Katalog

Zümrütten akisler Vejetaryenlere yeni beslenme piramidi Sadece Amerika'da vejetaryenlerin sayısı her yıl 1 milyon artıyor. Vejetaryenlere dengeli bir beslenme önerisi A. M. C. Şengör Tiyatronun Hegel'i Bu başlık benim değil. Edebiyat uzmanı olmadığım için 20. yüzyılın en çok tartışılan, kendisi hakkındaki görüşleri ona adeta tapanlarla ondan nefret edenler arasında kutuplaştığı Alman şairi ve tiyatro yazarı Berthold Eugen Brecht'in (Bertolt Brecht) doğumunun 100. yılı nedeniyle yazacağım eleştirçl bir yazının başlığını kendim atmaya cesaret edemedim. Buna karşılık bir Brecht uzmanınm, T. Hürlimann'ın, kendi amacına en uygun bulduğum bir başlığını aldım. Hegel ve Brecht! Bu iki ismi bir köşede tartışıp karşılaştırmak ne mümkün? Onun için derhal sadede gelmeliyim. Bilindiği gibi Brecht, bilhassa Karl Korsch'un yanındaki etüdlerinden sonra tiyatroda politik bir tutuma yönelmiş, "bilimsel çağın tiyatrosu"nun temsilcisi olarak giderek artan dozda, ilk şekli daha 1918'de kaleme alman "BaaV'de bile karşımıza çıkan "soğuk", bir yoruma göre "nesnel" eserler vermiş bir edebiyatçt, bir toplum eleştirmeni olarak görülmüştür. Şiirlerinde dahi lirizmi adeta yeniden tanımlamış, kahramanlara ve öznel öğelere değil, nesnel düşüncelerle toplumsal, gerçekçi mesajlara yer vermiş bir şair olarak betimlenegelmiştir. Ancak son yıllarda giderek artan Brecht eleştirisi, felsefede Hegel'inkine benzer bir çizgi boyunca, O'nun ne sanıldığı kadar nesnel, ne de iddia edildiği gibi bilimsel çağın temel öğesi olan bilimin gerçekten etkisinde olduğunu belgelemeye başlamıştır. Benim Brecht ile karşılaşmam Robert Kolej yıllanma rastlar. O yıllarda tiyatro kulubü Brecht'in "Galile"sini sahneye koymuş buyuk bılimciyi Cemal Kafadar oynamıştı. "Calile"yi okurken ben o zamanlar ister istemez Brecht'in piyesinde alaya aldığı Galile'nın karşıtlama da tüm kendi eğilimlerime rağmen, sempatı duymaktan kendimi alamamıştım. Bu durumun Brecht tarafından planlanmış olduğunu çok sonradan öğrendim. "Galile" yazılırken Hiroşima'ya atılan ilk atom bombası Brecht'i korkutmuş, bilime kuşkuyla bakmasına neden olmuştu. Brecht'in bu tutumu daha sonra aralannda bilim düşmanı felsefeci, bir zamanların tiyatrocusu Paul Feyerabend de olan pekçoklarını etkiledi. Brecht merakım beni O'nun diğer eserlerini de okumaya ve seyretmeye itince, Brecht'in gerçeği eleştirel bir tutumla arayan toplumsal bir gözlemci değil, inancını eleştiriye tahammülsüz bir tutumla haykıran bir yazar olduğunu gordüm. 1930'da yazdığı "Önlem" adlı eserinde Brecht, partiye kendi eleştirel suzgecini ortadan kaldıracak derecede inanmayan genci ölüme mahkum ettneyi savunacak kadar bağnaz; Stalin'in katliamlannı bilmesine rağmen, editorü KlausDetlef Müller'in yakınlarda vurguladığı gibi. Sovyetler Birliği'nin "tarihsel misyonu" nedeniyle "Büyük Önder"e sadakat göstermesi gerektiğini 1950'lerde iddia edecek derecede de imanlıdır. Bu tutumda adeta Prusya mutlakiyetini yasallaştırmak için felsefe yapan Hegel'in