Katalog

Bilgisayar grafiğinin sihirbazları Bilgisayar grafik veya görüntü b'ıUm, bugün sanat, resim, mühendislik, fizik, TV, sinema hemen her meslekte yepyeni iş alanları yarattı. Ergun Akleman* ' 'Bügı bdşkalanyla paylaşüğınızda daha çok kazandığınız riddır hır şoydır" Ivan Sutherland oruntu bılunın son yülardakı hızlı gehşmesırıın sonucunda yepyenı ıs alanlan dogdu Mühendisler, matematikçiler, fizikciler, bilgisayarcılar aktıf olarak fılrn ya pımında çalışırlarken ressamlar, mimarlar, fotografçılar da bilgisayar yazılımlanıun ve oyunlann tasanmla nnda etkın rol oynuyorlar, Internet sıtelerı tasarbyorlar Yenı ış alanlannın dogmasıyla bır kkte hem büımı hem de sanatı büen ın sanlara ıhtıyaç duyuluyor Bu ıhtıyacı karşüamak ıçın degışık unıversıtelerde goruntu bılım master (vısuahzation) programlan dçılmaya başlandı Muhtemelen pek yakında lısans eğıtımı veren goruntu bılım bolumlennın de dogduguna tanık olacagız vırtual realıty (sanal gerçeklık) sıstemını kurmuş ılk head rnounted dısplay'ı (başa gıyüen monıtor) tasarlamıştı Evans ve Sutherland bırlıkte bır de şırket kurdular Unıversıty of Utah'ta grafıkle ılgüenenlerm bırçogu bu şırkette ça lışarak pratık deneyımlerını gelıştırme ımkânı buldular Evans Sutherland şırketı yetmışh yıllann başlarmda ılk grafik sıstemlprıra ve ılk uçus sımulatorlerını urettı Herhangı bır uç boyutlu grafik programma elını dokundurmuş ınsamn karşısına hemen çıkan ıkı kehme vardır Gouraud ve Phong. Hem Gouraud hem de Phong Unıversıty of Utah mezunudurlar Doktora tezlerınde bulduklan goruntu oluşturma algorıtmalan pek çok grafik donanımı ve yazüımırun belkemığı nı oluşturdu Sadece Gouraud ve Phong degıl bilgisayar grafığmın efsanevı ısımlerının hemen hemen hepsı doktoralarını Evans Sutherland lı Unıversıty of Utah'dan aldılar Okulun bazı rnezunlan kendı şırketlerını kurardk grafik teknolojı sı ve endustrısının gelışmesınde ıtıcı guç oldular Ornegm Jim Clark. Clark, doktorasını Utahdan aldıktan sonra bır sure çakştığı Standford Unıversıtesı'ndeh ogrencısı Kurt Akeley üe bır bkte bilgisayar grafıgının bugunku yay gınlıgına gelmesını saglayan Silicon Graphics fırmasını kurdu Clark ve Akeley ın bulduğu grafik donanımlan Süıcon Graphics şırketının bugune kadar uç bo yutlu grafik ıstasyonları pazannda rakıpsız olmasını sagladı Bır başka Utah mezunu John Warnock da yazılım endustrısınde ıtıcı guç oldu VVarnock doktoıa eıtesınde bır sure Xerox Palo Alto Aıaştırma Merkezmde çalıştıktan sonra Charles Genscke üe bırlıkte Adobe şırketını kurdu Adobe şırketını hatırlamasanız bıle şırketın meşhur urunu Photoshop'u kullanmamış olamdzsınız VVarnock aynı zamanda PostScnpt dılını de yaratan kışıdır Sanırım Postscrıpt ı de bügısayardan herhangı bır dokuman basüran herkes duymuştur Yıne Utah mezunu Ed Catmull ıse fılm endustrısını dermden etkıledı Catmull doktora sonrasında suasıyla New York Instıtute of Technology ın bıl gısayar grafıgı laboratuvannı, Lucas Fılm'ın bilgisayar bolumunu ve Pıxar ı kurdu ve yonettı Lucas Füm'm bilgisayar bolumu bugun Industrıal Lıght MaCJK; (ILM) olarak tanınıyor Jurassic Park ve Terminator gıbı fılmlerın bıl gısayar efektlerını yapan firma dersem, ILM'run hangı firma oldugu daha kolayca akla gelebüır Pıxar ı anlatmak daha kolay Toy Story filmını yapan uç boyutlu anımasyon şırketı Pıxar Utah ekolu ıçınden unıversıtelerde kalanlar onemlı grafik bolumlerını yarat tüar Ed Catmull ve Fred Park, Now York