Katalog

n tehlikeleri kaynaklanabılecek saprndldrı onleyebıl mek amacıyla bılım adamldrı çok degışık semtierdekı okullardan ydrarlandılar Deney suresınce aıleler kendılerıne verılen aynntüı anket sorulannı yanıtladılar Pigment ve Insanlar deriye renk veren melanin adlı pigmenttlr Derlnin ren gi ne kadar koyu oluna melanini Unten melanosltter de o kadar daha çok keratinotltl melanine tafirlar Bu da günefin zararlannı sınırlar Koruma faktörleri etkisiz Arastırmanın yapıldıgı her kentte gu neş kremının kullanım sıklıgıyla beraber yuz benlerının sayısının da arttığı gozlem lendı Oysa gıysılerle korunmayd çalışan çocıüdarda ben sayısı çok daha azdı So nuçlar ten ve goz rengı guneşlenme sure sı ve saatlerı guneşe maruz kalınan bolge nm hangı enlemde bulundugu gıbı degışık olçutlere gore duzenlendıgınde dp aynı bulgular elde edıldı Boylece bılım adamlan tum sapmalan ortadan kaldıran ve nor malın uzerınde yuz benıne sahıp olma rıs kmı olçen gorecelı rısk ı hesapladılar Vu cutlanna hıç guneş kremı surmeyen ve çok kısa sure guneşlenen gruptakı çocuklarda gorecelı rısk ldı Çocuklar guneş kremı surerek bıraz guneşe çıktıklannda bu olçu 1 32 ye yukselıyordu Ancak guneşten bol bol yararlanıp duzenlı bır bıçımde krem suren grupta bu gorecelı rısk 213 oluyor du Benler yuzde degıl de vucudun her hangı bır yerınde bulundugunda guneş kremmın kullanımıyla rısk 1 68 e yukselı yor Buna karşılık vucut ortuldugunde ıse bu sayı 0 59 a duşuyor Koruma fakforlerı ıse bu verılerı kesınlıkle degıştırmıyor Guneşın hucrelerımızın butunlugune saldırması ve kansere yol açması nasıl açıklanabüır"3 Işık uç onemlı ışın grubuna ayrılır Dalga uzunlukldrı 800 nanometre (lnm 10 9 rn) ve 1 rnm arasındd degışen kızılotesı ışınlar 400 800 nm arasını goru lebılır ışınlar ve dalga uzunlugu 200 400 nm arasında degışen ve en zararhları sayı lan ultravıoleler Ultravıole ışınlar da kendı aralarında uçe ayrılıyor UVA lar (320400 nm) UVB ler (28020 nm) ve UVC ler (200280 nm) Neysekı UVB lerın buyuk bır bolumu gıbı UVC ler de dunyaya ulaşmadan at mosfer tarafindan fıltre edılıyorlar Hücrelerdeki ciddi yıkımlar lenımıze ulaşan UVB lerın uçte bırı epıdermın (ustderı) ılk katmanını aşabılı yor bunldrın % 10 u ıse daha derınlere ını yor Epıdermı geçen ışınlar (altderıye) ulaştıklarında bu uzun yolculuk suresınce hucrelerde buyuk yıkımlara yol açıyorlar Bu ışınlar DNa nın tuglaları olan nukle otıdlerı bırleştıren bazı bagları degışıme ugratarak genetık kalıtm temelıne saldın yorlar Bunun sonucunda hucre, p53 proteınının orkestra şefi" oldugu karmaşık onarım sıstemını bozuyor Sonuçta UVB'ler p53 genını ya da başka bır elementı degıştırdılerse gerçek dnkmdd bır felaket yaşanıyor Boylece makıne teklıyor Hucreler buyuyor bolunuyor ve kanserlı tumoru oluşturuyor In vıtro (laboratuVarda) yapılan de kalmamızı sagladıkları ıçın saglıgımızı teh lıkeye soktuklarını belırtıyor Sonuç olarak on ıkı Avrupalı bılım adamının ortak araştırmalan şu gerçegı ortaya koyuyor Tuketıcıler guneş kremı kul lanmanın olası tehlikeleri konusunda uya rümalıdırlar Kanserı onlemeye yonelık me sajlar uzun sure guneşlenmeyı cdydırıcı nıtelıkte olmalıdır Bilinçsiz davranışlar Ne yazık la Philippe Autier ve Jean François Dore tarafindan gerçekleştı rılen bır dıger ardştırmadan elde edılen ılk sonuçlar guneş kremı kullanmanın guneşın altında kalma suresını uzattıgını ortaya ko yuyor Bılımın adamlarınm gozlemlerıne gore koruma faktoru sayısı buyuk olan krernlerı kullananlar soz konusu urunden daha az suruyor ve guneşte dahd