Katalog

Çocuklar için nasıl bir diyet? de koroner kalp hastalığı rıskmm ve beyın AHA, yetışkınler ıçm yaptığı onerılerı 2 damarlan da ıçmde dığer damar hastalıkyaşmdan buyuk çocuklar ıçm de uygun ları rıskmm arttığı belırlenmıştır. Ancak, gormektedır Yaşları 2 ıle 5 arasmdakı folık asıt, B6 ve B12 ntammlermı alarak çocuklar, gıderek anababalannm beshomosistein duzeylermm duşurulmesmm lenme ahşkanhklarmı kazanır. Buyume klınıkyaran uzerme yapılmış yetennce çave gelışme ıçm gereklı demır, çmko, kal lışma yoktur sıyum ve dığer temel besmler, yelışkınler ıçm uygun gorulen dıyetle karşılanaÇOK DÜŞÜK YAĞ İÇEREN bılır Çocuklar da tum yıyecek gruplanm DİYETLER VE YAĞ DESTEĞİ ıçme alan bır dıyetle beslenmelıdır Bu Bazı merkezler tarahndan dıyettekı yağ yıyecek gruplannda yer alan besmlerm oranmın toplam kalormm %15'mden az başlıcaları yağsız et, yağ oranı duşuk sut olması onerılmektedır Ancak, bunu haklı urunlen, tum tahıl urunlen, meyvalar, çıkaracak yeterlı bılgmm bulunmadığmı sebzeler ve baklagıllerdır Çocuklar ıçm vurgulanması gereken başlıca onemlı nokta, normal fızıksel aktıvıte, buyume ve gelış kabul etmektedır AHA tersme, dıyette yağ desteğı bulunmasınm yararlı olabıleceğmı ama bunun ıçm yeterlı bılgınm bulunme ıçm yeterlı kalormm ahnmasıdır. Bunun ıçınse aşağıdakı madığmı kabul etmektedır onenlere uymak yeterlıdır. Bu yağ asıtlerı LDL kolesterol uzerme çok etkıh değıllerdır Yararlı etkılerını başka yollarla gosterdığı, orneğm damarlar ıçm Antıoksıdan vıtammlerm (E, C ve A vitaminleri) almmasıyla de pıhtı oluşumunu azaltarak ve bağışıklık sıstemmı baskılaya koroner kalp hastalığı sıklığınm azaldığı bılmmektedır rak koroner kalp hastalığı rıskmı azalttığı duşunuîmektedır Ancak, uzun surelı etkılen ıçm yetennce bılgı olmadığmdan, AHA SOYA PROTEİNİ dıyetın bu yağ asıtlerı ıle dışandan desteklenmesmı uygun gorYapüan çalışmalar, hayvansal protem yerıne soya protemı ko memektedır Buna karşılık, AHA dıyette bu yağ asıtlermm doğal yulduğunda, koroner kalp hastalığmm başlıca nsk (aktorlerm kaynağı olan bahk bulunmasmı onermektedır. den olan LDL kolesterol duzeylermm duştuğunu gostermekteCENETİK ETKENLER dır Butun bu onenlere karşılık, genetık ozellıklerm farklı olması HOMOSİSTEİN DÜZEYLERİNİ ETKİLEYEN nedenıyle farklı kışılerde aynı dıyet uygulandığmda farklı cevap elde edılebıhr. Hatta bu farklıhk toplumdan topluma da VİTAMİNLER gorulebılır Yapılan önerıler genel onenlerdır. Dolayısıyla, Homosistein metabolızmasmda yer almaları nedenıyle, B6 ve AHA, yapılan onenlerm bıreysel bazda ele ahnmasmm daha B12 vitaminleri ıle folik asit uzermde durulmahdır Yapılan çahşmalarla, kanda homosistein duzeylerı yuksek olan kışıler akılcı olabıleceğmı de vurgulamaktadır. ANTİOKSİDAN VİTAMİN DESTEĞİ OMEGA 3 YAĞ ASİTLERİ İLE DESTEK 5. Şeker oranı yüksek olmayan bir diyet seçin AHA tahıllarla sebzelerle ve baklagıller yoluyla kompleks karbohıdrat alınmasmı onermektedır Şeker dlınışı ko roner kalp hastalıgı ıçm dogrudan rısk olarak gorulmemekle bırlıkte rafme karbohıdratlarra zengm bır dıyet kalorı bdkımmdan da zengındır aynı zamanda kompleks karbohıdrat lıf tpmel vıtdmın ve mmeral ıçerıgı duşuktur 6. Fazla tuı kullanmaym AHA genel olarak gunde G gramdan fazla tuz (sodyum klorur) kullanılmdmasını onermektedır Kan basmcı yuksek kışılerde tuz azaltımına gıtmenın kan ba smcını duşurdugu ıyı bıluımektedıı An cak herhangı bır kalp damaı hastalığı bu R lunmaydn kışıleıde gunde 6 0 üe 7 gram tuz alınmasmm rısk oluşturmadıgı da belırtılıyor Bununla bırlıkte gunluk tuz mıktarının 6 gramdan dz olması dahc akılcı ve qııvenılır bulunuyor 7. Eğer alkollü içki içiyorsamz, fazh olmasın Yapıldiı çalışmalardd ortd dercede alkol alan (erkekler ıçm gunde 1 ya da 2 kadeh kadınlarda 1 kadeh) kışılerde kalp hastalığı sıklıgı ıçmeyenlere goıe daha duşuk bulunmuş Ancak alınan alkol mık tarı arttıgırıda alkolızm yuksek kan basıncı şışmanlık ınme çeşıtlı kdnser turlerı kalp kasümasında yetersızük karacıgeı hasarı gıbı tehhkeler kapıda beklıyor Kazalar ve mtıharların gorulme sıklıgı da alkol kullaridnldrda aı tıyor Bu rısklerı goz onune alarak AHA genel populasyona eğer henuz ıçkıye başlanmamışsa daha sonra da ıçılmcmesmı ama ıçılıyorsa bu nun gunde ıkı kadehı geçmemesını oner mekte.dır Kayn&k: Krauss RM, Deckelbaum RJ Frnst N ve dığerlorı Dıetary guıdehnes lor healthy Amcncan ddults A itatement for health pro fessıondls Irom the Nvtrıtıon Comnuttee Amencan Heart Associdtıon Cırculatıon 1996, 94 1795 1800 4. Sebze, meyve çeşitierini re tahıl ürünlerini kapsayan bir diyet Gunluk alınan enerjının buyuk bo lumunu bu yıyecekler oluşturuyor Top lam kalormın yuzde 55 601 bu besmlerden gelıyor Meyve ve sebze turlerı tum tahülar ve baklagülerın almmasıyla top lam yağ oraru ortd duzeyde olan doymuş yağ oranı duşuk yeteılımıktarda vıtamın mmeral, lıf ve kompleks karbohıdrat ıçeren bır dıyete ulaşüabüır Rafıne edümemış kdrbohıdıatlarca zengın bır dıyette hem çozunebılır hem de çozunmeyen lıf (fıber) bol mıktarda bulunur Çozunur lıf bakımından zengin başlıca yıyecekler yulaf arpa, fasulye soya urunlen elmada bulunan pektın kı zücık, kuşuzumu Bu yıyecekler, orta duzeyde yağ ıçeren bır dıyette yer aldığında kan LDL kolesterol duzeylermm onemlı duşuş gosterdığı saptanmış Beyin" cinsel organ gibi... Cinsel yaşamlo beynin fiziksel yapısı arasında etkileşimler var. I nsan beynı bugune kadar cınsıyet gıbı tartışmalı konularm dışmdd turuluyordu Ancak, yenı araştırmalar bu yaklaşımm dogru olmadıgmı gosterıyor