Katalog

nuz olgunlaşmamış yumurtalan vucut dışın da olgunlaştırarak kullanınıa sunmaktır Du çalışmayı gunumuzde tıp dunyasının en heyecaıı verıcı araştırmaları olan 'vucut dışında doku ve organ gelıştırme'ran bır parçası olaıak duşunebıhnz Klasik tüp bebek yöntemi 19 yıl once uygulamıaya başlayan 'klasik tup bebek yontemı' bugun hâlâ ge çerlıdır Burada kadından vajmal yoldan ult rasonografı eşhgınde toplanan oosıtler yumurtalar (oncelerı amelıyat üe toplanırdı) erkekten toplanan spermlerle laboratuvar 'tuplerınde' ya da 'tabaklannda' yanyana konulur ve dollenmenın gerçekleşmesı beklenır Bu ışlomde erkek hucrelerınm sayı ve gorunum açısından normal olması ve eşler den herhangı bırının kendı ya da bırbırlerırun hucrelerıne kaışı bagışıkhk sıstemmın aktıve olmdmaları gerekır Dollenmış yumurta (zıgot) laboratuvar ortammda ıkı üe beş gun arasında gehşürılerek embrıyonun oluşması beklenır. Da ıle beş gunluk embrıyon, hucre sayısı açısından çok farklıdır Beş gunluk embrıyon, eger laboraluvar ortamında yaşatüabılırse, rahıme geıı verüdıgınde gebelık oluşturma şansı yuksek bır embnyondur Ote yanda ıkı gun luk bır embrıyon da gebelık oluşturabüe cekken vucut dışında bırakılırsa yaşamını yıtırme olasılıgı olan bır embnyondur Gunumuzde bırçok merkez üa ya da uç gunluk embnyonları ana rahmıne gen vermektedır (embrıyo transferı) Arta kalan sagkkh embrıyonlarsa dondurularak bırkaç yıl saklanabılır (embrıyo dondurma) henuz olgunlaşmamış hucrelerm mıkroerıjeksıyonudur Bu yolla elde edümış gebelıkler vardır Erkek kısırlıgmdakı bu hızlı gekşmele rın yanında kadın kısırhgına aıt çozumsuzlukler hayal kırıcıdır Gunumuzde yu murta 'kahtesını' artırmaya yonelüc arayışlar ve embrıyonun rahıme transferınden sonra orada tutunmasını saglayıcı faktorlerın araştırmaları suruyor Yapılabüecekler ne yazık kı en ıyı kalıtede embnyonları rahıme uygun bır şelalde gen vermekle sınırlı kalıyor ve gebelık oluşması beklenıyor Bazı durumlarda yumurtayı çevıren 'kabuk' (zona pellusıda) eger kalın ıse ınceltüebüır Buna 'assısted hatchın1 (toplumda kullanüan adıyla traşlama) denır Vucut içinde embrıyon rahım duvanna tutunmadan once bu kabugunu yararEger kabuk şekıl ya da kalmlıgı tutunma ışlemını zorlaştırıcı bır faktor olarak duşunuluyorsa, traşlama uygulanabüır, kabuk ya zayıf bır asıt solusyonu ü, ya mekanık olarak bır rrukropıpetle, ya da laser ışınlan yardımıyla bır yanından ınceltı lır ya da uzerınde ufak bır delık açüır Turkıye'de yukarıda bahsedüen tedavı yontemlermm tamarnı ve embrıyo dondurma ışlemı merkezlerde dunya üe eş zamarüı olarak başanyla uygulanıyor M. Emin Ceylan Gerçek kimliğin yokluğu Bireyliğın kalktığı (deindivıduation) durumlarda, orneğın herkesin aynı gyisiyi giydıği askerlıkte, yapılan erotik konuşmaların ve esprilenn daha bir galiz ve olçusuz olduğunu hepimiz bılinz. Çunku bireyleşmenin kalkması, kişinın oznel dunyasını değiştirmiş; kendılık duygusunu zayıflatmış, suçluluk, utanma, korku ve cezalandırma duygularının kaybolmasına neden olmuştur. Bir kışinin otekılerden farklılığı ne kadar azaltılırsa (yanı giysi, aynı saç modelı ile) kışıde, kendi hareketlertni izleme ve kendıni eleştirme davranışı o oranda yok olur. Kendi davranışını izleme ozelliğı kaybolmuş kişinın ne yapacağı da artık belli değildir. Çunku kendi uzerınde kontrol kurmayan ınsan sonunda, kendini butunuyle bırakıp her turlü futursuzluğu yapabilir (Bugünkü Türk toplumunda