Katalog

kerrer yayın yapüdığı ifade edilmektedir. Bu da kabul edilebilir bir görüş değıldır. Uygulamalı bilunle ugraşıyorsak, yapfıgımız araştırmalar ılgüi ışkolunun işine yarayacaksa, tabü ki ügilüeri bilgilendırmek bizim gorevımızdır. Bu durumda araştırma büımsel bir dergide yaymlandüctan sonra sektöı dergilerınde bilgüendırme yazüarı yazılabüir. Endüstriyı bügilendirmek adına büimsel etiğe aykırı davranılamaz. Bilımsel etige ters düşmeden makalemizi birden fazla dergide yayınlamışsak, yayın listesmde bunlar belir ülmeü, burada makalenırı ilk yayınlandıgı dergi esas alınır. Kongrelere gelmce, bir yabancı bilim ınsaru davet edildı diye uluslararası kaülımlı olan bu simpozyum, asla uluslararası bir simpozyum olarak nıtelendırüerrıez. Aynca, akademık yükseltmeler BHimsel sahtekârlığm gayet ince bir kurnazlıkla yapılanları da vardır.... için hazırlanan dosyalara radyo, televizyon ve gazetelerde çıkan yayınlar, haberler konulmamalı ve degerlendirmeye almmamalıdır. Popülerlık, bilımselliğin ölçütü olamaz, bu durum bilimsel likle bagdaşmayan bir hafıflik ve gayrı ciddiliktir. (* Edıtorün notu) Hakemlere düşen sorumluluk Akademık yükseltmelerde hakemlere çok büyuk bir sorumluluk düşmektedır. Ancak uzulerek ifade etmek gerekırse, hakemler gereken hassasıyetı gostermiyorlar. Eşdost, ahbaplık üışküeri, adam sendecüik, ya da aynı şeyleri kendileri de yaprnış olduklanndan veya yogun ögrenırn yuku dolayı sıyla vakıtlennın az olrnasından dosya ların geregınce ıncelenememesi nede nıyle bu tıp konular goz aıdı edilmekte, üstelık de aman ne çok araştırma yapmış dıye ovguler yagdınlabılmektedır. Bilimsel sahtekârlık sadece bir başkasının eserinı kopya etmek ya da başkasının yaptıgı bir çalışmayı kendısi yapmış gıbı göstermek şeklındeki kaba sahtekârhklar bıçımınde olmuyor. Bun ların yanı sıra bir de ınce kurnazlık şeklinde yapüanlan vardır Bu tur ince yağmacılıkta "kendi kendinden aşuma" ve "aşırandan aşırma" dahı soz konusu ola bümektedır 1. Eğer unıversiteler bilimsel ahlak konusunda gereken hassasiyeti göster mezlerse. bu tip sahtekârlıklara göz yu marlarsa, ulkelerine ve gelocek nesille641/16 re en büyük kötülugü yapmış olurlar. Iyiye, güzele, dogru olana yelken açmak yerıne ulkedekı yozlasmayı daha da hızlandırmış olurlar ve bumın vebali nin altrndan kalkamazlar. Bu konu hakemlerm bireysel görüşlerrne teslim edilemeyecek kadar önemlidir. Bilimsel etık kurallan ve yapnnmları yonetmelıklerde yer almalıdır. Yuksek Ögretim Mevzuati bu konuda son derece yetersizdir. Büimde etik tabü ki, bu yazının konusu ile sınırlı degüdir, hassasiyetle üzennde durdugum "Kışilik Etigı/Karakter Etigı" ayırımından, ınsan kopyalamaya kadar uzanmaktadır. Büdıgim ka darıyla TÜBA'da bu konuda bir çalışma başlatılmıştır Izlenmesı gereken kural larm saptanması, krıterlerın belirlenmesi ve yasallaştınlması çalışmalan için TÜBA, YÖK ve Üniversiteler Aıası Kurul üyelerirıden oluşan bir komisyon kurulmaüdır. Ünıversite Ögretim Üyelerı Dernegı'nde "Bılım ve Eük Komısyonu" vardır. Bu kuruluştan da goruş alınarak çalışrrıalar ivedılıkle tamarnlanmalı, sap tanan kurallar ve yaptınmları universite yoneüneügme girmeüdir. Bılerek bılmeyerek hatalar yapılabilir ancak yapuan hatayı sürdurmemek, farkına varüdıgı anda hatadan dönmek de bir erdemdır. En korkunç olanı ise, kişinın bilmedigini bilmemesi, farkrnda olmaması, hatasını asla kabule yanaşrnaması, bir de astelik haksızlıga ugradıgına inanmasıdır. Üniversiteler diger devlet kurumlarından farklı kuruluşlardır. Sırası gelen, belli bir yılı dolduran elemanların belli unvanlara ulaşacağı