Katalog

Aylak Bilgi Mart ayında Beyin haftası A merıka Bırleşık Devletlerınde, Senato karan üe, 19902000 yıUarı "Beyın on yılı" olarak kabul edümıştı Aynca ıkı yüdır, ABD'de Mart ayının 3 Haftası "Beyın Haftası" (Braın Avvareness Week) olarak kutlanıyor Beyın haftası kutlamaları, Dana Alhance forBraın Inıtıaüves adlı organızasyon'un onderlıgınde, konu üe ılgılı dernekler ve kuruluşlann katılımı ıle gerçekleştırılıyor Bu yü aynı organızasyonun Avrupa şubesı (The European Dana AUıance for the Braın EDAB) oluştuıdu ve "Avrapa Beyin Güntt" kutlanması kararlaştınldı Bu yü beyın haftasının tarıhlerı 1622 Mart ve 18 Mart Çarşamba, beyın gunu olarak saptandı Ulkemızdekı etkınlıkler soz konusu kuruluş ıle baglantüı olarak "Beyın Araştırmalan ve Sınır Bılımlerı Dernegı TUBAS" tarafından duzenlenıyor Katılan dıger kuruluşlar arasında Ege Unıversıtesı Beyın Araştırmalan ve Ugulama Merkezı, TUBtTAK Temel Sınır Bılımlerı Araştırma Unıtesı ve Ege Unıversıtesı Tıp Fakultesı Fızyolojı Anabuım Dalı sayılabılır Bu yükı kutlamalar, "Daha iyi bir yaşam M. Emin Ceylan Kadın ve kocası... Bızim kadınlarımızın öteden beri durumları pek iyi değildir. Her zaman toplumda erkeğın yardımcısı, erkeğin varlığmı tamamlayıa olmuşlardır. Toplumun gözünde tek başlarma kaldıklarında tamamen anlamsız durumdadırlar. Yalnız bu bugünün sorunu değildir Yuzyıllardır devam eden Türk koy geleneklerinin parçasıdır. Türk köylerinde dul kadınlar dul erkeklere göre ortalama beş kat daha fazladır. Çunku kadınlar 15 yaşında bile dul kalsa genellikle evlenemezken, 60 yaşındaki dul erkekler 20 yaşında kızları alarak evlenebilir. Bir kadın zina yapsa, en hafif şekliyle saçları kazınıp ve eşeğe ters bindirilip köy meydanında dolaştınlır. Ya da kendini asar veya öldürulur. Erkeğin ise adı çapkınlığa çıktığı ile kalır. Kadınlar yalnızca kocalarına değil, butun akraba erkeklerine de hizmetçilik yapmak zorundadır. Kadın erkeklerin yanında yüzunü gösteremediği ile kalmaz bazen akrabası da olsa, hiçbir erkekle konuşamaz. Gelin kayınpederiyle aynı sofraya oturamaz, onun yanında su içemez, çocuğunu bile sevemez. Kayınpederine çocuklarını göstermekten korkar, bu nedenle dedesini görmeden buyüyen torunlar az değildir Anadolu'da. Kadınlara mal verılmez. Onlarm mal istemesi büyük ayıp sayılır. Kadınlar erkek doktora hiç gıdemediklerı gibi, kadın doktora verilecek, parayla da daha "önemli" isler yapılabileceğinden ona da göturulmez. O nedenle de orneğin bir rahim düşüklüğu, rahmin içine sokulan "çaput" bağlanmış nar çubuklanyla tedavı edılmeye çalışılır. Çocuk isteyen kadın gidip cami süpurür, ama erkeğin birşey yapması gerekmez. Çocuk isteyen kadın ayakhnndan ağaca asılır. Çocuğu olmayan kadını fırında kızdmlmış iri taşlann üzerine oturturlar. Sayılabilecek daha yüzlerce gelenek ve davranif var. Kadın bu kadar aşağılanmışken, günumuz toplumunda onlann yavaş yavaş erkeklerle eşit, hatta erkeklerden daha üstte roller aldığını görüyoruz. Pekala, erkeklerden daha üst rollere soyunmuş kadınların kocaları ne alemdedir acaba? Hangi psikolofı ile yaşamaktadırlar? Öncelikle statü olarak geride bulunmak erkekte topluma karşı utanç duygusu