Katalog

Eğitim ve bilgisayar destekli eğitim: Nasıl bir yeniden yapılanma? Bilgi toplumunu konuştuğumuz bugünlerde bilginin kişiye aktarılması olarak eğitimi tekrar gözden geçirmemiz gerekir. Hangi bilginin, kime, kaç yaşındayken, nasıl, hangi ortamda aktarılması gerektiği üzerinde düşünülmesi gereken sorulardır. Bu yazıda eğitim sistemi, eleştirel bir yaklaşımla incelenecek, sorunlar belirlenmeye çalışılacak, bazı çözüm önerileri tartışmaya açılacaktır. Başlattığımız tartışmada, 3. yazıyı sunuyoruz. Haluk Bingol (*) 1 Eğitimde "Reengineering" gereksinimi Son yülaıda şırketler reengineering' adı altinda yapılannı ıncelıyorlar Bu ınceleme sırasında en temel varsa yımlar büe sorgulanıyor Bu değerlendırmeler sonunda yenı varlık nedenlerı ve hedeflen dogrultusunda yeniden organıze oluyorlar Bu çalışmanın bir benzennı de egıtım sıstemınde yapmak gerekmektedır 'Ne ıçın egıtım yapıyoruz'" 'yap9 tıgımız egıtım ne kadar ışe yarıyor " 'hangi ortamları kul lanarak egıtım yapmahyız'' "egıtım ıçın okula gıtmek şart mıdır? gıbı en temel sonüan tekrar sorarak durum degerlendırmesı yapma zdmanı gelmıştır nulen mıde ulserırun sorumlusunun bir bakterı oldugu eskı bılgıyı duzelten yenı bir bugıdır Bılgı guncellemesını nasıl yapmahyız? BILGI GEEEKSİNIMİ Bıreyın gereksıram duydugu bılgı degışıyor fla, uç nesıl once yaşayanların bir omur bo yu kullandıkları bılgıyı bız belkı de uç yıl ıçınde ruketıyoruz On yıl once çanak antenler uydular frekanslar hakkında bir şeyler bılmek gerekmıyordu Yırmı yü once faız enflasyon TUFE fon gıbı ekonomık kavramları bümeden yaşayabılıyorduk Dunya ' globalleştıkçe entegrasyon arttıkça radyo, televızyon gıbı bılgı taşıyıcı araçlar etkınleştıkçe bılgı gereksınımındekı degışım de hızlanıyor Bu kadar çok bılgı arasmda seçıcı olmak gerekıyor Gerçekten gereksınım duyduğumuz, bılmemız gereken bılgıyı nasıl seçeceğu? ders vermek ıçın Kazalastanda olmak gerekmıyor Turkı ye de bir televızyon studyosuna gırmenız kendınızı degü goruntunuzu gondermenız yeterh HEDEF Bu durumda yarınkı toplumun bıreylerı bılgıyı bümekten çok, hangi bılgıye gereksinimi olduğunu seçebılen, bu bılgıye nasıl ulaşacağmı bılen, araştıncı, aldıklan bügının guncel olmama olasuığına karsı kuşkucu, elmdekı bılgılen bırleştırıp yenı sentezler yapabılecek, bılgıyı kullanmak yanmda yenı bılgı uretebılecek bıreyler olmahdır Bu hedef bügının yaşadıgı bir kutuphane olan Inter net ı etkın kuUanabümeyı olmazsa olmaz bir koşul hahne geurmektedır 3 Bugün Bu gozlemler ışığında degerlendırüdıgınde sadece Turkıye'de degü dunyada da egıtım sıstemı bu altyapıyı sağlamaktan çok uzaktır Egıtım sıstemımız ışın en kolayına kaçmıştır Sıstem ezbercılıgın hskacındadır Fırsat eşıtlıgı kaygısmda aşırıya kaçümış sıstem en yeteneklılerı degü, ortalama veya ortalama altındakı bıreylerı tercıh eder hale gelmıştır Ogrencı lerın ve okullann başarısı ortaokul lıse ve unıversıte sınavlarmdakı başanlar halıne donuşmuştur Amaç ogrenmek degü seçeneklerden dogrusunu en kısa zamanda bulmak hahne gelmıştır Test teknıgı üe yapüan bu smavlarda başanyı arttırmak ıçın dershane sektoru oluşmuştur Dershanelerın yanında ozel ders sektoru gelışmıştır Boylece devle tın sağladığı ucretsız egıtım pratdcte ucretlı hale gel mıştır Sınıf geçmede sağlanan kolayhklar egıtımın kahtesını duşurmuş mezun olan bıreyın ış hayatında tekrar tekrar egıülmesını gerektırmıştır Sonuçta bıreyın egıtımının "toplam sahıp olma malıyetı cıddı boyutlara çıkmıştır Bu yuksek malıyet butun toplum tarafindan odenmektedır Bir u/Jrenuı en değerlı kaynağı, duşünen, soru soran, konulann "nedenıuçm"me ınen yeteneklı bıreyler bu sıstemden en zararlı çıkanlardır. 