Katalog

Kasım ayında gökyüzü Cüneş, Ay, gezegenler ve göktaşı yağmurlan gözlemleri... , Kuzsy K Hasan H. Esenoğlu (*) asun aymda meydana gelebılecek gokyuzu olaylan na aıt astronomı bügüerı ve kasım ayının gok atlası ozetle dŞdQıdala gıbıdır Cants Vtnattcı Güneş 22 Ekım 1999 taııhınde Tera7i (Lıbra) takım yıkiızınddiı aynlan Guneş, gukyuzunde gunluk yaklaşık 1 deıecelık bılı nen haıekeüylc 22 Kasım 1999 tarıhıne kadar Akıep (Scnrpı us) takım yüdızında kalıyor Guneş 1999 yılı ıçınde Yer e 147 rralyon km ıle en yakın konumuna 4 Orak ta ve 1S? mılyon krn ıle de en u?ak konumurıa 7 Termnuz da uldşmıştıı 1 ve 30 Kasım da Guneş sırasryla yaklaşık 06 35 ve 07 10 da doguyor ve 17 00 ve 16 35 te batıyoı Buna gore Gu neş sabahları ly boyuncı geç dogarken (toplam 35 dakıka ka dar) akşamlatı erken batıyor (toplam 25 dakıkd kadar) Dola yısıyla Kasım ayı boyunca toplam gunduzlerın kısalması 1 sa atı bulmaktadır 1 ve 31 Ocak ta Guneş sırasıyla yaklaşık 07 25 ve 07 13te dogmuş ve 16 41 ve 17 14te batmıştı ve Ocak ayı boyunca 55 dakıka kadar da gunduzler uzarraşü 1 30 Ka sımda (sureklı çızgı olan egrı) Guneş ın doguşta tam ogle vaktınde (saat 12 de) ve batıştakı konumldrını yılın ılk ayına (1 31 Ocak ıçın kesık çızgılı olan egrı) gore karşılaştırması resmedümıştır Merlnir, Kasım ayında Guneş e çok yakın olacağından 110 Kasım diası dkşamları Guneş bat tıktan hemen sonra çok kısa bır sure ıçın Batı da Akrep takım yıldızında ufukton yukseklıgı aza laıak 7 derecede gorulebılecektıı GP7egen +0 2 kadırden başlayaıak +2 1 kadııe ka dar onemlı mıktaıda sonukleşerek goru lpcek 21 Kasım a kadaı Merkur Gu neştcn once batacağından akşamlaıı gorulemeyecektır 22 30 KdMin diası Guneş ten uzaklaşarak erken saatlerde doğacagından sabahldn Guneş doğ madan hemen once Doguda Teıazı ta kım yıldızında ufuktan yukseklıgı arta ıak 11 derecede yaklaşık 1 5 saat surp ıle gorulmeye başlayacdktır Gezegen +1 4 kddırden başlayaıak 0 3 kadıre ka dar onemlı mıktarda parlaklıgı artarak go rulecektır Akşamları sabaha gore ufka çok yakın olmasından dolayı Merkuı u gormek zoı olacak 1 ve 30 Kasımda Merkur un do guş batış saatlerı sırasıyla şoyledır 08 39 17 51 ve05 23 15 43 Merkur 15 Kasımda Guneş ın onunden geçe cek Bu Merkür Geçiçinı ızleyecek ulkeler şoyledır Guney Amerıka nın batısı Kanada nın kuzey doğusu harıç Kuzey Amerıka Pasıfık Okyanusu Hawau Yenı Zelandanın Kuzey Adası Avustralya nın kuzeyı ve Endonezya nın dogusu Maale&ef Tuıkıyeden gorulemeyecektır Venüs, Kasım ayı boyunca gece yarısından sonıa sa bdhlaıı Guneş doguncaya kadaı (yaklaşık 4 saat boyunra) ılk gunde Aslan (Leo) takım yıldızında ve dıgeı gunlerde Başak (Vırgo) takım yıldızında Doguda ufuktan gıderek yeterınce yukseklıkte 4 3 kadır parlaklıcjı ıle gorulecek Durbunu olan okuyuculaı Venus u ılk çeyrek evresınde gorebılırler 3 Ka sımda Venus Ay m 3 derece Guney mde yer alacak 1 ve 30 Kasım da Venus un doguş batış saatlerı sırasıyla şoyledır 02 39 08 55 ve 03 21 14 37 Buna gore ay boyunca gezegenın gorulme suıesı yaklaşık 40 dakıka azalacaktır Mars, 1 24 Kasım arası Yay (Sagıttarıus) takım yüdızın lkfam l)Uıanus(l 30 Kasım) 2) Neptun (1 30 Kasım) 3) Merkur (1 10 Kasım) 4) Mars (1 30 Kasım) 5) Jupıter (1 İOKasım) 6)Satum(l 30 Kasım) O«c« 1) Uranus (1 10 Kasım) 2) Jupıter (1 30 Kasım) 3)Saturn(l 30 Kasım) • •) VrsaMinorJ > «,^ Chmelopanhs / urpar* \y^ ,VulptcuSfH tlta / ""*' Ay Kasım ayı ıçınde Ay'ın evreleri, bu evrelere karşüık gelen uzaklıkları üe doğuş bdtış zamanları şoyledır 8 Kasım da yeni Ay evıesınde olacak ve gorulemeyecek 11 Kasım da Ay Yer e 406 190 km üe en uzak noktasında 16 Kasımda Uk dbrdün evıesınde (13 10 da doguyor ve 23 20 de batıyor gece ydrısına kadaı goruluı) 23 Kasımda dolunay evıesınde (17 20 de doguyor ve 07 55 te batıyor tum gece gorulur) 23 Kasımda Ay Yeı e 357 285 km üe en yakın noktasında ve 29 Kasımda son ddrdttn evresınde olacaktıı (23 30da dogu yor ve 13 00 da batıyor gece yansından ıtıbaren gorulur) P' ter 20 Kasım da Ayın 4 dere OUney Gezegenler nerede? Durbun veya teleskobu olan okuyucular Uranus u (par laklıgı +5 8 kadıı) ve Neptün u (parlakhğı +7 9 kadır) Batı ta rafınfla Oglak (Caprıcornus) takım yıldızında akşam Guneş battıktan sorıra gece yaıısına kadaı goıebılırler Her ıkı geze gen akşam saatlerınde en fazla 30 dereceye kadar yukselmek te ve gece yaıısına dogıu batmaktadır Ay boyunca Uranus ve Neptun Guneş e yaklaştıgından gorulme suresı yaklaşık 2 saat kadar azalmaktddır Sırasıyla 14 Kasım da Neptun 0 2 derece 15 Kasımda Uranus 0 1 derece Ay ın Gunpy ınde yer alıyorlar 1 Kdsırn da Uranus ve Neptun sırasıyla 13 26 ve 12 4 7 de doğu yoı 23 23 ve 22 ?8de batıyor 30 Kasımda Uranus ve Neptun sırasıyla 13 33 ve 10 55 te doguyor 21 32 ve 20 37 de batıyor ce Kuzey ınde yer alıyoı 1 ve 30 Kasım da Jupı teı ın doguş batış saatlerı sırasıyla şoyledır 16 34 05 46 ve 14 3203 37 Bunagoıe ay boyunca gezegenın gorulme sure sı yaklaşık 1 saat 45 dakıka artacakhr Satürn, ay boyunca akşamldiı Guneş battıktan sonıa başlamak uzere gece yansı ve guneş ın doğmaya yakın 0 2 kadır parlaklıgı üe Dogu da Koç (Arıes) takım yüdızında ve Ju pıter ın hemen arkasında yeterınce yuksekte gorulecek Saturn 22 Kasımda Ay ın 3 derece Kuzey ınde yer alıyoı 1 ve 30 Kasımda Saturnun doguş batış saatlerı sırasıyla şoyledır 17 2407 05 