Katalog

Kafein neden uyarıcı etki yapar? Soru Kafoınm uyancı ethsı npreden 7 kaynaklanıyor Yanıt Belçıka dakı Unıveısıte Lıbre de Bruxelles den Dr Marc Parmentier başkanlıgındakı büım adamları fareler uzerınde yuıuttuklerı bır çalışmada kah venın beynı nasü efkıledıgını ve fazla mık tarda ıçılen kahvenın uydrıcı etkısının nereden kaynaklandıgını araştırdılar Deneyde kullanılan fareler ozel ola rak yetıştırüdı Bu farelerın beyınlerınde sınyal gonderıcı olarak gorev yapan mole kul A2a adenosın reseptoru çıkartüdı Bu genetık kusur hayvanlarda bır dızı olumsuz etkının ortaya çıkmasına yol açtı Son de rece huzursuz oldukları ızlenen farelerde yuksek tansıyon yuksek nabız hızb kan pıhtılaşmdsı ve anya karşı duyarsızlık sap feınden kaynaklandıgı duşunuluyor Kaldı kı Parmentier ın A2a reseptoru alınmış fa relerının acı kaışısmdakı tepkısırıın normal farelere oranla daha yavaş olması bu kuramı kuvvetlendırıyor A2a reseptorunu baskılayan ılaçlar buyuk bır olasılıkla kan pıhtüaşmasında ortaya çıkan bozuklukların tedavısınde de kullanılacak Kan trombobitlerının sorumlulugunda olan pıhtılaşma yaralann ıyıleş mesını saglar Pıhtılaşmanın olmaması kesınhkle olumeyol açar Aynca damarlar dakı yetersız pıhtılaşma kalp krızlerıne ve felçlere zemm ha/ırlar A2a reseptoru çıkartılmış farelerde pıhtılaşmanın normal farelere gore daha hızlı gerçekleşmesı pıhtılaşma bozukluklarınddn kaynaklanan hastalıklarm tedavı sıne yeşıl ışık yakıyor Tedavı aşamasında pıhtılaşma bozuklugunun turune gore adenosın reseptorlerının bloke edılmesı veya uyarılması gerekıyor Sözmetik Işte yenı yılın ük bulmacası Bulmacayı Saym Necah Buyukdura (Ankara) hazırlamış ve bu bulmaca turunu sozmetık olarak adlandırmış Sozmetık bu termınolojıye gore sozcumlerle arıtmetık dnlamına gelıyor Bu turun çeşıtlı orneklermı daha once sormuştuk Sayın Buyukdura nın kendı hazırladıgı bulmaca şoyle Aşagıdakı toplama ışlemınde rakam lar harflerle değıştırümıştır Her harf bellı bır rakam ı sımgelemektedır Bu toplama ışlemınde YİRMİ sozcugunun sımgeledıgı sayının ne oldugunu bılı 9 bılır mısınız SEKİZ ONİKİ YİRMİ Tum bulmaca sevenlenn ve sevmeyenlerın düedüderı gıbı bır yol geçırmelerı düegıyle Hazırlayan Zeze 561. sayıda "Satılık Tarla" isimli bulmacanın çözümü ve kitap kazanan okurlarımız Yanıt: Her üç tarlanın toplanu 30. bin dolar olacaktır. Esra Kaplan Kutahya Melıh Saçhoglu Istanbul Emre Keser Çankaya/Ankara Melıha Haşmetoglu Kahramanmdrdş Isak Buyukbüek Istanbul Balinalar derin sulara nasıl dalar? Soru Bahnalar solunum zorluğu çek meden denızm dennlıklerme nasü dalar? Yanıl Kalıfornıya Unıversıtesı nden SAShafFer ve araştuma ekıbı halk ara sında beyaz balına olarak büınen delphı napterus leucasın sudakı hareketlerının altında yatan fızyolojık nedenlere açıklık getırıyor Beyaz balinalar ırı bır yunus bu yuklugundedır Su yuzeyınde oldukça ya vaş hareket etmelerıne ve tembel bır yu zucu olmalanna karşın çok ıyı bır dalıcı dırlar 15 dahkada 600 metre dennlıge ınebılırler Pekı bunu nasü başarırlar? Beyaz balinalar dıger balına turlerı gıbı çok akülı hayvanlardır Egıtüdıklerı takdırde ıstenüen derınlıklere ınebüır ve ıstenıldıgı sure orada kalabüır Aynca hız la gıden bır tekneyı ıstenılen suratte ızle yebüır Shaffer ve etabı bırı dışı bırı er kek ıb beyaz balınayı egıttı ve bu hayvan lann daJarken ve yuzerken nasü soluk alıp verdıklerını mceleyıp kcirüarınddkı oksı jen ve karbondıyoksıt mıktarlarmı olçtu Oksıjen depolama kapasıtesı hay vanların hareketlerını kısıtlayan en onemlı unsurdur Oksıjene gereksınım duyma dan enerjı uretebüme yetenegı bazı denız hayvanlarına çok buyuk hareket ozgurlu gu saglar Anaerobık (oksıjensız yaşıydbı len) sureçte laktık asıt bırımı en onemlı sorundur Zehırlı olan bu maddenın oksı jenle ydküması gerekır Bır sualtı meme lısı olan beydz balına oksıjen depolama konuounda hdrıkalaı yaratır Kanldrında çok buyuk oıanda oksıjen depolaydbılen beyaz balınalaı aynca bu depoyu mum kun oldugunca ıdaıelı kullanmaya çalışıı Karada yaşayan memelılerm