2 Gelecek Egıtım gelecek ıçın yapılan uzun vadelı bir yatınmdır Ulkenın en değerlı kaynagı olan ınsan kaynaklannın on yü yırmı yıl, hatta daha uzun surelı bir perspeküfte gelecek ıçın hazırlanmasıdır Bu yaürımı yaparken gelecegın nasü olacagını tahmın etmek bu vızyona gore kıme nasıl egıüm verüecegıne karar vermek gerehr Gelecekte hangi bılgı lerle yeteneklerle donatılmış ınsanlar ıstıyoruz karanndan sonra bu bugılerı kışılere nasıl verebılırız dıye duşunebüı rız Once bazı gozlemler yapalım Bunlann uzerıne gele cegın bılgı gereksınımını tahmın etmeye çalışalım • Insanmakıne uetışımının onemı artıyor • Bılgı mıktarca artıyor • Bılgı zaman ıçınde eskıyor • Bıreyın bılgı gereksinimi degışıyor • Iletışım ve bılgı teknolo]üerı yaşam şeklını degıştınyor INSAN MAÖNE ILETİŞİMİ Bu gozlemlerı orneklerle somutlaştıra lım lnsanmakıne üetışımı bugun bıle bazı alanlarda vazgeçılmez bo yutlara geldı Gelecekte bu daha da drtdcaktıı Otomasyon duzeyı arttık ça ınsan ınsan ıletışımının yerını ınsanmakıne üetışımı alacak Yaşam şeklımız de buna paralel degışıyor Herşey otomatıkleşmeye akılldnmaya programlan<ibüır olma ya dogru gıdıyor Bız ınsanlar, kendımızı bunlan kullanabılır şekılde hazırlıyor muyuz? B1LGI VE YARILANMA OM RU Insanlıgın büqı bırıkımı daha once gorulmemış bir hızla artıyor Son ıkı yuz yüda daha once büdıkle rımızden daha fazlasını büır hale geldık Bügının bir yarılanma omru oldugu bellı perıyotlarla guncellenmesı gerektıgını kabul etmelıyız Eskıden stres üe ügüı oldugu duşu 4 Sekiz yıllık zorunlu ilköğretim: Bir fırsat Bllglsiyar teknolofilerl, mesleki alanda da yeni ufuklar açtı. SUREKL1 OGRENME Şoyle bir duşunursek bugun kullandığı mız bügının onemlı bir kısmını okul sonrasında ogrendıgımızı farkederız Bu da bıze ogrenmenın okul sonrasında da devam eden etmesı gereken bir sııreç olarak alınmasını soyler Bıreyın ogrenım surecının okul done mınde bir yol gosterıcısı ogretmenı vardır Gerı kalan oğrenımını kendı kendme, kendı olanaklan ıle başarmak zorundadır YAŞAM Son yüıarda üetışımın yarattıgı lnternetın de dahü oldugu bazı gelışmeler geleneksel bu çok kavramı tehdıt edıyor En çarpıcüarddn bırı ışe gıtmek kavramındakı degışımdır Bazı meslek gruplarında teknolojı kullanüarak ışe gıtmeden evden çalışmak mumkundur Bugun Ahmet Yesevı Unıversıtesı nde Turkıye egıtım sorununun farkındadır Ilkogretımın sekız yüa çıkarümasının bu nedenı de bu arayışür Sekız yükk ükogretun karannın getırdıgı butun zorluklara rağmen çok değerlı fırsatlan da beraberınde geürmıştır • Ilk sekız yü mufredaünın yeniden yapılanmasını takıben lıse mufredatı degışecektır Dıkkath bir stratejık planlama üe bu program degışüdıgı, Turkıye'nın gelecegı ıçın yapacagı en onemlı yatırım olabüır • Sekız yd yasası üe oluşan 600 1 200 müyon USD gıbı buyuk boyutta fonlar akücı bu" kullanım üe ulkeye çok yonlu faydalar sağlayabılır ^ , S Ortaöğretim ve yüksek öğretimdeki gelişmeler Mülı Egıtım Bakanlıgı lıse duzeyınde de bir atüım başlatmıştır Ankara Fen Lısesı (AFL) projesı 1998 de tekrar ele almmıştır Fen hselen yonermelıgı degıştırümıştır Yenı yonetmehk üe AFL 1999 2000 ogretım yümdan ıtıbaren eskıden oldugu gıbı mufredat gelıştırmede pılot ışlevme gerı donerektu: Ulke ve yeteneklı ogrencüer ıçın b\x umut ışıgı olacaktır Unıversıte sınavının tek smava ındırümesı olumludur Ortaogretım başan puanında yapüan degışüdıkler üe başarüı okullardakı ogrencüerın bir arüamda cezalandırılması makul duzeye ındırümıştu: YOK son zamanlarda Internet uzerınden uzaktan egıtım gıbı oncu projelerı planlamaktadır Elektronik bilgi teknolojikri, oğremmin ve eğıtımln içeriğlnl değiftlrlyor, Deneme Bılim Merkezi'nde gençler intemette bğreniyor 644/4