Katalog

5 duyuya teknolojik destek Cörme, işitme, koku alma ve dokunma duyulanyla algıladığı dünyanm ötesini de keşfetmek isteyen insanoğlu devreye bilgisayar teknolojisini de soktu ve bu beş duyunun gücünü artırarak bambaşka bir dünyanm kapılarmı açtı Koku alma Ortaçağ doktorlan hastalüc teşhısınde hastanın vu cut salgüarından yayüan kokulardan yardrldnırlaıdı Bugun büe deneyımb doktorlar karacıger hastalüdarıru ozel kokusundan teşhıs edebüıyor Bu olgudan yola çıkan Iskoçya Hıghland Psüayatrüc Araştırma Grubu'ndan George Dodd, bügısayar yongası uzerıne yerleştırümış bır elektronüc burun yardımıyla teş hıs koyma ışlemını kolaşlaştırmdnın yollannı arıyor Pıyasada bulunan ılkel elektroruk burunlar, bugun yalnızca kandakı alkol duzeyını olçmekte ve gıda sektorunde yıyecek ve ıçeceklerın kalıte kontrolunda kullanüıyor Ancak Dodd'un uzerınde çalıştıgı elektroruk burun bu gunku benzerlerınden çok daha kompbke alanlarda kul lanıcak 1960yüındanbuyanakokularınmekanücvekım yasal yapüan uzennde çalışmalannı suıduren Dodd, bügısayar yongalarının koku çogaltma ve kokulan tanıma yetenegını gelıştırmeye ugraşıyor Ornegın telefon hoparloru ıçıne yerleştırüen koku algüayıcı bır çıp yardımıy la doktorlar sırozlu bır hastanın durumunu telefon aracüı gı üe ogrenebüecek Telefonun dıger ucuna baglı bügısayar telefondan "duydugu" kokuyu degerlendırecek Bılım ddamlan 5 yıl ıçınde tum doktorların muayenehanelennde bırer elekt rorak burun bulunduracagını ve hastalann yanlarında bu lunduracagı kredı kartı buyuklugunde bu cıhaz yardımıy la bu burun üe üetışım kuracagını üerı suruyor Ne var b bügısayar teknolojısının "burnunu" her şeye bu kadar sokması ıçın bınlerce koku molekulunun anahz edümesı gerekıyor Bu zaman ve sabır isteyen ışlem tamamlandıgında doktorların ışı kolaylaşacak Dokunma Massachusetts Instıtute of Technology'den (MIT) Profesor Hiroşi Işii çocuklugunda dokunmaktan buyuk zevk aldıgı abakusten esınlenerek gelışürdıgı bır bügısayar programıyla msanlann bügısayar aracüıgı üe bırbır lerıne dokunmalannı sagladı Işu'nın "ınTouch" adını ver dıgı dokunma arabınmlen, bırbırınden uzakta bulunan ıkı kışı arasmda dogrudan ılışkı kuruyor "Gerı besleme gucu" teknolojısınden yararlanan ınTouch sıstemı bırbırıne benzeyen ıkı cısım aracüıgı üe ınsanlan bıraraya geürıyor Prototıp olarak uretüen ınTouch, bılgısayara baglı sılındır şeklınde ıkıtakımtahtatoptan oluşuyor Kullanıcı, takımlardan bırındekı toplan dondurduğunde, bügısayar dıger takımın toplannı aynı şeküde donduruyor Bu şekılde, ınTouch sıstemını kullanan herhangı bır kışı, farklı kentlerde büe olsa, muhatabının hareketlerıru "duyabılıyor" Bu teknık üe üa kışı arasında fızıksel bır bağ kurmayı amaçlıyan Işu, "Algüamayı zengınleştırmerıın en ıdeal yolu dokunma duyusunu harekete geçırmektır" dıye konuşuyor 1993yüındaM I T'nınYapay ZekâLaboratuvan'ndan üa profesor, Kenneth Salısbury ve Thomas Massıe "PIIANToM" adlı bır dokunma arabırımını gelıs562/6 tırdı Yuksek teknolojı urunu bır yuksukten oluşan PHANToM, mafsallı bır kolun ucuna baglaruyor Bu yuksuk yardırruyla ınsanlar bügısayar ıçındekı bılgüen'' duyabüıyor'' PHANToM şoyle çalışıyor Yuksuk parmağa geçırılıyor Parmagın hareketlen, bu yuksukyardımıyla, ıçınde çeşıtlı geometrüc şekıller bulunan sanal bır uzayın goruntulendıgı ekrana bırebır yansıtüıyor Bu geometrüc şekülerden bırıne dokunuldugunda PHANToM parmaga farklı doz da basınç gondererek cısmın dokusuna uygun bır duyu yaratiyor Bunu, basıncı sureklı degıştırerek yapıyor Gunluk yaşamda kullarum alanı bulan PHANToM, bugun Pennsyl vanıa State College Tıp Fakulkesı nde operator adaylan tarafından sanal beyın amelıyatlarında kullanüıyor PHANToM ve ınTouch dokunma hıssını aynen kopyalama konusunda yetersız kalsa da, bu alanda çok onemlı gelışmelere zemın hazırladı MIT 'nın Bügısayar Büımı Laboratuva n'ndan Michael Dertouzos, yakın gelecekte sanal do kunma duyusunun gunluk yaşantımızın vazgeçılmez bır parçası olacagını üerı suruyor Her tarafına sensorların yerleştırüdıgı sanal gıysüer uzerınde çalışan Dertouzos bu gıysüerı gıyen kışüenn, bügısayarda yaratılan farklı doku sertlıklerını veya dıjıtal seksın verecegı keyfı yaşayacagını belırtıyor