velS 2004 56 Buna gore ay boyunca gezegenın gorulme suresı yaklaşık 1 saat 15 dakıka artacaktır Kasım ayında akşam gece ve sabaha doğı u gorulebüecek gezegenler aşagıda 4)Saturn(l 30Kasım) kı çızelgede ozetlenmıştır Göktaşı Yağmurlan, Boga (Taurus) ta kım yıldızından yağan Tauridler ısınüı goktaşı yağmuru 4 Kasımda ve Aslam takım yüdızından yağan da ve 2530 Kasım arası Oglak takım yıldızında Guneş battık Leonidler goktaşı yagmuru da 17 18 Kasım da en yuksek satan sonra akşamlan Batıda ortalama +0 8 kadır parlaklıgı ıle yıya ulaşır Her üası ıçın de saatte yaklaşık 10 goktaşı gorule gokyuzunde yaklaşık 4 saat boyunca ufuktan 25 derece yuk büır Oysa yağmurlar dışında gece boyunca ancak 6 7 veya sekte gorulmeye devam edecek Mars 13 Kasım da Ay ın 3 de daha fazla goktaşı gorulebümektedır Taurıdlerın ve Leonıd rece Guney ınde ve 28 Kasun da Neptun un 1 7 derece Gu Kasım ayında çıplak gozle kolay gorulebılecek parldk lerın hızları sırasıyla sanıyede 28 ve 71 küometreye kadar ney ınde yer alıyoı 1 ve 30 Kasım da Mars ın doguş batış saat gezegenleı ın konumlan aşağıda verumıştır ulaşır Taurıdler goktaşı yağmurunu ızlemek ısteyen okuyucu leıı suasıyla şoyledır 1143 20 42 ve lar ozellıkle 4 Kasımda Dogu yonune ufuktan yaklaşık 40 11 0620 38 Buna derece yuksekhktekı Boğa takım yüdızı bolgesıne bakabüırler Guneş ın I 11 Ocak a gore (kesık çızgılı) I 30 Kasırn d gore ay boyunca 10 Kumt ı w t 17 00 da gezegmlcrin konumlan (sürcklı v^ü ' ) ^>£u^ lam öğlc ve balı$ konumUrı Bu takım yıldi7 Kasım ayının gok atlasından da gorulebüır gpzpgenm goıulme Leorudler goktaşı yagmurunu ızlemek ıçın ozellıkle 17 18 suresı yaklaşık aynı Kasım tarıhlerınde gece yarLsından ıtıbaren Dogu ya ufuktan kalmaktadır yaklaşık 14 derece yukseklıktekı Aslan takım yüdızı bolgesıne Jüpiter ay boyun baküabüır ca guneş battıktan 3) Jupıter (1 30 Kasım) 1 1 1) Merkur (22 30 Kasım) 2) VenuB (1 30 Kasun) Hangi gezegen ne zaman görülür? Kutup yıldızı Haı Jüpılcr Satflm • « • • T GD I G Llf.ık I GB Hılal Merkfir I KB I KD 1 KD bonra akşamları butun gecp ve sabahd doğru 2 8 ka dır parlaklıgı ıle Do guda Bdlıklar (Pıs ces) takım yıldızın da yeteıınce yuk sekte gorulprek Ju Kasım ayının gok atldsuıı ıçeren ve 15 Kdsım aksdinı saat 22 00 ıtıbaııyla gorulebüecek gezegenler (resımde kesıklı daıre üe gosterümış olan Guneş hattı uzerıne veya hemen ydkınına bakınız) ve takım yüdızlar şekılde vprümıştır Ayrıca Kasım ayında çıplak gozle en fazla gezegenın gorulebüeceğı 10 Kasım akşamı saat 17 00 ıtıbanyla gezegenlerın konumlan da resmpdümıştır (*) Astronom Dr lstanbi.il Unıversıtesı Fen Fakultesı Astlonoını ve Uzay Büımleı ı Bolumu 659/24