Katalog

için aynı genleri kullanıyor * * genlerın bunu nasıl başardıgı tam bır sır Carroll "Amaç genlerın nasıl devıeye gırıp çıktıgını ve nasıl ışledıklerını bulmaktı" dıyor Carroll ışe bır sınekle başlayarak, ruhayet, denız yıldızına neym yıldız şeklını verdıgını, kertenkelelerın ayaklarmı ve yılanların surunmelerıne yarayan uzuvları oralara neyın yerleştırdıgını anlama şansma sahıp olabılecektı Carroll, "Benı ateşleyen şey evrım olmuştu" dıyor ve eklıyor "Herhangı bır hayvarun çchşımı uzennde çahşmak, tıım hayvanla nn evrımını nasıl mcelememız gerektığı hdkkmda ıpuçlan ve rebuırdı' canı'ndan" Bıyologlar, hayvanlannj evrımı sırasındakı bazı onemlı olaylar yuzunden, bunun dogru olmak zorunda oldugunu bılıyorlar dı Eklembacaklı olan sınekleı, hayvan soy agacındakı, daha yaşlı bır ayrılma sonucunda, omurgalıların tam aksı tarafındakı dala yerleşmışlerdı Ikı grubun da atalan, Kambnyen Patlamasında zaten varlıgını surduruyordu, , bu yuzden ayrım daha once ger çekleşmelıydı Hayvanlar bırbırlerınden anatomık bır farklıüga gore ayrılmışlardı Embnyonda, sındırım * sıstemı gelışımının ızledıgı sıraya go re (Mesela, ınsanlarda bagırsaklar, en başlarda oluşurken, sıneklerde on celıkle agız oluşuyor) Kambnyen once smde yaşayan solucan, bu ıkı ınce dalın bagiı oldugu ana dalı olusturuyor Bu da karşılıklı üa dalda yer alan hay vanlar tarafından paylaşılan genle rın, orıjmal versıyonlarının, bu solu candan mıras alındıgı anlarnınd gelı yor Paleontologlaı, denız tabanında bıraktıgı narm oluk ve oyuklar dan hareketle, bu canlının, dalga benzerı hareketler yaparak ken dını ılerı dogru hareket ettırdıgı sonucuna vardılar Buyuk olasılıkla, bu canlının, bır agzı, basıt bır sındırım sıstemı ve belkı de ıkı yanında 'sılıa (tuycuk) denen kırpık benzerı doku naçları bulunuyordu Tum genler ortaya çıkana dek, bundan fazlası spekulasyon DeRobertis ve Sasaı, eger bu Prekambriyen atanın, geçmıs zamana aıt bır "Eyeless' genı varsa, bu canlının ışıga duyarlı bır çeşıt organı da olması gerektıgını one surduler Sadece bu da degıl, eklem bacaklılarla, omurgalıların paylaştıgı ortak genler, bu solu ~~r * canın, kan p o m p a l a m a y a yarayan bır organı, k u y r u g u n d a n farklı bır başı, belınd e n farklı bır kıç kısmı oldugunu d a ıma edıyor Araştırmacılar, hayvanlarına b ı r ısım bıle tdktıl.u " Urbılatena" ya d a "ılk bılateral h a y v a n ' Ancak anatomık yenılık surecı sona ermemıştı Pan ganıban, hayvana yenı bır donarum d a h a eklemıştı uzuvlan ınşa etmelerıne yarayan genler Aman Tanrım! Her şey aynıymış Konuya yabancı olanlara bıraz bılgı vermek gerekır se, bılım adamları, bır denız yıldızırun, neden bır sınege benzernedıgını genlermde depolanmış olan yapı planları na baglıyor Carroll hayvanlar sadece 35 gıbı çok az mık tarda basıt vucul planı keşfetmışken, nasıl olup da bu musveddelerın degışım geçırdıgını anlamaya çalışıyordu ' Genlerın değıştığını bıhyorduk ve yınc, fosıl kayıtianndan bılıyorduk kı hayvanlar degışım geçırmıs, ama bılmedıgırnız şey o arada neler olduguydu" 0 gunlerde bazı bıyologlar, hayvanlarm, yenı vucut planlarını tumuyle yenı genler