Katalog

Makale sıralamasında yöntem ne olmalı? Üniversitelerarası yayın sıralamasmda sorunlar üzerine... Serhat Çakır* üımsel yayın sayüarı ulkelerın büımsel gehşmışlıgınm kabul gormuş beş temel gosteıgesmden bırıdır Ulusal bazda ıse büım pohtıkasınrn oluştuı ulmasındd onemlı bır verıdır Son zdmanlarda bu konu hıçbır ozen gosterüme den ve temel knterler goz onune alınmadan kurumları kendı aralannda sıralamada ve dolayısı ıle kamuoyunu yanlış yonlendırmede kullanıüyor Uluslararası kabul gormuş hakemh dergüerde yayınlanan makalelerın evrensel bılıme katkısı oldugu kabul edılır Kurumsal, bolgesel, ulusal ve uluslararası bazda oluşturulmuş bırçok verıtaba1996 Yılı Makale Sayıları (SCI CD ROM) nı bulunuyor Bunların arasmda en yakın kul lanılanı ISI (Instıtute of Scıentıfıc Informatıon) tarafından uretılen SCI (Scıence Cıtatıon Index), SSCI (Socıal Scı ence Cıtatıon Index) ve AHCI (Arts and Humanıtıes Cıtatıon Index) ventabanlarıdır Ancak bu verıtabdnlan da tek tıpte ureülmıyorlar Çe vırım ıçı, basılı, manye nkteypveCDROMve ntabanlan arasında nıtelık ve nıcelık olarak farklılıklar bulunuyor Kayıt sayısı olarak en fazlası ve en sık guncelleştırılenı çevırım ıçı verı tabanıdır Bu tur ıstatıstıklerın onemınm, ulusal bılım pobtıkaldnnın oluşturulmasında rol oynayan çeşıtlı kuruluşlar (YOK, TUBITAK, TUBA gıbı) tarafmdan anlaşüdıgvnı varsayıyonım Büım ıstatıstıklerını uretırken amatorce davranmaktan vazgeçıp daha ozenlı çalışma gerekıyor Bu tur çalışmalar da dıkkat edılmesı ge reken onemlı noktalar şunlardır yazarları ve kuruluşlan goz onune almdnidk o kışüerın çalışmadakı emegını ve kuruluşların çalışmaya katkı paylaı ını yok saymakla eş degeıdır kı bu da yapüan ıstatıstık çalışmanın degerını aynı oranda azaltır • Dısıplmlerarası çalışmalarm oranı gun geçtıkçe daha da buyumektedır Bunun olması da gunumuzde zorunlu hale gelmıştır îstatıstıksel verüerde orta makalelerın yalnız ılk yazan ve kuruluşunu goz onune almak hatadır Ornegın bır fizıkçı üe kımyacının veya matematıkçının ortak makalesınde bırlıkte çalışanlann yalnız bırıru goz onune almak degüdır Bu tur çalışmalar uç ana büım grubu dışında ayn bır kategorıde degerlendırümelıdır Yukarıda bır bolumu anlatüan krıterler olmaksızın ureülerı ıstdtıstüder gerçegı gostermek bır taıafa, yanüü cıdır Urıutulmamalıdır kı büımsel çalışmalarda detay ço gu zaman onemlıdır Veerıtabanlarına kaynak olan dergı lerın etkı faktorlerı (ımpact factor) salt atıf sayısı üe bulun maz Dergılerde yayınlanan çalışmalarm yarı omurlerı (halflıfe tıme) gıbı dıger krıterler de goz onune alınır Bu konuda BT'ın eskı sayılarında Kazım Turker ve Mustafa Indn ın çeşıtlı çalışmaları yayınüanmıştıı Yukarıda bahsedüen knterlere uygun olarak, 1996 yüı SCI verıtabaruna gore, aşagıda ulkemızdekı onemlı kuruluşlann yayın sayüan sıralaması şoyledır Geçmış yulara yonelık çeşıtlı çalışmalar tarahmdan BT'de değışık zamanlarda yayımlandı Aynca 19801996 yıllannı kapsayan Turhye büım ıstatıstıklerını http llwwwbüaygovtr adresh Web Sdyfdsmda bulabılırsmız *Doç Dr ODTU Fızık Bolumu EPosta serhat@newton physıcs metu edu tr B bırbırlerı ıle karşüaştımnak yanügı getırır • Kuruluşlan kendı aralannda sıralarken ogretım uyesı başına duşen makale sayısı, onemlı dıger bır gostergedır Ancak bu krıterlerle kuruluşlarda kımın onde veya arkada oldugunu bellı bır dogrulukla saptayabılınz Ornegın ODTU ve ITU kaynaklı makale sayüannın toplamı bırçok Ortadogu ulkesmden fazladır Bu çok genel an lamda bır gostergedır fakat bunlaı kurum ve ulke bazın da ıkı farklı kategorıdır • Büım gostergelerınde zaman serüerı oldukça onemlı başka bır noktadır Dolayısı üe tutarlı zaman serılerı sağlıklı bügı verır Yalnız bır verıyı hıç detaylandırmadan ve cıddı olarak araştırmadan büdırmek kamuoyunu yanlış yonlendırmekten başka bır ışe yaramaz • Çok yazarh makalelerde ük yazarı kıülanarak oluş turulan ıstatıstıkler buyuk oranda hata ıçenr Bırçok bıüm dalında, geleneksel olarak, makale yazarlannın soyadlan alfabetık sıralanır Bunun yapümadıgı yerlerde ıse dıger Sağhk Blllmlerl Hacettepe Un AnkaraUn Istanbul Un EgeUn Gazı Un Marmara Un Çukurova Un 9EylulUn Ercıyes Un 19MayısUn Akdenız Un Başkent Un Dıcle Un Ataturk Un Inonu Un 425 313 255 160 155 113 110 98 76 68 67 47 34 31 26 Kim önde? Mehmet Şimşek* Sıralama yanıltıcı Unıversıtelenmızın büımsel performanslanru, urettıklen yayınlara dayanarak belırlemek şuphesız olumlu bır yaklaşımdır Ancak unıversıtelerın aktıvıte gosterdıklerı alanlar çok farklıdır ve bu nedenle yapüan kıyaslamalar tabır caızse "elma üe armutu karşüaştırmak' kadar anlamsızlüdar taşıyabüır Bu tur anlamsızlüdarddn kaçmamak ıçın yapüması gereken, gehşmış ulkelerde yapüdıgı gıbı, bolum bazmda kıyaslanmalara gıtmek ve toplam yayın sayısınm yanütıcüığıru ortadan kaldırmak ıçın de "kışı başına duşen yayın sayılarını' karşüaştırmaya yonelmektır Toplam doktoralı eleman sayısı 60 olan bır bolumun, sozgelımı, urettıgı 30 adet yayın üe toplam doktoralı eleman sayısı 30 olan bır bolumun urettıgı 30 adet yayın aynı kefeye konamaz Yanı 30 elemanlı bolumun 30 adet yayını, dıgerıne kıyasla, onem duzeyı açısmdan çok daha vukandadır Büım Teknık dergınızın 29 Kasım 1997 tarıhlı sayısında yeı alan sıralama, yu karıda degınüen nedenlerle yanütıcıdır Bundan baka soz konusu yayında parantez ıçınde gorunen alanlar açısından yayın da ğüımında da kolayca anlaşüamayacak bü güer vardır Ornegın Ankara Unıversıtesı ıçın fen alanındakı yayınlarda yer dlan "Fızık kımya, Nukleer, fen astronorm" ısımlenndırümesındekı ' fen"ın ne ıfa de ettıgı üe Nukleer"dekı çalışrnaların fızı ğe mı yoksa başka bır aküvıteye mı aıt oldugu anlaşılamamaktadır Ulkemızın mevcut büımsel potansıyelınm dogru tespıt edümesınm onemını gozonun de tutarak, verüen ugraşm kolayca daha anlamlı ve daha belırleyıcı olması ıçın onerüenmızm dıkkate almacagını umıt ederız Prof Dr Arsın Aydınuraz AUFT Fızık Bol Prof Dr Ayla Çelıkel AUFF Fızık Muh Bol Prof Dı Ydlçın Elernidn AUFF Fızık Muh Bol, Prof Dr Saleh Sultansoy, AU11 hzık Bol ve Azerbaycan Büımler Akd Fızık Ens 563/15 C Temel ve Müh. Blllmlerl ÎTU ODTU Hacettepe Un TUBITAK Bogazıçı Un AnkaraUn Bükent Un