Katalog

olarak saptanmıştır • Kırsal yerleşım yerlerındekı bebek olurn hızı kentsel yerleşım yerlermdekmın 1 G katı olarak hulurımuştuı Bdtı VP Guney Anadolu bolgelennde ulke or tulamasının altındri olan bebek olurn hızı Orta ve Kuzey Ariddolu bolqeleıınde ulke ortalamasrnd yakın, Doğu Anadolu bolge smde ISP ulke ortalamasından 1 S kat dahd fd/ladıı • Çocugun hayatta kalma şansı, an nesının egıtım duzeyı ıle yakından üışhlı dıı Annelerı egıtırnsız olan çocuklar ara sında bebek oluın hızı bın canlı dogumda 60 tır Bu hız annelerı en az ılkokul mezunu olan çocuklaıa qore 1 7 kez dalıa fazladır • Dogum oncesı bakrm olum hızla ıınrn azalmasında onemlı bu faktordur Annenın dogum oncesı bakım alması ve dogurnu yaptııanın eğıtılmış saglık personelı olması duıumunda bebek ve çocuk olumlennm duşuk oldugu gorulmektedır Bu ıkı durum soz konusu olmadıgında beş yaş altı olum hızı bın canlı dogumda 116'ya bebek olum hızı da bın canlı do gumda 95 e kadaı yukselmektedır • Kısa dogum aralıgından sonra (ıkı dogum arasındakı surenın ıkı yıldan az ol ması) doğan bebeklerın olrne olasılığı ol dukça yuksektır Bu çocuklann olum rıskı 4 yıl veya ddha uzun bıı dogum aralıgın dan sonra dogan çocuklara gore 2 8 kez daha yuksektu lerın ortanca emzırme suresı ottaokul vc daha yukan egıtımı olan anelerınkıne go re 8 ay daha fazlddır Çocuklann beslenme durumu Çoruklann Bpslenme Duıumu • Referans olarak kabul edılen uluslararası sınıflamdya goıe beş yaşırıa gelen her beş çocuktan bırınm boyunurı yaşma gore kısa oldugu saptanmıştır • Boyun yaşa gore kısa olması kırsal yeıleşım yerlprınde ve Dogu Anadoluda yaşayan çoruklaı ıle annelerı egıtımsız olan çoruklat aıasında daha yaygın olup dogum sırası yuksek olan ve IA aydan da ha kısa bır aralıktan sonra dogan çocuklar arasında daha sıklıkla gorulmektedır • Genelde boya goıe agırlıgın duşuk olması (zayıflık) onemlı bır sorun degıldır Beş yafain altındakı çocukların yuzde 10 unurı ıse yaşlarma gore duşuk kılo lu oldukları saptanmıştır • Anneler ıçın ıse şışmdnlık bır so ı un olaıak gorulmektedıı Bu kışmın boyu ıle ağırlıgı arasınddkı ılışkıyı gosteren Body Mdss endeksı goz onune almdıgında annelerın yuzde 19 unun şışman (obe se) oldugu gorulmuştur Ayrıca anneleı ın yuzde 52'sı dc fa7İa kılolu" olarak deger lenduılen smııldr ıçındedu Sonuçlar ve politika etkileri Doğurganlık ve Aile Planlaması Turkjypde doguıganlık son yıllaıdd hi7lı bır dzalma gostcımıştır ancak do guıganlık duzeyıne bolgeye ve yerleşım yeııne gore onemlı farklıhklaı gosteımek tedır Toplam dogurganlık hızı kadın b.ışı na 2 6 dogurrıdur Evlı kadınların yaklaşık uçte üası çocuk doCjuı mayı sonlandırrridk, yuzde 14 u de dogum aralarını açmdk ıs temektedrrer Araştırmadan oncekı beş yıl ıçırıde meydana gelen dogumların yuzde 401 ıstenmeypn ya da planlanrna mış dogumlardır ' AIIP planlaması yontemlerı genelde butun kadmldr taıafrndan büınmektedır TNSA98'm yapüdıgı sırarla her uç kadın ddn ıkısı bır aıle planlaması yontemı kul lanmaktadır Dogurganlıgmı smulandır mak ısteyen kadınların buyuk bır oranda oldugu goz onune alınırsa, etkıh yontem Çocuklann emzirilmesi ve bakılması • Tuıkıyede emzırme çok yaygm dıı Çocukların tamamırid yakını (yuzde 95) belıılı suıplerle prıı/mlmışleıdıı Oı tanca emzırmp sutpsı 12 aydıı • Her ne kddaı çocuklaı oldukça uzun bıı suıe eınzuılıyoılarsd dd, ek gıdayd çok eıken yaşlaıda başlanmakiadır Çocuklaım yaklaşık yarısı ddhd bıı aylık ıken ek gıda verılmeye başldnmaktadu Ikı uç aylık çocuklarda ıse ek gıda alma oranı yuzde 55'p