uzun su re kalıyorlar Bu ınsanlar ancdk çok fazla ısındıklarındd golgede oturmayı tercıh edıyorlar Ote yandan guneş kremlerındekı ko rumd fdktorlerı de oldukça ydnıltıcı JeanPıerre Cesarını DNA nın gerçek koruma gostergesını belırleyebılmek ıçın uretıcının belırttıgı sayıyı en az on altıya bolmek gerektıgmı soyluyor Çunku bu koruma fdktorlerı 1 cm2 lık derı başına 2 mg urun şek lmde hesaplanıyor Ancak Cesarını ye gore msanların çogu gereklı mıktdrdan dort kat daha az suruyor Bu nedenle zaten ılk aşamada, urun uzerınde belırtılen sayıyı dorde bolmek gerekıyor Boylece 40 koruma faktoru olan bır krem krem surulmedıgıza mana gore guneş çarpmasını kırk kat artıracak ve bunun sonucunda etkısı 10 a duşecektr Ustelık ışının dortte bırının DNA yı parçalamaya yetecegıne gore bu etkı 2 5'a kadar ınecektır Her şeye ragmen açık renk tenlı ın sanlar guneşlenmek ıstıyorlarsa onlara verüecek tek ogut gunluk ultravıole ışın dozunun dortte uçune maruz kalındıgı çok sıcak saatlerde guneşe çıkmamalandır 10 yaşından once uzun sure guneş altında kalındıgında bu durum ılerıb yaşlardâ derı kanserıne yakdlanma rıskını artınyor Ancak gıysıler vucudu guneşın zararlarma karşı koruyucu bır ışlev ustlenıyorlar Çevirr Anahid Hazaryan Scıence et Vıe Temmuz 98 597/13 'A ları suzen fıltre nıtelıgındekı meksorıl ı ıçeren urunlerı pazarldmaya bdşkdı LOreal ın büımsel ıletışım sorumlusu ın MarieChristine Azou, tum UV yel zesını hedef alan meksorıl SX le rakıple ı gerıde bırdktıklannı belırtıyor Bu ne nle de 1990 yüından once yapılan epıdeyolojık çalışmaların sonuçlarının kendıını endışelendırmedıgını dıle getırıyor Ancak L Oreal ın yetküısının bu karut ı pek geçerlı sayüamaz Avrupa da Ekım 95 ve Şubat 1997 arasında hem UVA ları m de UVBlerı suzen yuksek koruma lorlen ıçeren yenı urunlerle ılgılı bır i^tırma gerçekleştırüdı 6 7 yaşlarındakı 1 çocuk uzerınde yapılan araşfırmanın rıuçlarına gore guneş kremlerınm kulla ın melanomun ortaya çıkışında onemlı rol oynuyor Zaten îlanoma ve mela sıtlerın zararsız ço lmasının bır gos gesı olan yuz be le yol açan da aynı ıomen Çocukların ı goz ve saç rengı not eden doktorlar on Bruksel Boc m ve Roma dakı şıtlı okullardan ;tıklerı 312 erkek 310 kız çocugun cutlarındakı kah rengı lekelerın sa ını belırledıler Aı ıın sosyoekono k durumundan neyler guneş kremı kullanılması durumun da ışınlara maruz kalan hucrelenn p53 pro teınını harekete geçırmedıklerını ortaya koydu Bu durum DNA bozulmadıgında meydana gelıyor Bu nedenle de L'Oreal ın Vıchy laboratuvarlarında hazırlanan yenı guneş kremı sensının DNA yı koruduğu ıddıa edılıyor Ancak LOreal yetkılılen bu bulguların m vıtro, yanı laboratuvar orta mında elde edıldıgını belırtmıyorldr UV nın zararlan yalnızca bunlarla da sırurlı değıl Bu ışınlar aynı zamanda derı nın bagışıklık sıstemıne buyuk olçude za rar verıyorlar Guneş altında bır kere kaldıktan sonra savunma sıstemının yenıden eskı durumuna kavuşabümesı ıçın en az uç hafta gerekıyor Bagışıklık sıstemının zayıflaması yaz mevsımıne ozgu, uçuk ya da empetıgo gıbı bazı patolojık vakalara yol açmanın yanı sıra kanserın oluşumunda da onemlı bır rol oynuyor Ancak guneş kremlerının gu neşın zararlanndan koruya mamaları bır yana aynı zamanda tehlıkelı de olmalan nasıl açıklanabılır9 JeanFrançois Dore bu urunlenn gerçekte zararlı olmadıkları nı tam tersıne guneş çarpma larına karşı koruduklarını fakat uzun sure guneş alünda Bebeklere dikkat . 2 hL"'* Kliçitk çocuklar Içln satılan kremlert dlk katl Küçüklerin ritaııtfpn guntf ifmtanna karfi çok