KTU Ataturk Un Gazı Un Istanbul Un YüdızUn SelçukUn EgeUn Inonu Un Ercıyes Un Çukurova Un Marmara Un 9 Eylul Un 19MayısUn TAEK 259 232 156 145 106 88 73 60 53 49 46 34 umhunyetBüım Teknık'ın 1997 tarıhlı 588 Kasım Cemal Guven tarafından yazüan "Unıversı telerımızde Kım Onde'" başlıkhya zısını bolumumuzun tum oğretım elemanlan üe dıkkaüıce okuduktan sonra yapüan degerlendırmelerle haksızhga ugradıgımızı uzulerek gorduk Anılan yazıda yapüan tab lonun bızımle ügüı kısmı aynen Fen 29 (Kımya 10, Mek 7, Fen 6 Fızık 4,Fen/EdTek Okul2),T/F 1 7 olarak verümıştır "Aynca yazıda dıger değerlendırmelerın yanında bu lıstede aynca her fakulte ve bolumler aynntüı olarak belırtümıştır Bu şeküde bolumlerın ne yapüğı/ ne yapmadıgı açüdığa kavuşturulmuştur" dıye de gayet açık bır degerlendırme yapümıştır ! 29Kasım sayısında ; yok sayümaktadır Hatta bır bolumun çalışıp çalışmadıgına, kışı başına duşen yayınla degü de toplam sayı üe bakmakla az elemanlı bolumlere haksızlık yapümıyor mu 7 Soz konusu yazı ue 100 ogreüm elemanlı bır bolum 35 yayın yapıyor ve bu bolum başarüı gosterüıyor 37 ogretım elemarüı bır bolum 48 yayın yapıyor ama o başansız gosterüıyor Şımdı bu yazıyı okuyan bır okuyucu yazıda verüen eksık ve yanlış bügilerle ornegın, G U FenEdebıyat fakultesı Fızık Bolumu'nde Sclence Cıtatıon Index'e (SCI) gıren dergüerde sadece 4 yayın yapüdıgını zannedecek ve Gazı Unıversıtesı Fızüc Bolumu hakkmda, musbet bır kanaate sahıp olamayacaktır Halbukıgerçeksanüan yazıda verüdıgı gıbı degüdır1 G U FenEdebıyat Fakultesı Fızüc Bolumu'nde SCI tarafından taranan dergüerde 199697 yülannda anüan yazıda verüdıgı gıbı 4 degü 48 yayın yapümıştır Bunlardan 14'u 1996 yüında, 34'u 1997 yüında yapümıştır (Lısteler ekte verümıştır) Konu üe ügüı kapsamlı ve dogrulugundan emm olunmayan bügüerle varüacak sonuçlar mutla ka yanlış olmaktadır Bolumumuzle ügıh yayın sayüannın duzeltümesı üe okuyucuda oluşan olumsuzlukların bertaraf edüecegını umıt ederım *Prof Dr GU FenEdebıyat Fakultesı Fızık Bolumu Başkanı 30 27 27 25 18 16 16 15 11 • Büım grupları ayrı ayn ıncelenmekdır Büın dıgı gıbı Temel Mu hendıslık ve Saglık bı lrmlerınde araştırmayontemlerı oldukça farklıdır Temel büımlerde ve muhendıslıkte her olayı bır araştırma makalesı olarak yayımldyarnazsırıız Bunun yanrnda her ne kadar yontemler forklıysa da dısıplınlerara sı konularda çalışmalaı vdrdır Dolayısı üe en az uç ana grup (Temel Muhendıshk ve Saghk Büımlerı) ve dısıplın lerarası çalışmalar ayrı ayrı ıncelenmelıdır Bu grupları Yazıdakı Fen 29 ( ) bolumundeta verüenler ayn ayn bırer bolum degüdır Ornegın, Kımya Muhendıslıgı, Kımya ve Kımya Egı tımı Bolumlerı bır bolum olmadıgı gıbı Mek (herhalde mekaruğın kısaltümışı olarak kullanümış) Mekaruk ve fen dıye bolumler de büdı gım kadarı ıle Gazı Unıversıtesı'nde yoktur Aynca ük ısıme gore verüen rakamlarla yapüan degerlendırme ıle ıkıncı ve daha sonrakı sıralarda olan ısımlerın çalıştıklan kurumla ra haksızlık olmuyor orau' Yazıda kı mantıga gore bır ydyının butun planı ve odulu ük ısme ve ük ısmın kurumuna verümekte, dıgerlerı