Çunku, beynin fızıksel yapısı üe cinsel yaşam arasında onemlı baglantılar var Bu duşunceyı destekleyen en onemlı ka nıt beymde cinsel oryantasyonla ügüı oldugu duşunulen belırlı sınır hucre bolgelerının boyutlanyla ügüı Smır hucre bolgelerının buyuklugu, kadm ve erkekler arasında farklüık gosterıyor Bu bolgeler, transseksuel ve homoseksuel erkeklerm kadınsı davranışlarda bulunmasm dan da sorumlu Beyrun, bır cinsel organ oldugu neredeyse kesınlık kdxanmış dururnda Artüc esas tartışma üa soru uzenn de yoğunlaşıyor Hormonlar ve genler beynı, kışının cm sel yaşamını etkıleyecek yonde şekülendınyor mu 9 Yok sa, cinsel aknvıte mı onu degışıme ugratıyor9 Araşhrmacüar bugune kadar üoncı soruyu ^urekb gozardı ederek, ük sorunun yanıtmı araddar Sonunda dıger soruya da bır yanıt geldı Berkeley, Calübmıa Unıversıtesı'nden Dr Marc Breedlove Nature dergısının 23 Ebm 1997 tarıhlı sayısmda, sorunun yanıtının buyuk olasılıkla ' evet' oldugunu yazıyor Dr Breedlove, ıkı çeşıt tarklı deney grubu olustur du Bırıncı grup, dısı farelerle çıftleşme şansı bulunan er kek farelerden oluşuyordu Dıger deney grubunu ıse kısırlaştınlan dışı farelerle aynı kafese kapauldn ve çıftleş me şansı olmayan erkek fareler oluşturuyordu Araştırmacı, daha sonra farkh koşullarda bulunm üa grubun sınır sıstemlerını karşüaştırdı Dr Breedlove m uzermde çalıştıgı farelenn omurılıgmdekı bu sınır bolge lerının, cinsel faktorlerden (testosteron'un varlıgı gıbı) etküendıgı duşunuluyordu Deneyın sonucu oldukça açıktı Cinsel aktrvıtenın smıı sıstemı uzermde onemlı bır etkısı vardı Bu da cınsel yaşantı faktorunun rıe kadar onemlı oldugunu gosterıyor du Çıftleşme konusunda ozgur olan erkek farelerm ügüı sınır bolgelen çıftleşmelerme ızm verümeyen farelerden daha kuçuktu Ancak, neden daha kuçuk oldugu onemlı bır soruydu Hormonlann varlıgı bu sorunun yanıü ola mazdı.çunku, üa deney grubundakı farelerm de testoste ronduzeylen sabıt kalmışrj Bu çalışma, beynm yapısıyla cınsellık arasmdakı baglantüdrla ügüı yapüan daha oncekı arastırmalann ye nıden gozden geçınlmesını zoruruu küdı Çalısmalara kışınm cinsel yaşam faktorunu de eklemek gerekb Herhangı bır cinsel ılışkıde bulunma şansı olmayan (sosyal nedenlerle) eşcınsel bır erkekle, aktıf cmsel hayatı olan bır eşcınselm beyınlerı arasmdakı bazı bolgelerde deöışüdıkler oluyor mu' Dr Breedlove a gore boyle bır far»c lüık olmah Eğer bu yaklaşım doğruysa, araştırmacüar bu farklüığı da goz onunde bulundurmak zorundalar Insanlar uzermde yapüan araştırmalar ancak ıkıncı yontemle yapdabüıyor Çunku ınsanlarm ozel yaşamlanyla ügüı bır şey oğrenmek buyuk sorunlar yaratıyor Kı şınm cmsel yaşamıyla ügüı konulardakı gerçek füarlerını duymak ıse oldukça zor Turgut Curer Kaynak Nature News Servıce 560/9