yansımasını goruruz. Ancak aynı "inançlı" Brecht, eserlerinde fohn Fuegi'nin geçen yıl yayınlanan eserinde (1) belgelediği gibi Elisabeth Hauptmann, Margarete Steffins, Ruth Berlau ve daha pekçok sevgilisinin ürünlerini onların adlannı anmadan veya telif haklanndan onlara tek kuruş vermeden kullanacak kadar da dürüstlükten taviz verebilmektedir. Bütün bunlardan, benim yıtlardır varlığından şüphelendiğim bambaşka bir Brecht manzarası çıkmaktadır: Tamamen öznel, içe donük nedenlerle oluşturulmuş eleştiriye kapalı inançların güdümünde, bir zamanlar Hegel'in dediği gibi kendi yarattığının "kendisini nesnel olarak yaratan bir nihâî amacı" olduğu konusunda tereddudu olmayan, "amaç araa belirler" eğilimınde bir politik düşunur ve kişisel reklamına pek düşkün bir yazar. Bu ozelliklere sahip bir insan, ne olursa olsun, ne bilimin, ne de onu temel alan bilim çağının yazarı, şairi veya tiyatrocusu olabilir. Gerçeği aramak yerine ona sahip olduğu imanında olan kişiler, doğal olarak "gerçeğin" her tutum ve davranışı haklı çıkaracağı kanısında olurlar. Halbuki evrensel gerçeğin veya gerçeklerin bulunduğu iddiası gayribilimseldir. Bilimsel düşunen insanlar, jeolog Charles Lyell veya fizikçi Richard Feynman gibi edebiyat yaptıkları zaman da, biyolog facques Monod veya matematikçi Henri Poincare gibi felsefe yaptıkları zaman da, ne nesnellikten ne de dürüstlükten ayrılabilmişlerdir. Bilimsel duşunce, yalnız bilim için değil, tüm yaşam ve uygarlık için asla vazgeçilmemesi gereken bir temeldir. Ama Brecht'in 1923 'te dediği gibi "şairler hep insanın kafasında canlandırdığından başkadırlar." (') Brecht & Co. Biographıe: Europaeısche Verlagsanstalt, Hamburg, 1997 C ornell ve Harvard Unıversıtelermden araştırmacılar, 1992 Değişık kültürlerdekı sağlıklı vejetaryen beslenme Amerıkan Beslenme Pıramıd'ıne geleneklerı gözönune alınarak hazırianmıştır hayvam ve bıtkısel besmlerı tek bır grupta toplayan saglıklı bır alternatıf Zonrtudagi, olarak vejetdryen besln pıramıdını oneNrave " rıyorlar •MU Kasım aymda Austın Teksas'ta du zenlenen uluslararası konferansta, bır çok kulturden saglıklı ve dengeh beslenen vejetaryenlerdekı kalp hastalıklarının, bellı kanser tıplerının, şışmanlık ve dıger kronık sındırım hastahklarının ppmlçln ImOnyatırtt azdlrridsı tartışıldı mftttrtısu içdrmidtr Vejetaryen Beslenme Piramidi, her (Soya, fasulye, yor lıstıflı ve dığer ogun yenmesı gereken besınler olarak baklagıller) meyve ve sebzelen, tum tahıllan (bugGınuk sportrt taalryMler day, yulaf, arpa, mısır) ve baklagıllerı \ (fasulye, nohut, soya bakla) gosterıyor Colin Campbell, kanser ve kalp hastalıklarınIkıncı sırada, hergun yenmesi gereken findık, dakı oranın ancak hayvansal besınlerı azaltıp yumurta beyazı, peynıı, sut ve bıtkı yaCfları ye bıtkısel besınlere agırlık verıldıgınde ınebıleralıyor Pıramidın en ustunde ıse ıstege baglı ve cegını soyluyor Bu pıramıdı oluşturabümek az mıktarlarda yenebılecek yumurta ve tatlı gııçın Çın ve Tayvan'da 10 000 aıle uzerınde bes bı besın