trafikte, iş ve sosyal yaşamın her dalında, kuralları yok sayma, her olayı kendine göre ayarlama davranışmın varlığı). Bır dığer nokta da, toplum baskılı bıreyler kitlesini (buyuk bir dava ile yuklemeyi" kolay becerebilen lıderın varlığıdır. Kişiler birbırıne benzedıği ıçın herkesi tek bir mesa/ ıle etkıleyebilirsiniz. O nedenle kıtle ıçınde kolayca ajitasyon yaratabılir, buna bağlı olarak ta surukleyıci olabilirsıniz. Sonuçta toplum baskılı gruplarda kolay lider olunur Başka bir deyişle de, lıder kalmak ıçın fazla bir şey yapmanız gerekmez. Sadece herkes için ortak değerleri (milliyetçilik, gelenekçilik vb. ) tutarsız biçimde (savunmanın ozellikle tutarsız olması gerekir. Lıderin ajitasyonuna girmış kitle içındekı her kişinın, kendi davranışlarını izleme ozelliği tamamen yok olur. Bu sureç "ben"den "biz" olmaya giden bir süreçtir. Aslında "biz" olurken de "ben" tamamen bitmemektedir. Yalnızca daha alt duzeyde bir "ben" olarak yeniden orgutlenmektedir (Ali Karaosmanoğlu'nun, KaraosmanoğluIarın Alı'sı haline gelmesi ya da Mehmet Şırin'in Halk Partili Mehmet diye anılması gıbi). Ve bu yeni "ben" her zaman biz olmaya daha uygundur. Bireyliği yok etmenin, zevk verıcı, hoşnut edici tarafları da vardır. Kişinin, kendi üzerindekı dikkatı kalkınca, kendisi uzerindeki eleştirisi de kalkar. Hep bir ağızdan ve ritmık bir davranış içinde olmak (oğrencileri uygun adımlarla yurutmek, marşlar soylemek, gulenle beraber gulmek, stadyumToplumumuzda larda bazen Istiklâl Marşı soylemek) insan ıçin zevk veriadir. Kitlesel ortamda herkes bireyselleşmiş sıcak bir atmosfer içindedir. Herkes birbırıinsanı bulmak ne dokunur. Bazen aşırı bıreyselleşmiş toplumlarda, sosyal olarak yalıtılmış olma çok zor. duygusu, sonuçta kitlesel hareketlerin içine "mutlu bir kaçışa"da neden olur. Bu bır çeşit bireysellikten kaçıştır ve "ben" kontrolundedır. "Ben" farkında olmadan değil, tamamen farkında olarak ve bu durumu seçerek "biz" olmayı seçer (hippi toplulukları). Ulkemizdeki kıtle hareketlerinde bireyliğin kalkması çok suratli olmaktadır. Çunku bizde zaten bıreyselleşmiş insan bulmak guçtur. O nedenle kitle ıçınde homojenleşme kolay gerçekleşmekte, hatta bunun için çoğu kez karızmatik bir Iidere bile gereksınım duyulmamaktadır. Olurda boyle bir lider yakalanırsa, kitle hıç yerınde duramaz hale gelmektedir Ülkemiz insanı bireysel tatmini bılmez. Bunun kanıtı olarak, yalnız yaşayan insan sayısının yok denecek kadar az olmasını gosterebılırız. O nedenle insanımız, kitlesel tatmıne zorunludur. Bunun için her olay vesıle edilerek kitleselleşme gerçekleştirilmeye çalışılır. Bayramda, akraba ve hasta ziyaretlerinın topluca yapılması, topluca maç seyredılmesı, topluca ıçkı içilmesi ve daha niceleh Türk insanının bireyliği kaldırmaya, hatta daha doğru bir deyişle hiç kurmamaya dünden razı olduğunu gösteriyor. Turk insanı kitlesel bir harekete, "grup benı" zaten oluşmuş biçimde katılıyor Turkiye tehlikeli biçimde kolay ve çok "sosyal" bir ulke. Sopalarla, bayraklarla ve sloganlarla birbirlerıne karşı savaş çığlıkları atan genç, yaşlı, dınsiz ya da dindar kıtlelerın bıreyleri şuphesiz "kotu" ınsanlar değıl, hatta belki ortalama ınsanlara gore daha "iyV'ler. Yalnızca, tehlikeli biçimde sosyalliğe mecburlar, yalnızlığı seçmekte zorlanıyor, bireyselliği bilmiyorlar. Turk insanının devamlı olarak toplum baskılı davranış içinde kaldığını soyleyebiliriz. Orneğin, bır futbol