıne yazdıgı 29 kısa yazıdan olu şuyor Matematıgın guzellıgınden, yararlılıgından, yararsızlıgmdan dıger bılımlerle sanatlarla oyunlarla olan üışküennden soz ettıgı bu yazılaıdd Hardy herkesın kolayca ızleyebüecegı matematıksel ornekler de veı lyor Bu kıtap, ılk once okunması gerekenler dpr» bırı ve kuçuk ve kolay taşınabılır olmasıyla, yolculuklar ıçın de çok uygun Fizik Y a s a l a n Üzerine. Yırmıncı yuzyüın ıkıncı yarısımn en onemlı bırkaç fızıkçısınden bırı sayılan Rıchard Feynman'ın üzıgı ogrencüere arılatma konusunda da buyuk bır unu vardı Kahfornıyd Teknolojı Enstıtusu nde verdıgı fizıge gırış derslennın kıtaplaştınlmasıyla ortaya çıkan uç cıltlık Feynman Lectures m Physıcs bırçok ogrencı ve ogretım uyesınce fızıge gırış kıtaplarının en ıyısı olarak nıtelenıyor Eglencelı kışüıgı fızıktekı başansma eklenınce kısa surede onemlı bır hayran kıtlesıne kavuşan Feynmarı bırçok toplanünın aranan adamı olmuşfur Yıne TUBITAK tarafından basılan Fızık Yasalan Uzerıne, Feynman ın davet edıldıgı Comell Unıversıtesı'nde veıdıgı bır dızı konferansın kıtaplaştınlmasıyla ortaya çıkmış Fızığı sevmeye başlamak ıçın çok ıyı bır fırsat den onemlı oldugurıda başlayıp bı lım, felsefe yuzyüumz polıüka, üe rıcılık gprıcılık, ozgurluk egıtım, gelecek uzerıne son derece akıcı ve uyancı bu yolculuk yaptınyor Yaşama kuşkucu bır bdkış açısı getırme yeusının kuçuk yaşlarda kazandınlması gerektıgı açıktır çunku beyınlere kazınan herhangı bır dogmatızm zaman geçtıkçe mannklı duşunebılme ve ahl yurutebılme yetısını de oıtadan kaldınr Merak eden soru so ran, kuşku duyan eleştıren bır ınsan yeuştırmenın en yayguı ve et küı yolu hıç kuşkusuz ogrehmdır Ulkemız okullannda soz konusu bır ogreümın olmadıgı açıktır, ama daha da acüdı olan, ortadakı durumu degıştırmeye yonelık ugraşlar da ya hıç yoktur, ya da çok cılızdır Ankara Kıtap ve Muzık Gunlerı nde Nesın Vaku'mn yenne ugrayanlar vakfin tanıüm broşurunu de almışlardır Azız Nesın'ın na çıkarak matematık tanhının başka ügınç olaylanna da de<5ınmış Henuz 1998'de yayımlanan kıtabın Turkçesının 1999 da kıtapçılardd yennı alması buyuk bu başan Ancak kıtabın çovırı ydnlışlanyla dolu oldugunu belırtmek zorundayız Mdtematıksel sozcuklenn buyuk bır bolumu yanbs çevrılmış Sıstem Yayıncılık'tan, kıtabın çevınsının matemaük bılgısı yeterlı bır kısı taranndan gozden geçınlmesırun saglanmasını ve ıkıncı baskının du2eltılmış olarak yapılmasını dılıyoruz Nasıl Çöcmeli?. Problem deüilerının en beğendıklcn kıtaplardan bun de Polya'nın Nasıl Ç'ozmetfsıdır Her ogrencının ? kıtaplıgında bulunması gerekır denen bu kıtapta neler mı var Matematık problem çozmek ne demektu;, bır onermeyı kanıtlamak ne demekür, nasıl yapıur, bır akıl yurutme ne zaman gerçekten bır akıl yurutmedır sorularının yanıtları çok guzel orneklerle venlıyor Her yaştan ve her bügı sevıyesınden ınsanlann alıp