düşüncesı ve beklentısi yanlıştır. Unıversitelerde bilimsel bakımdan guçlü elemanlann ilerlemesını ozendirici, zayrf elemanların ıse elenmesıni sagla yan bir mekanizma ödun verilmeksizin isleulmelidır. Akademık gorgu ve düşünceyı kavrayabilenlerin, belli akademık kriterleri yerine getirebilenlerırı ünıversitede üerlemesi, buna ulaşamayanların daha başanlı olabileceklerı dığer alanlara kaymaları gerekır. Bürokrasinin alternatifi var mı? Kazım Çelik* D evletı, toplumlann belirli topraklar uzerınde örgütlenmiş bıçımi olarak tanımlayabilıriz. Devletin varlıgı ınsan topluluklan kadar eskı ve suıeklı olmakla bırlikte, devleün goıevine üışkın goruşleı zaman ıçinde degişıklıge ugranııştır. Degişik devlet kurumları geliştirilmiş ve örgüüenmıştiı. Bıçım ve şeklıne üışkın taıtışmalar bir yana bırakılırsa, devletin temel görevlen olaıak, kurallar koyma (yasama), yasaları uygulama (yürutme), uygulamalan denetleme (yargı) sayılabilir. Günümuzde, bazüarı tartışmalı da olsa, devlet bugune kadar bırçok ışlevi ustlenmiştır. Bunlardan bazüarı, egitim, saglık, adalet, güverüık, savunma, vergüeme yoluyla toplumsal adaletı saglama, ekonorruk büyümeyi ve toplumsal gelısmeyı sagiayıcı kararlar alma, fiyatlan kontrol etme, sosyal güverüığı saglama, üretim yapma vb'dır. Devlet siyasal ve ekonomüc sistemı ne olursa olsun, tüm bunlan başarabümek ıçın ülkenin her yanına uzanmıs orgutlere sahıptir. Devletin ulkenın her köşesindekı uzantısı oları bu dairelerin yönetim büımındekı adı kamu burokrasısidir. Kısaca bürokrası dıye büırüı. Bu dairelerde çalışan memurlara da burokrat denir (Kaya 19945). Bugun burokrat dendıgınde, bu memurlardan karar mekanizmalarına yakın olanlar anlaşılmaktadır. denle aynm yapamaz. "İdeal Bürokrasi", kavramlarını büimsel yönetim akımından alan, sanayi toplumunda, özellikle devlet bürokrasısının orgütlenmesi bıçımınde gördugümüz, bir örgütlenme modelidir Yukandakı satırlarda belırtüen ükeleri uygulayan, ınsan gereksinimleri ve teknolojik gelişmelerle sıstemlerırü yerüleyebüen, yetkilerini zamanmda alt kademelere devretmeyı becerebüen ülkeler, vatandaşlarına hizmet aracı olarak bürokrasiyi kullanabümışlerdır, Bu gelişım ve degışımı yaıatamayarak, VVeber'm üerı surdugü bürokrasinin olmazsa olmaz kurallarından en temel olarüarını (yansızlüc, objektiflik, nesnellik) dahı biirokrasüerine yerleştiremeyenler (Şımşek 1997:187) sıstemın akışını yavaşlatmakta, sistemi, yaygın kullarumıyla "kırtasıyecıkk" olarak anüan yenı bir sısteme donüştürmektedirler Iyı ışletüemeyen bir bürokrası, sisteme olan guvenı sarsmakta ve insanlardakı adalet duygusunu sarsarak, rüşvet, kayırmacüü< vb. toplumu kemıren hastalıklann dogmasına yol açmaktadır. Sanayi sonrası toplumunda, (bilgi toplumu) devletin temel gorevleri (yasama yürutmeyargı) açısırıdan buyuk degişiklık beklenmemekle bulıkte, devletin ışlevlerı açısından buyuk degişüdikler olacagı öngörülmektedır. Bürokrasinin alternatifi olup olmadıgını tarüşırken bügı teknolojüerinde olan ve olacagı ongorülen degışiklıklere bakmak gerekmektedır İdeal bürokrası tipi akılcı ve etkin özellıkleri olan bir orgüttür. Webex tarafmdan gelıştırüen "ideal bürokrası tıpı" ussaüıgı, etküüıgı saglama amacına yonelık birtakım özellıkleri olan bir orgüttür. Weber burokrasisini ideal yapan özellıkler şoyle sıralanabüır(Kaya 1994:7). 1. Yasal çerçeve: Burokrasıde yapüan her şey kanunlara, kurallara dayanacaktır. Yetki yasalarla yaratılmıs olan pozısyondan kaynaklanır. 2. Hiyerarşi Pozısyonlaı belli basamaklar boyunca sıralanmıştır. Bu basamaklar boyunca, astlar ve üstler vardır. 