fanatiği olarak karşı takımın taraftarlarına "sopa atmış" bır genç, bu saldırgan eyleminden hemen sonra, akraba grubu içinde butun eşin dostun işini yuklenerek, son derece "hayırlı" bir gorev üstlenebilir. Kişi her topluluğa gore farklı bır "biz" olmakta ve farklı bır karaktere burünmektedır. Hıçbır topluluğa "hayır" diyememekte ve bu yuzden de gerçekte neye "evet" dediği, yani gerçek kimlığınin ne olduğu bilinmemektedir. Uzuntu verıcı değil mı? 563/9 Suni dollenme ve yarın Implantasyon, embrıyonun rarıırn duvanna tutunmasıdır (yuvalanma) Yukanda bahsedüen 'traşlama' yontemıyle embrıyo nun 'kabugunda' uygun bır dehk açüarak bır mıkropıpet yardımıyla embrıyonu oluşturan hucrelere ulaşılıp bır ya da üa tanesı emüerek alınabüır Bunun amacı, embnyonu oluşturan saglıksız gorunumlu hucrelerı ayüdayıp saghklı olanlann çoğahnası ıçın yer açmak ola büocegı gıbı, alınan saglıkh hucrelerm genetık yapılarını ıncelemek de olabüır Genetık ınceleme daha gelışmış embrıyonun onceden dehk açümış kabugundan dışan taşan hucrelerı 'kesmek' yoluyla da yapüabı hr Insanda mcelenen bu hucreler gehşmeye bıralolanlann neredeyse bır kopyası oldugundan gelışecek bebegın genetık yapısı hakkmda bügı verır Ikı onemh teknık üe bu hucrelerm genetık yapüan ıncelenebüır, kromozomlarm ısterulen bolgelerı buralara yapışabüen flo resan boyalarla gorunur hale getırüırler, ya da bu bolgeler ozel bıyolojık yontemlerle çogaltüarak anahz edüebüecek mıktarlara ulaştırüır Implantasyon oncesı tanı gunumuzde çok kısıth olarak ve genetık bır hastahga ya kalanma nskı yuksek embrıyonlara uygulanıyor Bu amaçla bır dıger kullanımı embrıyonun cmsıyet taymıdır Ornegın x kromozomundan geçen kahtsal br hastalık nskı varsa, xy (erkek) kromozom yapılı embnyonlar ralııme verümezler, çunku buralarda hastahkh x kromozomunu dengeleyebüecek üon cıbır saghklı x kromozomu yoktur Oyleyse bu durumda xx (dışı) kromozom yapılı emb rıyonlar rahıme ıade edümehdır Tetkık sırasında x ve y kromozomları farkh renktekı floresan boyalarla tanınarak aynm saglanabüır * Embnyolog Dr, Intematıonal Hospıtal Tup Bebek Unıtesı Rahim içi inseminasyonu (aşılama) Bu yontemde.yumurtalıklan uyarümış bır kadmm rahım agzından ıçerı daha onceden toplanarak yıkanmış ve konsantre edıl mış sperm preparatı zerkedılır. Dollenme ve gebehgın oluşması beklenır Anlaşüacağı gıbı aşılama yontemınde rarnm ıçme yıkanmış sperm preparatı, klasik tup bebekte ıse bellı buyukluktekı embrı yonlar verüıyor Yanı aşılamada dollenme ve embrıyon oluşumunun vucut ıçınde gerçekleşmesı 'beklenır1, bu basamaklarm tup bebek yontemındekı gıbı kontrolu yoktur Mikroenjeksiyon yöntemi Mıkroenjeksıyon yontemı son 5 yıl ıçmde kullanılmaya başlandı Bır mıkropıpet ıçıne çekılen tek bır sperm yumurta ıçme zerkedılır Bır yumurtaya bır sperm zerkedılecegmden teorık olarak erkekte kadından toplanan yumurta sayısı kadar sperrnm varlıgı, dollenme ve embrıyon gehştırme ıçın yeterlıdır Bu da parmakJa sayılacak kadar az sayıda sperm demektır Son bırüa yüda kı gelışmeler artık erkekte menıde hiç sperm oltnadıgı durumlarda büe çıftlerı tedavıye kabul edılebümeyı olası kılıyor Bu eıkeklerde sperm, dol yolkrından ya da testısleıden amelıyatla alınan parçalarda aıanıp bulunuyor ve mıkroenjeksıyon yontemı üe yumurtaya zerkedılıyor Henuz tartışümakla bırlıkte uygulanmaya başlanan son gelişme ıse bu ışlemler sonucu hıç olgun sperm bulunamayarı durumlarda sperm sensme aıt