yukselmektodır Kırsal yerleşım yeılennde yaşayan çocuklar kentsel yerleşım yerlerınde ydşayan çocuklaıdan oı talama olarak 3 4 ay dahd faz la emzııılmektedırler Bolgeleı aıasmda en uzun emzırmp suresı 16 ay ıle Dogu Anadolu'dadır Hıç eQıtımı olmayan anne olasüıgı, 4 yıl veya daha uzurı bu aıalıktan sonra dogan bır çocuga goıe 2 8 kez daha fazladır Araştırmd larılımden oncekı beş yıl ıçınde anneleı ın uçte ıkısı bır doktor ya da ebe/hemşıreden dogum oncesı bakım almış ve heı dort dogumdan uçune dok tor ya da ebe/hemşıre yardımcı olmuştuı Dogum oncesı bakımın yaygınlaştınlması ve dogum hızmetı veıen yerlerın nıtelık lerınm ıyıleştınlmesı ıle evde yapılan dogumlaruı oranı daha da azaltüabılır Çocuklaı ın aşılanma oranları, aşıların ıkmcı ve uçuncu dozlaıınm tamamlanmamasmdan dolayı ıstenılen duzeyde degıldır Aşılama oranlannda yaşanılan yere gore goıulen farklılıgın azaltılması VP bu yaşına kadar tam aşılı olan çocukkıın oıanuıın artiırılmdsı ıçın çalışmalaıa devam edılmplıdır kulldnırnuıda sunulan seçeneklerın arttııüAıaştırmadan oncekı ıkı hdftd ıçındo ması gereklılıgı açıktır beş yaşmdan kuçuk her 10'çocuktan Aıle planlaması Turkıye'de yaygın uçunun ıshal oldugu saptanmıştır Ishal kabul gormekle beraber, aıle planlaması olan çocukların uçte bın, bu saglık kuru pıogıamlarının çeşıtlı açılımlaıa gereksıluşuna gotuıulmuş ve ıshal vdkdldrmuı nımleıı vardıı Aıle pldnlaması pıogramlayuzde 60 ındd verılcn sıvı mıktdrı arttıtılııının modeırı yontem kullanımını saglamıştır ması VP bolgebCİ ve kentsel/kırsal faıklılık Tuıkıyede herııpn hemen tum larırı gıdeıümesı yonunde çaba goster bebeklcr emzırılmektedıı Oıtanca em mesı geıeklıdu zume suresı 12 aydu Ancak, ek gıdaya eıken yaşlarda başlanmaktadır Erken Anne ve çocuk sağlığı yaşlardd ek gıdaya başlanması çocugun Son on yılda, bebek ve çocuk olumbeslenmesı açısmdan gereksız oldugu lulugunde onemlı bu azalma olmuştuı gıbı potansıyel bır enfeksıyon kaynaı^ı ol Ancak bebek olumlulugunun onemlı oıan ması nedenı ıle de rısklıdır Ayııca çocukda yuksek oldugu belırh nufus grupları lann onemlı bır kısrnmın ek gıdaya başbulunmaktadır Hıç egıtırnı olmayan an lanması gereken yaşta sadece sut ılebe.slenmeye devam ettıklerı saptanmıştıı Bu nedenleıle anneler, çocuklanna hangı yaşta ek gıdaya başlamalaıı gerektığı konusunda bılgılen dırılmehdııleı BPŞ yaş altındakı çocuklann beşte bıı ının boyları ydşl aıına gore kısadıı Yaşa gore boyun kısa olması duıumu kıısal yeıleşım yDileıınde Dogu Anadoluda ve egıtımı olmayan anneleı ın çocuklaı ı ırasında ddha ydygm dır Anneleı çocuk lannm saglıklı fızıkspl ve zıhınsel gelışırnı ıçın uygıın beslenme konusunda bılgılen dırılmelıdır Soıunun Turkiye de emzirme çok yaygındır. Çocuklann taınamına buyuklugu ve onemlı, yakını °/o9S'i belirli sürelerie emzirilmiftir. * * nelerm çocuklaı ının üa yıl ıçınde olme olasılıklan en az ılkokul mezunu olan an nelerm çocuklanna gore 1 6 kez daha faz ladır Kırsal yerleşım yerlerındekı çocukların ıkı yıl ıçınde olme olasılıkları kentsel yerleşım yerleımdekılere gore 1 6 kez daha yuksektır Ayrıca, ıkı yıldan daha kısa bır dogum aralıgından sonra dogan bu çocugun bır yaşuıa gelmeden olme Tuıkıyede çocuk saglıgmın ıyıleştınlmesı amacma yonelık olarak beslenme konusunun,yaygrn VP orgun egıtun ıçuıde yer alması gerektıgını gostermektedır * Araştırma Sağhk Bakanlığı Aııa Çocuk SdÇlığı vc AıİP Planljma'u Genel Mudurluğu ıle ışhırhğı ıçmde Bırleşınış Mılhlkı Nulır, Fonu, USAlD'm MEASUREIDHSTprogrammm leknık ve mah dcîtpğı ıle gerçpklpştırıldı 659/14