3 Belgeleme: Burokrasıde her şey yazüı, Nezhun Cören kayıtb olacaktır. Prof. Dr, Yıldız Teknık Unıv.Fen4. Ussal işbölümu: Pozısyonlar bu işbölüEdebıyat Fak., Biyolojı Böl. Ogretım Uyesı münun bu sonucu olup, her pozısyon yasal yetkilerle donatılmıştır. 5. Maaşh profesyonel yönetim: Mal sahipliKAYNAKLAR: HdK.ın Yazıcı, "IJniversitede Üzcjurı Bılım gi ıle yonetrnı bııbııınden ayrılmış olacaktu, Uretuıu", Turkıye Bilımler Akadenusı, BıhmsdTop 6 Hızmet ıçı egıtımın suıekliligı: Yönetıcı ldrılılcir Sorıleri: 1; Dunya'da ve Turkiye'do Bılım, sınıf için ozel beceri ve egıtım gereklıdır. Egitim, Ktik ve Universıte, s. 85 (1994) burokrasıde herkes ıçın gereklı olmalıdır. Ozer Bekaroçjlu, "Dunya'da vo Turkjye'de Bilimsel Sahtekarlık", KSİ Rektorlugu Yaymlan:46, 2. Yetenege dayalı personel ataması: Pers 5 6(1998). ' sonelın oyla seçırru degü, adayların, ışın gerektiı digı bügı ve becerüere sahıp olup olmadıklannı (*) Editörün notu: olçen smavlar yoluyla yeteneklerı saptanarak Bıhm adamının bılımı popülerleşatanması esastır. Işe atanmada tek ölçut lıyakattır. tırme çalışmalan da, Baü'da, örneğm 8. Görevin sureklüıgı: Personel yetenege Fransada, bılım adamının değerlcndırıl dayalı olaıak seçıüp atartınca, emeklı oluncaya kadar burokrasıde kalma şansma sahip olmalıdır. mesınde dıkkate ahmnaya başlayan öl9. Onceden belirlenmiş ücret: Her pozisçütlcrden bm olmaya başladı. Bıhmı halka yaymak, anlaşıhr hlmak, bu yolda uğ yonun ucreti onceden saptanmış olmalıdır Ücretleı, yapüan iste harcanan çabaya göre degü, staraş vermek, populer makalder yazmak, ru, nıtbe ve kıdeme baglı olacaktır. TV programlan duzenlemck vb, bılım 10. Yansızhk: Bürokrası, siyasal ideoloji, adamının değerlendırilmesmde, ıkındl dınsel ve ırksal bakımdan renksiz olacaktır. Maolsa bıle dıkkate almmahdvr. Bu etkınhkaşını her kesımden vatandaşın odedigı vergüerler, bıtime, topluma yapılan kathlardır. deıı alan buıokrat, ınsanlar arasmda hıçbir ne Yogun bügı teknolojısı kullanımı öngörülen bügı toplumunda bugünku anlamı üe buıokrasiden söz etmek oldukça zor olacaktır. Devlet daırelerinin yerinı dev bılgısayar termınallerınm ve bügı ışlem merkezlerirün alması çok uzun zaman almayacaktır. Bu sıstem ıçerisinde memur ıle vatandaşın yüz yüze gelmesı yerını makınelerin karşüaşmasına, kâğıtlar ve belgeler yerıne elektroruk belgelere bırakacaktır. Bugunden uygulamalarını gordugumüz "evofıs bankacüıgı vb." adlarla anüan sisterrüer, yakm gelecekteki bürokrasinin alacagı şeklın habercısıdırler. Insan beyıü ne bılgısayar ciplerinı yerleştü'üme çalışmalarının yapüdıgı günümuzde, gelecek ıçın bazı ongörülerde bulnabüınz Gelecekte kımlık, pasaport, tapu, ehlıyet, banka kartı vb. bırçok bürokratik ışlemı gerektıren araçlardan kurtıüacagız. Olan ve olası gelışmelere ragmen "bürokrasinin alternatifi var mı" somsuna, butun açıklıgı üe "evet vardır" diyebümek oldukça zordur. Toplumsal yaşamın gerektirdigı düzenlemeler, devletin, çağrna özgü temel ışlevlerrnı yeııne getirme aracı olarak bürokrasi, her zaman var olacaktır. Günümüzdekj uygulanışı ve yerine getirdıği işlevler açısından bürokrasinin alternatifi bügı teknolojüen ve yaratacagı uygulamalar olacaktır KAYNAKÇA ERKAN, Hıısnu. Bügı Toplumu ve Ekonomık Gelışme. Turkıye lş Brinkası Kultür Yayınlaıı, 1997 Uçuncu Baslu KAYA. Y Kemal. Çagdaşlaşma Yülmıd.ı Deve Dikfinlerı... Devlel *Burokrası* lıısan. lkrna Busım, 1991 Bılım Yayınlan, Ankara. ŞIMŞEK, Hasan 21. Yuzyrtın Eşıgınde Paradigmalar Savaşı Kaostaki Turkıye Sıstem Yayıncüık 1997 Araştırma Inceleme Dızısı. (1) Araş. Göı. Suleyman Demırel Unıv. Buıdur Egt Tak. Egt Bıl. Bol.