yaratır. Cerçi bu duyguyu toplum da koruklemez değildir. "O hanım parası yer" ya da "hanımın eline bakar" türünden aşağılayıcı sozlerle karşılaşmalan, hiç yabancısı olmadığımız durumlarıdır kocaların. Boyle bir ezilmenin sonucunda erkek, bir topluluk onünde bu kanaati değiştirmek isteyen davranışlarda bulunur. Orneğin yok yere kansını azarlar. Ya da karısına gereksiz emirler verir. Boylece toplumun gözunde kendi erkekliğini göstermiş olur. Bu tür davranışların en ağırı, kansını aldatmasıdır. Bu tür aıle yapılarında sanılanın aksine erkeğin eşinı aldatması daha kolay ve olağandır. Çunku kendisine karşı ılgi gosteren diğer kadınların, ilgisine cevap vermediği zaman, kendı erkeklik duygusuna karşı içsel bir "çürume" yaşar. "Çurume" aslında erkeğin kendisinı, kadının gerisinde hissettiği ilk anda başlar, yukarıdaki durum oluştuğunda ıse, tyice açığa çıkar. Temel korku, toplum tarafından erkekliğnin de tanınmayacağını zannetmesıdir. Ekonomik iktidar erkekler için vazgçilmez onemdedir. Kesinlikle satınalma hoşnutluğu ve gücünün ötesinde bir anlam taşır. Ekonomik iktidann erkeklere verdiği gizlı guç, cınsel guçtur. Onun için erkekler her türlu mahareti gostererek ekonomik guçlerinı yukseltmeye çabalarlar. Kadın ıse ekonomik gucunu yükseltmek için çalışmaya başladığı anda cınsel anlamı değişikliğe uğramaya, etrafına erkeksi bir izlenım yaymaya başlar. Onun için, kocasına göre daha başka durumdaki kadınların kocalannı aldaimaları daha guçtur. Çunku yalnızca etrafa karşı erkeksi bir imaj yaymazlar, aynı zamanda kendılerını de oyle hissetmeye başlarlar. Ekonomik gücün cinsel guç anlamına gelmesi, çok eski zamanlara dayanan ikı durumdur ve anlaşılabilirdir. Herkesin ancak kendi karnını doyuracak kadar yiyecek toplayabıldıği ve avlanabildiği gunlerde kadınların hamile karınlarıyla tavşan, geyik peşinde koşmaları mümkün olmadığına gore, yiyeceği getirebilen, yani ekonomiye hakim olan yalnızca erkek olabilirdi. Şimdı gunumuz toplumunda ekonomiyi eline geçiren kadına ve evdeki kocasına bakış tarzı ise geçmiş gunlere dönuk benzetme ile şoyledir. Koyun butun erkekleri avdan dönüyor ve aralarında bir kadın. Yine köyun butun kadınlan evde oturuyor ve aralarında bir erkek. Bu görüntu, koyun erkekleri karşısında, evdeki erkekte kadınsı bir ıma) yaratır. Ve bu erkeğin kansını he/kese karşı aldatarak (aldatmanın herkes tarafından bılinmesi istenen bir durumdur), kendisinin yıne de bir erkek olduğunu kanıtlamaya çabalaması manıdardır. Bazı çok kazanan şarkıcı kadınların kocalarının ikide bir çapkınlıklarının gazetelere yansımasının (çapkınlıklarının gazetecilerce gorulmesine çalıştıklarını biliyoruz) altmdaki nedenlerden birisi de bu olmalıdır. * Şızofrenı ve bıpolar afektıf bozukluk (maradepresyon) hastalıklannın famüyal (kalıtsal) tıplermden sorumlu olan genlenn tayın edümesı ve bu genlenn nasıl soz konusu hastalıklara yol açtıgının keşfedılmesı * Agrının gıderümesı ve madde bagımlılıgının tedavı edümesı ıçın yenı yaklaşımlann gelıştınlmesı * Hucreler arası haberleşmeyı saglayan molekullenn fonksıyonu ve genetık regulasyonu hakkındakı bügüerın gehştırümesı ve burüann beyın hastakklannda/bozukluklannda