soluk alma hızlanyla hareket hızları bırbırıyle uyum ıçmdedıı c,unku r, pvrelerınde bol mıktar da oksıjen bulundugurıdan oksıjen depo lamaya gerek gormezleı Oysa balınal u derınlere mmek ıçın yavaş haıekot etıne Iprı gerektıgını bılırler Ornegın kuçuk yunuslar saatte 32 kılometre hızla hııeket ederken beyaz balinalar hı?lannı saatte 2 4 kılometre hıza duşurebılm yetenegıne sahıptır tandı Ayrıca erkek farelerın (yalnızca er keklerın) dıger erkek farelere karşı saldır gan bır tutum ıçme gırdıgı goruldu Adenosın beyındekı bır cıns smır hucresınm urettıgı kuçuk molekuldur ve komşu sınır hucrelerıne sınyal gonderme ye yarar Komşu smır hucresının adenosıru keşfetmesı ancak adenosın reseptoru yar dımıyla gerçekleşır Kafein geçıcı olarak bu adenosın reseptorunu bloke eder Ka feın en fazla kullanılan uyarıcı üaçlardan bırıdır Olumlu yonlerının yanısıra yan etkı lerıne de kolay tolere edılmesı ılacın yay gın bır şekılde kullanılmdsına yol açar An cak son yıllarda tansıyon çıkartmayan nab zı hızlandıımayan huzursuzluk hıssı uyan dırmayan bır uyarıcı uıetme hevesıne ka pılan büım adamlan çalışmalarınıA2amo lekulu U7erınde yogunlaştırıyorlar En az 4 çeşıt adenosın reseptoru oldugu büınıyor ancak hangısmın kafemm etkısmden so rumlu oldugu henuz bılınmıyor Kahve ıçen msanlaım hareketlerı bır sure sonra yavaşlaı Ancak bu hareket yavaşlatırı etkının A?a reseptorunden degıl başka bır adenosın reseptorunden kaynak landıgı artık bılınıyor çunku A2a lesepto ru alınmış faıelerırı davranışlarında yavaş lama saptanınadı llaç şırketlermın araştuma ve qelış tırme bolumlorının yenı boy hedefı A?a adprıosm reseptoru Buıeseptorun agrıla ıın gıderılmesındekı rolu uzerınde çalışılı yor O/ellıkle de baş agrrının gıderüme suıde kafeınm etkısı arastırılıyor Bu etkının A2a adenosın reseptorunu bloke eden ka 3 Ocak Cumartesi TV 2 20 05 Belgesel "Akdenız" TV 3 14 30 Belgesel "Yeşıl Dunya" 7V 3 17 40 Bebeğın Dunyası Şarkıların, oykulerın, tıyatronun ve kukla gosterılerının çocuk dunyasındakı onemı TV 3 19 00 Belgesel "Hayvanlar Dunyası" Kanal E 15 35 Belgesel "Anılar" Kanal E 17 35 Belgesel "Vahşı Yaşam" Kanal E 22 05 \z Bırakanlar Medenıyetlerı" 7 Ocak Çarşamba TV 2 19 30 Belgesel Olağanustu Olaylar" TV 3 13 30 Belgesel "Beş Uzerı Beş" Yağ ıle çalışan araba, yunusların bazı hasta ları ruhsal açıdan lyıleştırmek ıçın kullanılması, ozon tabakasının ıncelenmesı ıçın yapılan bır kuçuk uçak, genetık ozellıkler araştırılarak suçluların bulunması TV 3 20 00 Belgesel "Vaha Dunyanın Celeceğı" TV 3 22 25 Belgesel "Dağlar ve Yaşam' Bolıgua'da yuksek dağlarda bulunan madenlerın en yakın lımana ulaştırılması 4 Ocak Pazar TV 2 15 30 Dunya Coğrafyası TV 2 19 30 "Bılım Teknolo|i ve Bız" TV 3 17 25 Belgesel "Idealımdekı Yaşam" Çocuklara çeşıtlı mesleklerı tanıtmak ve sevdırmek amacıyla yapılmış belgeselde bu hafta Sırklerdekı hayvan yetıştırıcılığı Kanal E 18 10 Belgesel "Demıryolu Oykulerı" 8 Ocak Perşembe TV 2 19 30 Belgesel 'Celeceğın Toplumu" Enformasyon çağında yol alınmaya başlanan gunumuzde yenı çağın dınamık lerıne dıkkat çekılıyor TV 3 13 30 Belgesel ' Bılım 2000" TV 3 19 00 Hayvanlar Dunyası TV 3 20 00 Belgesel "Yuzyılımızın Unutulma7 Olayları" 5 Ocak Pazartesi TV Bu TV TV 3 14 40 Belgesel 'Bılım ve Teknolo|i'de Hafta" 3 19 30 Bılım Teknolojı ve Bız 3 19 00 Hayvanlar Dunyası 9 Ocak Cuma TV 1 04 45 Belgesel "Teknolop ve Doğa' TV 2 20 00 Içımızdekı Dunya TV3 18 00 Belgesel "Renkler" Rus ressam Vassıl Kandısky'nın Sarı KırmızıMavı tablosu çerçevesınde başı çektığı sanat teorısı anlatılıyor TV 3 20 00 Belgesel "Thalassa' Bır takımadalar ulkesı olan Isveç'te denız yaşamı, Isveç ozel dosyası TV 3 23 20 Belgesel "Teknoloji ve Doğa" 563/23 6 Ocak Salı TV 1 23 20 Belgesel "Cuneydoğu Anadolu nun Cerçekleşen Ruyası" TV2 21 15 Yaşamlalçıçe TV 3 1 3 35 Belgesel "Alo Dunya" Eskı donemlerde dokme madenının nasıl elde edıldığı ve Fransız Sanayı devrımının başlamasına yardımcı oldukları anlatılıyor TV 3 19 00 Hayvanlar Dunyası TRT INT 15 05 Belgesel Anadolu