okumalan gereken bır basyapıt1 Mefhnr Matematikçller F Benson Stonakeı ın Gundogan Yayınlan ndan çıkan bu kıtabı on bır matematikçinin yaşamını anlatan on bolumden oluşuyor Kışısel olarak bu on bır kısının seçımıne tam olarak katılmasam da, kolay okunabılır bır kıtap olmasıyla herkese orierebılecegımız bır eser ortaya çıkrruş Yazann belkı de kıtabı kısa tutma çabası çok az sayıda matematikçinin yer almasına yol açrrus ve matematık teııhınde çok onemlı kımı adlar atlanmış Ornegın yırmıncı yuzyüdan VVıener ve von Neumann'dan soz edüırken, Poıncare ve Hılbert'ın adlan geçmemıs Matematık tarıhıyle ügılı eserlenn çok az bulundugunu goz onune dlırsdk bu kıtabın Turkçe ye kazandınlması onemlı sayümalıdır YALNIZCA SAYILAR1 SEVEN ADAM Paul Hoffman Bilim v e Hipotez. Mılü Egıtım Bdkaıılıgı yayuıevı Ankara'da bulundugu yerden dolayı kımılerı ıçın buluşma noktası da oluyor Bır yandan beklerken raftakı htaplara da goz atma olanagı bulabılıyorsunuz Yıne amaçsızca vıtrıne goz gezduırken benı ıçın şaşırtıcı bır keşıf oldu Henrı Poıncare'nın bır kıtabını gordum Kıtabın düınden oldukça eskı bır tarıhte çevrümış oldugu anlaşıhSorgulayan D e n e m e l e r . Sırf kendım uzun otobus yor demek kı eskıden Mıllı Fgıtım Bakanlıgı onemb eserlerı halka yolculuklannda okudugum ıçın yol htaplan demek belkı haksızlık ulaşurmak gıbı bır gorev ustlenebüıyordu Bugun yenı yuyamlaolur ama, sozunu ettıgım ılk üajptap gıbı Bertrand Russell'ın Sornan kıtaplarla kdrşüasurüdıgında ne yazık kı bakanlıgın duşunce gulayan Denemeler'ı de gece yolculugumda uykusuz bırakan bır yapısı olarak gerüedığını goruyoruz Bu konuyu bıraz daha deşıp yol kıtabıydı benıın ıçın Russell, hem matematıkçı, hem duşunur buyııklenmızın rarunı sıkmadan Poıncare nın kıtabma gelelım hem de yazın adarnı olarak one çıkmış çok yonlu bır ırısdndı MaYuzyılımızın yaklaşü< ük onda bınnı goren Poıncare bu donemın tematıgın sonlu sayıda varsayımdan başlanarak kurulabüecegını erı onde gelen matematıkçısı sayılıyordu Onun matematıksel du ve bu yolla tum soruların çozulebüecegını duşunuyordu Bu konu ruşu fızüde de çok yakından ügüıyd. oylekı gorehlık kuramlarının Yalmzca Sayılan Seven Adam. Paul I loffmann'ın uzerıne VVhıtehead'le beraber başyapıtlan sayüabüecek Prıncıpıa yalııızca sayılan seven adam dıyerek nıteledıgı kışı 1996'da yıtndı temelını olusturan bu^kaç kışıden bu;ıydı Katı kuralcüıktansa, sezMatematıca yı yd^ıyordu Ancak Godel sonlu sayıda varsayımla gımız Paul tMos Yırmıncı yuzyılın en onemlı matematLvÇÜerınden gıcüıgın onemını vurgulardı Bıhm ve Hipotez onun dogayı anlama başlatüan bır bılgı dızesının ıçınde yanıtını bılemeyeceŞımız soruyolundakı aracımız olan büım ve onun düı olarak gordugu matebırı sayılan Erdos llgınç rekorların da sahıbıydı Dort yuzden çok laı olacagını gostonnre Russell m hedeflerının buyuk bolumu olamaükle sezgının, kuşkunun