keşfederek gelışürdıklerıne manıyorlardı Ama yıllarca suren araştıımalar, bunun yanlış oldugunu ıspatladı Tum beklentılerın aksıne fareler kurbagalar, tavuklar ve hatta ınsanlar, aşırı derecede ozelleş mış, goz kalp ve uzuvlar gıbı organlarının gelışımlorını kontrol eden oı lak genleri paylasıyorlardı Vucut parçaları bırbırınden çok farklı gozukmesıne ragmen, hayvanlar beden parçalarını şekıllendırmek ve bunların dogru yerlerden çıkmalarını saglamak ıçın aynı temel gen takımlarıru kullanıyorlardı Bıyologlar, ortaya çıkardıklan bu "yakın akrabalık" karşısında bıraz şaşkın lık geçırdıler Panganıban Yaklaşık orı yıl once, bazı şeylerın aynı oldugunu sezıyorduk ama ınsanlar, çogunlugun aynı olma dıgını duşunuyorlardı dıyor ve sozlerıne şoyle devam edıyor Bu tıp ınsanların hepsı şımdı şoyle dıyor 'Aman Tanrım1 Her şey aynıymış" • • * • Uzuvinfa genl, kadife solucanı, larva hallnde Ustte. olgun hale dönüşene dek altta kendini sergiliyor. Mor lekeler, larvonın daha bacaklan ve antenlerl olufmadan önce if bafinda olan genl gösteriyor. Mor ve yeşil renkler Ise, aynı genin yetlfklnlerdekl hall. nlı genler bııçok faıklıproteının uretılmesını sagiıyor Bunlar oyle molekuller kı, mesela, bır beyın hucresının kemık hucresınden farklı gorunmesıne ve farklı ışlevlerı olmasına neden oluyoı Bır de, farklı hucrelerın dogru yerde ve dogru sırada gelışmesını saglayan ozel sıruf genler var Herhangı bır hay van, vucut duzenleyıcı bu genleı olmadan, kernık, kas ve kan damarlannın bırbırıyle uyum ıçınde oldugu bır orkestlasyon sergıleyecegı yerde kakafonık bır hucre yıgını oluş turuyoı 1983 yılındd, Colorado Unıversıtesı'nden ge netık bılımcı Matthew Scott ve dıger bıyologlar, Drosophıla'nvn beden planını kuran genleri ızole etrneyı başardılar Bu genler devreye gırdıgınde, hıçbır ozellıgı olmayan futbol topu gıbı bır hucre yıgını, antenlerıyle ve agız bolumlerıyle bır kafaya, uç çıft ayagıyla, bır çıft kanadıyla ve ayaksız karnıyla bır govdeye donuşuyor Ama vucut duzenleyıcı Orijinalini, Prekambriyen Solucanı keşfetti Bu "yakın akrabalıgın" keşfı çok ışe yaramaya başla mıştı 1996 yılında, UCLA'dan ıkı bıyolog Eddy DeRobertis ve Yoshiki Sasai kendılermın ve dıger araştırmacılann keşfettıgı vucut duzenleyıcı genler uzerınde bır araştırma başlattılar Ornegın, 'Eyeless" adlı genler, sınegın kafrisındakı bır hucre toplulugunu, gozlere çevırıyordu Fareler, ınsanlar ve dıger omurgahlarda da, bu genın eşdegerı olan bır gozyapıcı gen vardı Pekı, bu hayvanların hepsı bu ortak genı kımden lmışlardı' Tabu kı, en son ortak ttdları olan "Prekambriyen Solu "Ana şalter" gen Panganıban, solucanı mıkroskobun altına koydugunda "Dıstalless" adlı genı arıyordu Dıstalless devreye gırdıgınde, tanımlama faktoru adlı bır proteın uretıyordu Bu proteın, dıger genlerle etkıleşerek onları devreye sokuyor du Tıpkı duvar ustalarının, evm çatısına baca yapmaları gıbı bu proteın de, vucudun dış kısmından, hucrelerın fışkırmasını saglayan bır gen toplulugunu harekete geçırıyordu Bu genın hatalı bır kopyasıyla uretüen, mutant sınek nesıllerı, vucutlarının dış uzuvlarından mahrum bıçımde doguyor 620/19