Katalog

Yel Değirmenleri ve Modern Don Kişot'luk Yel Değirmenlerinden Müzik Değirmenlerinell Arif Özver Ergin (*) "Sanat, guzel bır şeym tasanmlanması değıl, ama bırşeym guzel tasanmlanmasıdır"(l) Itıraf etmek gerekırse bır an kımseden karşılık gel meyecek dıye korkuya kapümıştım Bu yuzden Sayın Su at Çakmak'ın cevabını aynca tebrıklerını okuyunca çok mutlu oldum, kendısıne teşekkur edıyorum Sayın Çakmak'la aramızda başlayan dıyalogun, ıçengı ıle oldugu kadar yazüı kulture yaptıgı katkı üe de çok onemlı oldugunu duşunuyorum Bu yuzden her şeyden once ılk yazımda yaptıgım çok onemlı bır hatayı duzelte rek başlamak ıstıyorum 634 Sayıda "Yel Degırmenlerın den Muzık Degırmenlerıne" adlı yazımda heyecandan olsa gerek, mucıt yerıne kâşıf, ıcat yerıne ıse keşıf kavramlannı kullanmışım Oysa yazının konusu tamamen ıcatldr ve mucıtlerle ılgüıydı Bu yuzden butun okuyuculardan ozur dılıyor, yazımı bu çerçevede yenıden değerlendırmeleıını rıca edıyorum mucıdın eserı olması ıse çok ender bır durumdur Meş hur mucıtlere ornek olarak ılk hesap makınesını ıcat eden Blaıse Pascal ve ılk buhar makınesını ıcat eden Thomas Savery verüebüır (3) gırmenının ıçınde yapüamazsa ortaya çücar Muzüc dışardakı bagımsız bır unıtede gerçekleştırüır ve yel degırmenının urertıgı enerji bu unıteye taşınır Çocuk parklarına müzik Aslında ük yazımda da kısmen degmdıgun gıbı, çı kış noktam sadece yel degırmenlerını degü, her turlu dogal enerjı kaynagını degerlendırerek muzü< yapabüecegı varsayımı ıdı Bu baglamda uzerınde daha çok durdugum alternatıf guneş enerjısı üe ozeüüde \ ı çocuk parklanna muzüc kutuları yapmaktı Guneş enerjısının dogrudan mekaruk enerjıye do^ nuşme şansı olmadıgı ıçm oncehkle elektnk uretmek kaçırulmazdı Sanınm bu yuzden dıger alter nanfler ıçınde akuma ük olarak elektrık geldı Ama bu olmazsa olmaz bır alternatıf degüdır Hayatta karşüaşüan her turlu ıhtıyacm gıderümesıne ve sorunun çozulmesuıe yonehk çabada oldugu gıbı bu durumda da belırlı avantajlan ve dezavantajlan olan bır çok çozum alternaüfı vardır Ozellüde tasarımcüann çok ıyı büdıklerı yontem, mumkun olan butun alteınatıflerı ortaya çıkartmak, alter natıflerı degerlendırmek ve optımum çozum uzerınde yo gunlaşmaktır Bızım durumumuzda ortaya çıkan degerlendırme krıterlerı bana gore oncehkle mdlıyet uyguldnabüıruk, guvenüebüırhktır (relaıbüıty) ve estetıktır (4) Kaygılar Hk yazımda da belırttıgım gıbı benzer endışelen ben de taşıyorum, yapılacak çauşma yel degırmenlerını Sayın Çakmak'ın tabırı üe rencıde edebılır Ama Kant'ın dedıgı gıbı guzel bır tasarımlama üe bır sanat eserıne de donuşebüır Bence bu ışı başarmanın yolu yetküı kurumlann bügısı ve denetımı altmda, duyarlı ve uzman kışüerle bır ekıp çalışması yurutmekten geçer Sanınm bu konuda yapüacak en dogru çalışjna her şeyden once yasal mevzuatın araştırümasıdır Zaten yasalar adı geçen yel degırmenlennın uzerınde hıç bır mudahaleye ızın vermıyorsa, bızlerın bu degırmenlerın bırer üaşer yıküıp gıtmesını ızlemekten başka yapacak bır şeyımız yok demektır Ornegm yel degırmenlen tanhı eserler olarak SİT alanları ıçensınde mı korunmaktadır' Kaşif ve keşif Kâşıfler dunyayı dolaşan, daha once bılmmeyen ama aslında var olan mekânları bulan, maceraperest gez gmlerdır Ancak kişıflerın çogu buldukları ulkelere ayak basan ılk ınsanlar degüdır Bulunan topraklarda bınlerce yıldır yaşayan yerlı halklar da vardır Bu gezgınlere kâşıf denmesının sebebı, yaptıklan keşıllerle ınsanlann dunya goruşlerınde koklu degışıklıkler ydpmış olmalarıdır Keşıf , dunyaya ılışkın bılgı edınmenın bır yoludur Unlu kâşıflere Marko Polo ve Vasco De Gamma ornek olarak verılebüır (2) Müzik Sayın Çakmak'ın belırttıgı güoı, muzıgm mekaruk olarak elde edümesını ben de konunun esprısı bakımından daha uygun buluyorum Ayrıca bence senforu