maddelerı var lerımelerı ve yaşam stilleri ve hastalık oranları Gunluk fızıksel egzersızler ve bol mıktdrıle ılgılı çalışmalar yapüdı da su tuketımı tavsıye edılıyor Kalp hastalıgı olDuşuk yag oranlı besınlerle ve dıyetısmayan kışüerde, kalp hastalıklannı engelleme yenlenn tavsıye ettıgı şekılde beslenmek bırdekı pozıtıf etkılerınden dolayı makul mıktarçok hastalıgı onleyebüıyor Campbell, çok az larda şarap, bıra ve dığer alkollu ıçecekler tu hayvansal besın tuketımının bıle kanser ve kalp ketılebılır damarı hastalıkları oranını yukselttıgını soyVejetaryen Besın Piramidi, gorevlen yeluyor mek, aşçüık ve tarımdakı geleneklerı ve kultuDaha sağlıklı oldugu ıçin hergun birçok rel degışımlerı ıncelemek olan CornellÇınınsan vejetaryen oluyor Amerika'da bırkaç yü Oxford Beslenme Projesı bılım adamları tarafınonce 9 milyon olan vejetaryen sayısı şu an 14 dan gelıştırıldı mılyonun ustunde ve her yıl bu sayıya 1 milyon kışı daha katılıyor 10 bin aile araştırıldı Sevil Duvarcı Bu projenın başkanı Cornell Unıversitesı http. Uwww.saenccdaıly com Besın Bıyokımyası Bolumu profesorlerınden T. Vejetaryen diyet piramidi L Türkiye Teknoloji Ödülü finalistleri Ulkemızde ılk kez uygulamaya konan Teknoloji Ödülleri yanşmasında finale kalan şırketler bellı oldu Tubıtak, TTGV ve Tusıad'ın, şırketlenn rekabet gucunu arttırmaya ve yenılıkçı urunler gelıştırmeye teşvık amacıyla koyduklan Teknolo]i Odullerınde finale kalan, 5'ı Buyuk Odul'e ve 9'u Başan Odulune aday 14 şırket açıklandı 12 Mayıs gunu istanbul'da duzenleııecek Teknoloji Kongresı'nde Buyuk Odul ve Başan Odulu'nun sahıplennın açıkknacagı yarışmada, Buyuk Odul'e aday flnalıstler Arçelik, Netaş, Simko, Türk Elektrik Endüatrisi ve TAİ Arçelik uç urunle Buyuk Odule aday ' Kayış kasndk mekdiuzması olmayan elektronık kontrollu Orbıtal çamaşır makınesı sıstemi"; "Sıvı sevıyesını otomatık ayarlayan ıslak kuru sıstem elektrik supurgesı 2IN1", "Duşuk ses ve tıtreşım ve düşuk su seviyesı tuketım ozellıklerıne sahıp YOÇ çamaşır makınesı" Netaş, "Iznik modelı telefon ailesı"; Fluks sayısal yoklayıcı ve üetışım sıstemi"; "Akıllı şebeke yonetım sıstemi" ve "DRX sayısal telefon santralı" urunlen üe Buyuk Odul'e aday oldu TAİ, uzaktan kumandalı, ınsansız hedef uçagı projesı ıle finale kaldı Türk Elektrik Endüstrisi şırkeünı ıse, ucuz ve hafıf yenı bır çamaşır mdkmesı nıotoru finale taşıdı Simko'nun urunu' Euıocom sayısal elektronık ozel telefon santralı "sıstemi Daha kuçuk şırketlerm kahldıgı Başan Ödülü fınalıstelerı ıse şu şırketler JLnadolu Biracılık (Buada kahteyı arttıran dayanıklı arpa turu), EKA (Raylı taşımacılık konvektoru), LTA (Test program sıstemleri), Fentek (yuksek verımle çalışan guneş kolektoru), Hemaks (Yenı bır halı dokuma makınesı), Medikar (Yenı bır tıbbı gaz prızleri tasanmı), Petaç (3 kanallı goruntu ve kayıt ımkara saglayan HKG nıhazı), Teknoplazma (Aşınmaya karşı yuksek performanslı elmas karbon kapldmaları), Unimedya (Evden bankacılık ve elektronık tıcaret olanagı veren ATM cihazı) 569/5