üışkılennden soz ettıgı bır eser Daha kışıyle ortak büımsel yayın yapan belkı de tek kışıdır büırrı tanhınnaksız hale gelmıştı Soıyulayan Denemeler"\nse, Russell m mate de Matematıkçı oldugunu üan ettıgı 17 yaşmdan yaşammın sonuonce de belırttıgımız gıbı kıtabın düı oldukça eskı Gonul ıster kı, mdtıksel çdlışrridldrıyld dogrudan bu ılgısı yok Bu eser, onun ya bır yayınevı bu çevırıyı gunumuz 'Ilırkçesıyle bır ddha yayımlasın, na kadar her yıl onlarca yenı buluş yapmış, butun zamanını, kımı şam felsefesının onemlı bır bolumunu dıle getırdıgı bır sahne bel ama şu andakı durumuyla büe okumaya deger zamdnlar gunde 19 saaünı araştırma yapaıak ya da dıger ınsanla kı de Şuphecüıgm sadece bılımde degıl, tum yaşamımızdakı ra matematık anlatarak geçırmıştı Sadece mdtematıkçılenn degıl, Son olarak da hakkında daha az sozedecegımız kıtaplara onemlı yennı vuıguluyor bırçok lıse ogrencısının de tanıdıgı bır ınsandı Hoflmann'ın kıtabı, geçelım Eıdos'un yaşamoykusunu çevresındekı ınsanlan yaptıgı konuş"Duşunce ozgurlugu lehındela temel sav butun ınançlan Matematik v e Oyun. Alı Nesın ın çogu Aydınhk malardan yola çıkarak yazmış Zdinarı zarridn konu Erdos'un dışı rruzın kuşku qoturur olmasıdır dıyen yazar kuşkuculugun np gazetesının Pazaı ekı Bıhm ve Utopyddd ve Matematık Dunyası der !•••••«•*•••••• gısınde yayımlanan populer matematık yazüannm derlenmesıyle oluşan bu kıtap yazann Matematık ve Korkv adh kıtabmın bır an lamda üancı cüdını oluşturuyoı Daha çok oyurüarın matematıgı uzerıne ydzılann bulundugu kılaptd Feza Gursey sayılaı kuramı, matematık ogretımı ve tarüıı uzerıne yazüar da yer almış Freud'un başlattığı yontemı Baştarafı 45. sayfada ardından gelen ruhbilımaler Rastlanh v e Kaos. Unlu fızıkçı Davıd Ruelle'nın bu sında kesın bır sırıır çızıyor, boylelıkle tum dınlere kesınlıkle surdurdu Ne var kı, kımılerı eseıı ıstahsnkselfizık,dınamüc sısternler kaos gıbı malf>matık ve Freud'un hıç de onaylamayacağı karşı çıkıyordu Sıyasal goruşlerıne gelınre en tamnmış denemesı fizıgın ügı çeken konulannın gunluk yaşam düıyle nasü şeyler ol yollar ızledıler olan "Dygarhk v e Yarattığı Hofnutsuzluk"ta konuyla ılçnlı her dugunu anldtmak ıçın çok ıyı bu kıtap Carl jung: Freud'un eikı şeyı dçıkça gozlcr onune serıyor ve kuşkuya pek yer vermıyordu Matematık Sanah. jeny P Kuıg dc mdteıtidüguı guzel yandaşlanndan olan jung onun Soz konusu denemede Freud, doymak bıkneyen geıeksınım duşlerle ılgılı goıuşlennı savunmakla oldugunu ve sırf guzel oldugu ıçuı büe yapümaya degeı oldugunu len olan ınsanoğlunun cınsel ve saldırgan ısteklerın sureklı bastınlbırlıkte, cınsel durtuler konusundakı duşunen matematıkçüerden bırı I.ntelektuel yaşamın sosyal bı ması amacını guden orgııtlu topluma her zaman duşman kdlacağına takıntılı tavrına pek de sıcak luıüeıde bellı bu bügı bırıkımını gerektuılıgı savı bugun tartışmabakmıyordu