orkestralannda oldugu güoı çalgüar gorunebüu olmalı mekaruk devuıımler muzıge estetık olarak eşuk etmelıdır Ancak benım kışısel olarak ıyı bır dınleyıcı olmanm otesuıde daha derın bır ılışkım yoktur muzüde Bu yuzden gerçekten dınlemeye deger bır muzıgın ortaya çıkabılmesı ıçın np tur çalgüarın olmazsa olmaz oldugunu büemıyorum Tasarımın boyutları Aslında yel degırmenının elektrüc uretmesını ıstememdekı neden, her şeyden once sısteme bır kontrol ve Mucıt, daha once var olmayan yararlı bır cısmı ya karar mekanızması yapabümek Elbette bu mekaruk olarak da yapılabılır, nıtekım dunya uzenndekı ük bügısayar da suıecı ılk bulan yada ureten kışıdıı Icat ıse mucıdın lar ve hesap makınelerı büe mekaruknr Ancak bugun ku buldugu şeydır Bırçok ıcadın modern bıçımını alana dek çucuk basıt bır çıp, yuzlerce ton agırlığındakı mekaruk gelışmesı yuzyülar almıştır Yaklaşık beş yuz bın yü once bügısayarlann yaptıgını çok daha hızh ve çok daha az vahşı yeryuzunde varolabümek ıçın taş ve odun gıbı mal enerjı harcayarak yapabüıyor Kaldı kı bu çıp yuzlerce kazemelen kullanmaya başlayan ınsanlar ılk mucıtlerdır nşüc melodıyı, hatta basıüeşürümış bır çok senforayı büe Ornegın pıyanonun ıcadı, 2000 yıldan uzun bır tarıhı gekolayca aklında tutabılecektır Ustehk bence muzıgm her lışıme sahıptır ve 2000'ı aşkın ıcat, modern pıyanonun zaman degıl, gunıın ozel zamanlannda çalınması daha oluşumuna katkıda bulunmuştur Modern ıcatlann bır tek uygundur Çunku benzer melodüe rın surekL çalınması bellı bır sure sonra tasarımın cazıbesıru kaybet mesıne sebep olacaktır Kuçuk bır elektronık beynı olan sıstem ne zaman çdlmaya başlayacagına ve ne zaman susacagına karar verebüır Ornegın degışen mevsımlere gore guneşın ne zaman dogup batügını hesaplayabüır ve dıyelım kı guneş batışlarında bırer saatük konserler verebüır Sıstemın elektrüdı olmasır nm bır avantajı da uretüen enerjıyı depolayabılmekîır Ornegın ruzgâr olmadıgı bır gun muzüc degnmenı daha once depoladıgı enerjı saye sınde yıne muzık çalabüır Muhen dıshk ve tasanm normlarına gore ıyı tasarlanmış bır sıstemın çevre koşulları ne olursa olsun ıstenılen zamandd ıstenılen ışlevı yerıne geH • • ı •••i f ' " • •* 1 • • • tırmesı çok onemlıdır Elektngın başkd bır avantajı da muzık yasal ve fızıksel sebeplerden dolayı yel do Mucit ve İcat İlk adım Yazuıın başında da belırthgım gÜDi Sayın Çakmak üe aramızda başlayan bu dıyalogu cıddı bır entellektuel çaba, bır beyın curoıastıgı ve hatta bır on tdsdnm çalışması olarak goruyorum Son olarak da çok kuçuk bır ıhtımal dahüınde de olsa, muzüc degu"menleruıın gerçekleştırüebüecegme manıyorum Sayın Çakmak dogru bır tespıtle yel degırmenlen konusunda gerek kamu kesurun den gerekse ozel sektorden destek bulamadıgını belırrtı Ben de bu ışın çok kolay olacaguıı duşunmuyorum Ama ışın zor kısmı, projeyı gerçekleştırmek ıçın gereken sponsoru bulmak degıl (Bu proje ıle kendısuıın reklamını yapabüecek bırçok şırketle gonışme yapüabüır Eger proje daha cıddı bır hale donuşurse ben sponsor bulma ışuıı uzerıme alınm) Işın zor kısmı samımı duyarlı ve kabüıyetlı ınsanlardan oluşan bır ekıp kurmak Sonuç olarak acele etmeye gerek oldugunu duşunmuyorum zıra ne kadar yıpransalar da yel degırmenlermın onlarca sene sonra büe yerlermde olacagına ve daha bır çok sanatçıya, tasanmcıya ılham olmaya devam edecegme ınanıyorum (*) Makıne Muhendısı, ODTU Endustrıyel Tasanm Master Ogrencısı emaü arıferguı@hotmaıl com (1) Immanuol Kant Cntıque ofjudgement The llafncr Publıshınq Com pany NevvYork 1951 (2) Felıcıty Everelt Struan Reıd Explorers torm Columbus lo Amstrong Usborne Publıshmg Ltd 1991 (3) Struan Reıd Patrıcıa Fard Invenlon Usborne Publıshmg Ud 1994 Yaymldiı Istdiıbul 1994 (4) Gporge B Dıeler Engıneerınq Dpygn McGtaw Hıll In Maryland I911 TT / i J, ^1 i J J ! 1 9 e 644/15