Katalog

Nüfus ve sağlık açısından Türkiye göstergeleri Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü'nün (*) yaptığı 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasmın ana bulgularının özetlerini aşağıda sunuyoruz. Araştırma, doğurganlık düzeyleri ve eğilimleri, bebek ve çocuk ölümlülüğü, aile planlaması, anne ve çocuk sağlığı, cinsel hastalıklar konularında aynntılı bilgi veriyor. Aşağıda hazırlanan rapordan seçme konulan bulacaksınız. Hanehalkı nüfusunun özellikleri • Tuıkıye genç yaş yapısına sahıptır nüfusunun yuzde 10 u 5 yaşının yuzde 32 sı İB yjşının altındadır Turkıye nüfusunun sa dece yımie b sı 65 ve uzen yaşlaıdakı laşı lerden oluşrnaktadır • Aıa^lııma kapsamındakı hanehalkı nufubunda 50 54 yaş grubunda erkeklerm yuzde 20 sı kadınların ıse yuzde 50'sı okur yazaı degıldır Okur yazar olmayanların orarıı 15 19 yaş grubunda erkeklerde yuz de 1 e kadmlarda ıse yuzde 6 ya duşmek tedıı Bu degışım zaman ıçınde okurya zaılık alanında elde edılen gelışımı ortaya koymaktadır • Turkıye dp ortalama hanehalkı bu yuklugu 4 3 kışıdır Kentsel alanlaıda 4 kışı ye duşen ortalama hanehalkı buyuklugu kıısal alanlaıda 4 9 kışıye çıkmaktadır Tur kıye dekı haneleıın sadece yuzde 5 ı tek kı şılık haneleıdır Her beş haneden 2smde ıse 5 veya daha fazla sayıda kışı yaşamakta dır 30 lu yaşlara kadar evlendıklerı doğurganlık çagının sonuna gelındıgınde de kadınla nn sadece yuzde 2'sının hıç evlenmemış oldukları gorıdmektedır • Ortanca ılk evlenme yaşı 19 5 dır Ilk evlenme yaşında sureklı bır yukselme gozlenmektedır 4549 yaş gıubundakı kadınların ortanca ılk evlerıme yaşı 18 4 ıken 2529 yaş grubundakı kadmlaı ıçın bu de ger 20 4 olarak hesaplanmıştır Ancak Turkıye de erken evlenme ender karşılaşılan bıı durum degıldır 15 19 yaş grubundakı kadınların yuzde 2 sı 15 yaşından once ev lenmıştır • Kadınlar ıçın elde edılen bulgular kocalar ıçın elde edılenler ıle karşılaştırıldıgında erkeklerm evlılık yaşamma kadınlar dan daha geç gırdıklerı gorulmektedıı Ko ralar ıçın ortanca evlenme yaşı 23 6'dır Ka dınların yuzde 55'ı 20 yaşına kadar evlenır ken kocaların sadece yuzde 20 sı bu yaşa kadar evlenmektedır • Ortanca ılk evlenme yaşı, yerleşım yerı bolge ve egıtım duzeyırıe gore farkh lık gostermektedu 2549 yaş gıubundakı kadınların oıtanca ılk evlenme yaşları kentsel yerleşım yeılermde yaşayan kadınların kırsal yerleşımlerde yaşayanlara gore bıraz daha geç evlendıklerını gostermektedır (sırası ıle 19 8 ve 18 9) Ancak kocalar ıçın bakıldıgmda kentsel ve kırsal yerleşım yerıne goıe ortanca ılk evlenme yaşındakı farklılaşmanın 1 yıldan fazla oldugu gorulmektedır (sırası ıle 24 0 ve 22 6) • Dogu Anadoluda yaşayan kadınlar Batı Arıadolu da yaşayan kadınlardan yakla şık 2 yıl once evlenmektedır Erkeklerm ortanca ılk evlenme yaşı Orta Kuzey ve Dogu Anadolu bolgelerınde 23 dolayındadır, bu yaş Batı ve Guney Anadolu bolgelerınde erkekler ıçın hesaplanan oı tanca ılk evlen me yaşından yaklaşık bıı yıl daha duşuktur • Ilk evlenme yaşı ıle egıtım duzeyı arasında pozıtıf bır ılışkı bulunmaktadır En az oı taokul egıtımı olan kadınların ortanca ılk evlenme yaşı egıtımı olmayan kadınların ortanca ılk evlenme yaşından yaklaşık altı yıl daha fazladır Kocaların ortanca ük evleımıe yaşları da egıtım duzeyıne gore farklılaşmaktadır Ancak, bu farklılaşma kadında oldugu kadar dıkkat çekıcı degıldır Doğurganlık tercihleri • Lvlı kadınların yaklaşık uçte ıkısınden fazlası başka çocuk ıstememekte yuz de 14 u ıse bıı sonrakı dogumlaıını en az ıkı yü gecıktumek ıstemektedırler Uç vc daha fazla sayıda çocugu olan kadınlarır dortte uçu başka çocuk ıstememektedır • lstenmeyen tum dogumlar onlene bılseydı Turkıye de bır kadın ortalama 1 î dogum yapacaktı Bu dogum sayısı aıastu rna bulgularından hesaplanan dogurganlıl hızından yaklaşık yuzde 30 daha azdır • Istenen doğurganlık ıle gerçek do gurganlık arasmdakı fark yerleşım yerlen ne ve bolgelere gore farklüaşmaktadu Bı fark, kıısal yerleşım yerlerınde yaşayan ka dınlarda (1 0 çocuk) ve Dogu Anadolu bol gesınde yaşayan kadınlarda (1 5 çocuk) eı yuksek duzeyıne ulaşmaktadır • Araştırmadan oncekı beş yıl ıçınd* gerçekleşmış olan dogumlarm yuzde 19 ı ıstenmeyen dogumlaı olup yuzde l l ı ıse zamanı açısından planlanmamış dogumlaı dır • Kadınlar yaşama yenıden başlam, ve tam olarak ıstedıklerı sayıda çocuga sa hıp olma şansları olsa, ortalama olarak 2 ' çocuga sahıp olrnak ısteyeceklerını belıı t mışleıdıı Doğurganlık Doğurganlık Düzeyleri ve Farklüaşmalar • Bugunku doğurganlık duzeyıne goıe Turkıye de bır kadın doğurganlık çagının sonuna geldıgınde ortalama 2 6 dogum yapmış olaraktn Turkıye de doğurganlık 1529 yaş gıubunda yıgüma gostermekte olup bu gı up toplam doğurganhgın dortteuçunu oluştuı maktadır En yııksek doguı ganlık hızı ıse 20 24 yaş grubundakı kadın larda gorulmekledır Doğurganlık duzeyı 30 yaşından sonıa hızla azalmakta 40 lı yaşlaıda da ıhmal edılebüecek duzeye ınmektedır • Doğurganlık hızlarında belırgın bolgesel farklılıklar bulunmakta En yuksek toplam doğurganlık hızı Dogu bolgesınde (kadın başına 4 2 dogum) en duşuk hız ıse Batı bolgesındedu (kadın başına 2 0 dogum) Doğurganlık kentsel ve kırsal yeıleşım yerlerıne gore de farklılık gostermektedır Kırsal alanlarda yaşa yan kadınlar kentsel alanlarda yaşa yanlara gore yaklaşık bır fazla çocuk sahıbı olmaktadırlar • Doğurganlık egıtım duzeyıne gore belırgın bır şekılde farklılaşmaktadır Egıtımı olmayan kadınların ılkokulme zunu olan kadınlara goıe bır fazla ço cuk sahıbı olduklaıı en az ortaokul mezunu olan kadınlara goıe de 2 2 da ha fazla çocuga sahıp oldukları sonucu elde edılmektedır Aile planlaması Gebeliği Önleyici Yöntemle Hakkında Bilgi ve Yöntem Kullanımı • Aile planlarnası hakkında bılyı çol yaygmdır Evlı kadınların yuzde 99 u koca ların ıse yuzde 98'ı en az bır yöntem bıl mektedır Hap ve Rahım lçı Araç (RİA) hen kadınlar hem de kocalar arasında en çol büınen yontemlerdır • Çıftlerın yu?de 97 sınde hem kadıı hem de koca gebehgı onleyıcı en az bı yöntem bılmektedır Bu oran, modeın yon tem bılenler ıçın yuzde 96 ya geleneksc yöntem bılenler ıçın ıse yuzde 81 e duş mektedır Eşlerden sadece bırınm bır yon tem bıldıgı durumlarda kadınların kocala rma gore yöntem bılme olasılıklarının dah fazla oldugu gorulmektedır • Araştu ma taı ıhınde Turkıye de ev kadınların yuzde 64 u gebehgı onleyıcı bı yöntem kullanmaktadır Gebehgı onleyır yöntem kullananların çogunlugu ınoder Cebeliği önleyicl yöntem kullanımı. (1549 yaflarındaki evli kadınlar) ÇOCUKLARDA KRONİK BESLENME YETERSİZLİCİ (Yaşa Görı KısaltlO Evlilik • Tuıkıyede evlılık son derece yay gındır Araş tırma tarıhınde 1519 yaş grubunda olan kadınla rın yuzde 15'ı evlenmış kadmdır Kadınların yuzde 03 unun Cuııey Orta Doju tgttınn Yok llkokul Ortaokıı! T 659/12