Katalog

İnsanlar ve hayvanlar organları if inanılmaz! Birçok hayvan turu deniz kestanelerinin dikenlerinden, yengeçlerin kıskaçlanndan, sineklerin kanatlanna, hatta insanlann bacaklarma kadar organ' larını inşa etmek için ozdeş/ aynı genleri kullanıyor. Keşfedilen bu "yakın akrabalık", ortak genlerin, yaklaşık 550 milyon yıldan bile daha yaşlı, solucan benzeri ortak bir atadan miras almabileceğine îşaret ediyor. race Panganiban pırınç tanesı buyuklugundekı da ha bır larva halınde olan so lucana proteın ıçeren bır sıvı aşıladı Sıvı *" ıçınde taşınan proteın ıçlerınde uzun suredır aranılan bır gen saklı olan hucrelere gudumlu bıyolojık bır fuze gıbı solucanın dokularında hızla yol alıyordu Panganıban larvayı ınce cam kesıtın uzerıne koydu ve mıkroskobun altına yerleştırdı La zer huzmesı tabaka tabaka canlının huc relerını taramaya başladı Goruntuler bıl gısayar ekranına dokulmeye başladıkça Pınganıban fuzesının hedefı vurdugunu anladı Araştırmacı solucanın agzının anten lerının ve suıunmesıne yarayan gu duk bacaklarının uç kısımlarında kuçuk mor lekelerı gorebılıyordu Onun ıçın bu mor lekeler bır fosıl ka dar degerlıydı Çunku lekeler hayvan lar alemınm evrımıyle dgüı kanıtlar ıçerıyordu Bu mor lekeler hay vanların kendı uzuvlarını ya da vu cutlarının dış kısmmdakı dıger organldrını oluşturmak ıçın tarıh te yalnızca tek bır defa "genetik takun çantası" keşfettıklerıne ışa ret edıyordu Aynı genetık takım çantasıyla sınpklerın kanatlan yengeçlerin kıskaçları hatta ınsanların bacaklan ınşa edıl mıştı Daha oncelerı bılım adamlan hayvanların tamamen farklı olan bu uzuvları her defasmda bırbırınden bagımsız yenı tur genler keşfederek gehştırdıklerını duşunuyorlardı Bu yenı bakış açısı ıse oldukça onem taşıyor Boyle ce müyarlarca yıl bakterı ve alglerın hakımıyetı altındakı dunyamızda hayvanların karaları denızlerı ve suyu fethet mek ıçın farklı uzuvlarını kullanarak nasıl bu kadar on pla na çıktıklarını anlayabılırız Yeni bir paleontoloji türü doğuyor Madıson VVısconsın Unıversıtesı ndekı gelışım bıyo logu Sean Carroll ın laboratuvarında Panganiban ve dı ger bılım adarnları qenlen ve bıraz da hayal guçlennı kul lanarak gezegenımızdekı birçok hayvanın en uzak geçmı şındeka atasının nasıl bır canlı oldugunu anlamaya çalısıyor Hayal gucune çok fazla ıhtıyaç var çunku yarım mıl yardan uzun sure denız tabanlannda yaşamış solucan ben zerı bu u?ak atamıza aıt elımızde sadece onun fosılleşmış denız tabdnlarındd bııaktıgı esrarengız oyuklar ve oluklar var Bu da kemıkler yerıne DNA ve genlerin karşılaşürıl dıgı yenı bır tur paleontolojıye başvurmak anlamına gelı yor Çunku bu atamız bı^e sadece genlerını bıraktı tum yaşayan canlılar tarafından taşınan oıtdk bır mıras Bu canlıların koklerı Kambriyen e kadar uzamyor Bir saatllk bir süre içinde meyve slneğlnln embriyo hücreleri vücut parçalannı olufturacak hucrelere dönüşür. Renkler farklı hücrelerin faaliyetlnl gösterlr. yanı yaşamın dunyada bır anda çeşıtlendıgı 544 milyon ıle 495 yü arası olan devre kadar Bugun hayvanların gelıştırdıgı basıt yontemlerın çogu Kambriyen de sadece 10 milyon yülık bır zaman aralı gında sahneye çıklı Tıpkı tek bır sezonda bugune kadar keşfedılmış tum araba modellerının aynı anda pıyasaya çık masıgıbı Beden planlamasındakı çeşıtlılık ençok bedenındış yuzeyındekı yenı organ tıplerınde bunların sayüarında ve duzenlenmesınde kendını gosterıyordu çeşıt çeşıt kollar bacaklar yuzgeçleı antenler gaga ve daha pek çok uzuv Carroll Kambriyen yanşma katılanlann en avantajhlan dış organlar gehştırmış olanlanydı dıyor ve eklıyor Eğer bır dış organ yapabdseydıruz daha başanh yuzme kavrama. beslenme ve savunma stıatejılerınız olurdu Tekerlek, sadece bir kere keşfedildi Pekı hayvanlar bu kadar kasa bır surede boylesme 9 fazla sayıda yenı beden planını nasıl gelıstırdder Panganı ban ın uç yıldır ınatla ızını surdugu genın varlıgmı gosteren moı lekelere gore Kambriyen Patlaması şu nedenle gelış tı Kambriyen oncesınde yaşamış Prekambnyen Soluca nı gıbı esrarengız hayvdnlar Kambriyen de yaşamış torun larına uzuvlaıını ınşa etnıelerıne yarayan "gen takun çantasuu" bıraktı Bu gen takımlannı farklı şekülerde kullanan hayvanlar kuçuk oynamalarla kendüermı yenıden ın şa edebıhyorlardı Tamırat hıç sona ermedı deruzdekı yaşam karaları ve havayı ışgal ettıkçe aynı alet çantası yardımıyla yuz geçler ayaklara başka uzuvlar kanatlara donuştu Carroll Herkes tekerleğın defalarca yenıden keşfedıldığıru soyhıyordu dıyor ve eklıyor ama ashnda tek bır çozum yolu vardı ve her şey onun sadece gelıştırılmış halıydı Carroll ın garıp laboratuvarında on sekız araştırmacı ve ogrencı sureklı ureyen kelebek kolorulerı kıvıılakıvrıla dolanan meyve sınegı larvaları tırtülar kırkayaklar kadıfe solucanları nematodlar ve denız kestanelerıyle kendılerı ne yer bulma mucadelesı verıyor Şımdı laboratuvar birçok canlı turunu banndıran bn hayvanat bahçesı gıbı olsa da Carroll çakşmalarına tek bır turle başladı Meyve sineği, Drosophıla melanogaster ıle 0 genlerin nasıl olup d ı yumuıtaların ve embrıyonların hayvanlara donuşmesıne onculuk ettıgını çozmeye çalışı yordu Bır yun yumagı gıbı çubuk bıçımlı kromozomlara sa Bir bacağın pefinde. Sean Carrol hayvan feklllerinde ve vücut parçalarında görülen çefltllliğin olufmasında evrimin araftırıyor 620/18