dıkkdt çekıyor ve en kusursuz bıçımıyle uygar ınsanın ısteklerle bas sızca kdbul gorurkon su^d mdteuidtıge yd da dogd bılmüeı uıe gel Alfred Kinsey Cınsellık konusunda tırılanlar arasmdakı bır uzlaşma oldugunu belırtıyor Freud un ınsanı dıgınde , bunların sadece bu konularla dogrudan ügüenerüeruı az bılgısı olan, ıstatıstıkten ıse hıç pek dp rahatlatmdyan bu ogıetısı, gerektıgı qıbı algılandığında, her bümelerı gereken şeyler oldugu duşunuluyor Yazar burid karşı, anlamayan Kinsey cınsel kesm düınden duşmese bıle, bu bıhm adamının asla toplıunun gozmatematıgın guzellıgını VP gurunu algılamadan ınsanın entelektudavranıslarla ılgılı ılk genif kapsamlı el ve esteuk ydşarnının lam oldinayacagmı gostermeyı amaçlıyor desı olamayaragını açıkça ortaya koyuyor 1938 Mart'ırun ortalaıın deneysel arastırmayı gerçeklestırdı da Nazıler Avustuıya'yı ışgal edınce 81 yaşındakı FVeud eşını, çok Benjamin Spock: Ruhsal ço/umleme yontemıne ılk Bilim v e tktidar Büımın toplumun dcvlotuı bırbırı sevdığı kızıru ve mcslektaşı Jüuıa'yı yanma alarak "ozgur olmek" başvuran çocuk doktorlarından bırı olan Spock çocuk uzennde etküerı egemerüıklerı uzeııne tarüu ve felsefı yazüarm yetıstırme konusunda dunya çapında un ka/anan ıçın Ingıltere'ye goç ettı Bu dıleğı Nazılerın Polonya'yı ışgal edıp II bu araya getınldıgı bu kıtap büım polıtücalan uretme yolunda olılkelerını olusturdu Dunya Savaşı'nın patlak vermesınden kısa bır sure sonra gerçekleşdukça başansız olan ulkemızde daha da onem kazanıyor FedenB.S. Skinner: Içsel ruh durumlarına yer vermeyen tı Olumunden kısa bır sure once radyoda bu savaşm son savaş olaco Mayor ve Augusto Fortı'nın kendı yazüannı da yazarak derledıdavranışbılıma Skmner'e gore en ıyı davranış bıçımcagını soyleyen ıdeahst bır mutidbıre kulak kabartan FVeud o kayıtsi7 gı eser TUBITAK yayınlanndan sunuluyor lerıne ancak olumlu yondekı baskı ve zorlamalarh ve alaycı tavrıyla, "Benım son savaşım" yorumunu yapıyordu Bu kıtaplan okuyacagınızı ve begenecegınızı umuyoruz Iyı ulaylabılırdı Skinner, herkesın sandığı gıbi, kızını 'Vakıf çocuklanmın dunyaya, ınsanlara, olaylara eleştırel .*• gozle bakmalannı ıstıyorum" Nesın, Vakfi çocuklan, ugraşlan demışken bır kıtap daha onerelım Azız Nesın Ah Nesın Mektuplaşmalan doı t cıltlık, yakiaşık bın beş yuz sayfalık bır tarıh oluşturuyor Azız Nesın'ın hem kendı çoaıt^ıına nasıl yaklaşhgı hem de vakıf kurma dşdiıidsında neler duşundugu mektuplar arasında sıkça yer alıyor "Benım soyledıklerımın buyuk dıye tamdıgınız başkala nıun sozlerını de ıl le benımsernek zorunda değılsınız " sozlenyle başlayan ılk sayfa Azız Ne sın ın vakfa ıbşkın en temel umutlann dan bınnı de açıklı yor Sigmund Freud: Bilinçaltına bir pencere açtı.. Freud sonrası ruhsal çözümleme: Rita Urgan Kaynak Tıme guvercınlerı eğıttığı "Skinner kutusunda" yetıştırmedı. dınlenceler1 641/21