Instıtute of Technology'nın Henry Fush Unıversıty of North Carolma nın, Ivan Suther land Jizn Blinn ve Jim Kajiya Calı forrua Tech nology Ins tıtute'nın goruntu bılımın onemlı merkezlenn den bın olmasında buyuk rol oynadılar Jım Blınn upuzun boyu, uzun saçları sakah ve de EEE Graphics Applıca tıons ın her sayısındakı koşesıyle goruntu bılı mının neredeyse sımgesme donuştu Bu yazı ıçın Blinn'ın bır karıkaturunu hazırladım Karıkatur Blınn'ın grafiğe yaptıgı bazı katkılan da ıçerıyor terk edıp bır donem Calıfornıa Techno logy Instıtute bilgisayar bolumu başkanlıgı yaptı Şu anda Sun şırketınde başkan yardımcısı olarak çalışıyor Sutherland ın Sun şırketındekı http //www sun com/ 960710/feature3/ıvanprofıle htrrıl sayfa sından şu anda ne yaptıgını okuyabüırsınız Davıd Evans ıse 1987'de vefat etu Evans'ın fotocjraflannı http //www lıb utah edu/spc/photo/p45?,/p452 html adresındekı Davıd C Evans Collectıon'da bulmak rnurnkun Evans Sutherland şırketı ıse bugun gorece ufak bır grafik şırketı Yakınlarda elıme Sutherland'm bır konuşması geçtı 1973 yılında Evans Sutherland şırketı ılk grafik bılgısayarlardan bırıru satmış Makmeyı kullanmak ıçın grafik bümek gerek tıgınden Sutherland beş derslık hızlı bır grafik kursu vermış 1973'tekı bu konuşmasında Sut herlans lısans duzeyınde grafik derslerınde anlaülan neredeyse butun konulan kapsamış Vıdeoyu seyrederken Sutherland ın açıklamalarındakı ra hatlıgı gorunce bu bılgücrı onun ve ogrencüerının nasıl ıgneyle kuyu kazar gıbı ortaya çıkarttıklarını çok daha ıyı hıssettım Ben vıdeoyu seyrederken la boratuvarda ogrencıler Süı con Graphıcs'lerın başmda çalışıyorlardı Kımısı grafik programı yazıyor kımısı Photoshop'la resım yapı yordu kımısı Alıas'la anı masyon hazırlıyordu Hep smın hayalınden ILM'deya da Pucar gıbı bır ftrmada ış bulmak geçıyordu Sutherland ın kendı Internet sayfasına koydugu şu sozunu hatırladım "Bılgı başkalarıyla paylaştıgmızda daha çok kazandığınız nadır bır şeydır (ergun vız tamu edu) G Red Kit'in yerinde Goruntu bılım hıç beklenmedık bıı yerde, Unıversıty of Utah'da, bilgisayar grafik adıyla dogdu Unıversıty of Utah Salt Lake Cıtydedır Salt Lake Cıty'yı Red Kit okurları ıyı tanır Red Kıt ne zaman batıya bır kervanla sefer yapsa yuvarlak şapkalı ve sıyah takım elbıselı resmedılen Mormonlann kurdugu bu şehırden geçerdı Goruntu bılımın Utah'da dogması, Amerıkadakı yerel guçlerın merkeden bagımsız olmasının ve Amerıkan Unıversıtelerının bır dalda yoğunlaşıp, o dalda çok ıyı olabılmesının en guzel orneklerın den bırıdır Unıversıty of Utah altmışlı yıllann ortalannda bır bılgısayar bolumu açmaya karar verınce, Unıversıty of Calıforrua at Berkeley'de çok kullanıcılı bilgisayar u/erme bır araştırma laboratuvarı yone ten aslen Utahlı Davis Evans'a bolum başkanlıgı teklıf «iıldı Evans ın Berke loy dekı laboratuvarında etkoleşımlı grafik teknıklerı de ıncelendıgı ıçın, Evans konunun gelecektekı onemını hıssedıp yenı kurulacak bilgisayar bolumunun bılgısa yar grafıgı çevresmde oluşturmayı planla dı vo 1968 de Ivan Sutherland'ı Har wardı bırakıp Utalı'a gelmeye ıkna ettı Ivan Sutherland kelırnenın tam anlamıyla bır dâlııydı MITde Claude Shannon ve Steven Coons un danışmanhgı altındd ılk etkıleşımlı grafik programı olan Sketch pad ı gerçekleştırmıştı Harvvard'da ıse ılk Şimdi neredeler? Aradan nerede^ otuz sene geç ten sonra bu Utah eskı on mını neredey se tamamer kaybetmış durumda Sutherland Utah ı 560/11