rollennın daha ıyı anlaşüması * Spongıoform ansefalopatılere (beynı adeta sungersı bır yapıya donuşturen ütıhabı durumlar, kı 'deh dana hastalıgı' bunlann arasında sayüabıhr) neden olan etkenlerın tanımlanması * Insanda algı, duygular, duşunce ve dü gıbı olgulann temelını oluşturan beynın aktıvıtesının tanımlanması, ogrenme/ bellek mekanızmalannın ve amnezı nederüennın aydınlatılması * Inme ve dıger beyın hasarlannı sınırlandırabüecek ve tedavı olanagı saglayabılecek tedavı yontemlennın gelıştııümesı, yenı rehabdıtasyon yaklaşımlan ve ıyıleşmeyı kolaylaştıracak yardımcı gereçler bulunması * Multıpl skleroz, epılepsı, motor noron hastalıklan ve Alzheımer hastalüdannda erken tanı ımkanı saglayabılecek yenı testlerın ve bu durumlarda yenı tedavı olanaklarınm gehştırümesı * Parkınson hastalıgının tedavısınde, nonfotal hucre transplantasyonu dahü, kullarulan yontemlerm ıyüeştırümesı Bu konuların buyuk bolumu ulkemızde de oncelüdı konular arasında olmakla bırlıkte, beyın araştırmalarında ulusal hedeflerın saptanması gereklı Beyın araştırmalarında amaçlanan hedeflere ulaşümasında araştıncı ve klınısyenlere buyuk gorevler duşuyor, ancak kamu oyunun ve hukumetlenn destegı de çok onemlı için beyin araçtırmalanıu destekleyin!" sloganı, altında yapılacak Yaşamın zengmleştırümesı, msanlara buyuk mutsuzluklar getıren sınır sıstemı hastalıklannın ve bozukluklarınm anlaşılması ıçın beyın araştırmalarının desteklenmesı gerekıyor Yeryuzundeka herkes, yaşamının bır donemınde, en az bır kez, beyın/sınır sıtemı ıle ılgılı bır hastalık geçırmıştır veya geçırecektır Beyın araştırrnalarında bugun nerede oldugumuz araştırmalardakı zorluklar da halka açıklanmalı Beynın gerek normal koşullarda, gerek normal duzenın bozuldugu ve hastalık durumlarında araştırılması ve anlaşılması, çocuklarımızm daha ıyı gelışebılecegı, tam potansıyellerıne ulaşabüecegı olanakları saglamamızda yol gosterıcı olacak aynca sağlıklı yaşlanma konusunda ımkanlarımızı arttıracaktır Öncelikli alanlar Ydkm gelecekte (10 yü) gelışmış ulkeler beyın araştırmalarında aşagıdakı konulan oncebklı alanlar olarak saptadı Beynm, dogurn oncesı ve sonrası gebşımınm daha ıyı anlaşılması, gorme, ışıtme okuma ve ogrenme ıle ügüı gelışımsel bozukluklann onlenmesı ve tedavı edümesı ıçın yenı yontemlerın gelıştırümesı * Sınır hucresı ve sınır lıflennın gehşmesını belırleyen faktorlerın tanımlanması, gerek beyın, gerek omurdık hasarını takıben sınır rejenerasyonunu destekleyebüecek yenı metodlann belırlenmesı ve gelıştınlmesı "Beyin Günü" ve "Beyin Haftası"ıun amacı, kamuoyunu beyin ve beyin araştırmalannın önemi hakkında bilgilendirmek olacak. Bu yükı oncu kutlama etkmhklerı arasında hdlkd açık konferanslar, ılkogretım okullarında beynı tanıtıcı uygulamalar, yıne ükogretım ogrencüerı ıçın duzenlenen "Beynımı nıçın sevenm" konulu bır kompozısyon yanşması ve radyo/ TV programlan yer var Etkmlüder hakkında bügı almak veya katkıda bulunmak ısteyenler ıçın TUBAS, tel (232) 388 2868 Faks (232) 374 6597 Eposta peker@med ege edu tr ' Etnolo/ik bilgıler için bakmız: Hal Köyunun Etnolojık Tetkiki, Prof. Dr. Nerm Erdentuğ, 1956, Ankara 569/»