Katalog

Çunku doymuş yag asıtlen düsük dan siteli lipoprotein derulen (low density Hastalıklara karşı nasıl besleneceğiz? Kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere, kanser, böbrek hastalıkları, şeker ve osteoporoz gelişmesine karşı nasıl bir beslenme diyeti uygulanmalı? Dr. Doğan Yucel hastalıgı (kalbı besleyen damarlann tı kanması) rıskının azaldıgı behrtümektedu Sağlıkh denılebılecek bir vucut agırlığının korunması duzenlı fızıksel aktıvıte üe ve bunun yanı sıra kalorısı az ozellıkle yagsız kompleks karbonhıdratlar ve lıfçe ruspeten zengın bir dıyetle mumkun ola bılır 3. Doymuş yağlan, yağ oranı ve koleaterolü düşük bir diyet seçin lıdır Bu amaçla dıyet kapsamına tum yı yecek gruplan rneyve ve sebzeler yag sız ve az yağlı sut urunlen kepeklı ekmek turlen makarna nışastalı sebzeler baklagüler yağsız et kumes hayvanldnnın densız etlen ve balık alınmabdır Besınler tekduze ve aşırı olmayıp dengelı olmalıdır Vıtamın ve mmeral destegı boyle dengeh ve besleyıcı bir dıyetın yerını tut maz Aşırı kalorı şeker ve tuz ahmın dan kaçınılmalıdır 2. Yediklerinizi fiziksel aküvite ile dengeleyin, kilonuzu kornynn veya azaltin Aşın küolann verümesı ve saglıklı denılebılecek bir vucut ağırlığının korun ması ile kandakı yağlann duzeyı duşebı lır kan basıncı azalabüır kalp hastalıgı şeker hastalıgı ınme ve bazı kanser turle rının rıskı azalabüır Karın bolgesmde ve ıç organlannda aşırı yağlanrna olan çogu kışıde az bir küo vermeyle koroner kalp lipoprotein: LDL) ve koroner kalp has talıgının başlıca rısk faktorlennden olan bir kolesterol fraksıyonunu arttırmaktadır LDL kolesterolu arttıran başlıca doymuş yag asıtlerı ıse 12 karbonlu lanrik asit, 14 karbonlu miristik asit ve 16 karbon lu palmitik asit. Bu yag asıtlerının dıyet tekı oranının azaltılması sonucunda kan da LDL kolesterol duzeylerının bebrgın şekılde duştugu büınıyor AHAnın genel populasyon ıçın onerısı ıse doymuş yag asıtleıı oranının toplam kalorının yuzde lOundan az ol ması Bu orana ulaşüdıgında genel popu lasyon ıçın koroner kalp hastalıgı rıskının yuzde 3 yuzde 5 oranında azalacagı belırulmekte Kanda LDL kolesterol duzeyı yuksek olan rısk altındakı gruplar ıçın onerüen doymuş yag asıtı oranı daha da az Toplam kalorının yuzde 7 sınden ku çuk olmalı dıyettekı doymuş yag asıtı oranı Toplam doymuş yag oranının azal tüması sonucu ortaya çıkan kalorı alımın dakı azalma vucut agırbgını azaltma ya da koruma açısından da yararlı Hem doy muş yag asıtı oranının azaltümdsı hem de ahnan kalon müctarının sabıt tutulması ge rekıyorsa bu durumda doymamışlık ora ra yuksek yag asıtlerı tek doymamışhgı olan yag asıtlerı karbonhıdrat ve proteın lerın alınması onerüıyor Ancak doyma rnışhk oranı yuksek yag asıtlerı aşırı mık tarda alındıgında ıstenmeyen durumlar ortaya çıkabüır Ornegm omega 6 yağ asitleri serisi safra kesesı taşlannm oluşumunu arttırmaktadır Daha da kotu su, bu yağ asıtlerının oranı toplam kalon nın yuzde 10 unu geçtığınde kanser gelışunını arttırmaktadır AHA nın onerısı bu nedenle omega 6 yağ asıtlerı sensının toplam kalorının yuzde 10 unun alüna çe kümesı ve bunların yerıne omega 3 AHA) adlı kuruluşun Beslenme Komıtesı tarafından 1996 yılında Circulation adh yayın organında yayımlanan ve ozellıkle kalp ve ddmar hastalıklannın on lenmesı açısından nasü beslenmek ge rektıgı konusunda ışık tutucu olan yazıyı kısaltarak üa bolum halınde sunuyorum Yazının bınncı bolumu yetışkmlerın ıkıncı bolumu ıse çocuklann nasıl beslenmesı gerekuğıne ışık tutuyor Yapılan beslen me onenlen ozellıkle kalp ve damar has talıklan ıçuı ama genel olarak kanser bobrek hastalıklan şeker hastahğı ve osteoporoz gelışımıne karşı da yararlı Aynca yaşam bıçımı konusunda da onenlerde bulunuyor A merikan Kalp Birligi (American Heart Association: nin yüzde 30'unu geçmemeli ve doy Dıyettekı yag oranı toplam kalori yağ asitleri serisinin (başlıca balıkta bnlunurlar) kuUanılması muş yag oranı azaltümalı vucut agırlığı korunmalıdır Yağ oranı çok duşuk bir dıyet koroner kalp hastalıgı ıçın yuksek rısk altındakı kışüerde koruyucu etkı gostermışür Ancak bu dıye ıin toplam populasyon da yararlı etküerı he nuz gostenlememıştır Ustelık boyle bir dıyet çocuklar gebe kadınlar ve yaşlüar ıçm yetersız kalabüır ve ters etküer doğurabüır Bu nedenle AHA Dttn ya Sağhk Örgti Yetişkinler için nasıl bir diyet? tü'nün onerısını benımsemekte dıyette toplam yag oranmın ka 1. Çeşitli yiyecek gruplan üe beslenin Sağlüdı yaşam ıçın hşı yaşam bıçı mı üe uyumlu olan ve yeterlı duzeyde kalorı pıoteın esansıyel yağ asıtlerı (bunlar hayvansal organızmada sentezlenemeyıp dışandan aknmak zorunda kalıridn yağ asıtlerıdır) karbonhıdrat vıtamın mıne ral ve lıf (fıber) ıçeren bir dıyet uygulama lorı olarak yuzde 15 ten fazla olmasını savunmaktadır Bundan başka genel populasyonun beslenmesınde yeterlı mıktarda meyve sebze ve tahü tuketümelı vucut agırlıgı kontrol edılmelı doymuş yag asıtlerı ve kolesterolce zen gın bir dıyetm koroner kalp hastalıgı gelı şımını kolaylaştırdığı bıknmelıdır AHA dıyettekı doymuş yag asıtlennın azaltılmasını ozellıkle vurguluyor Yağ asıtlerı arasında son yıllarda onemı artan dığer bir grup ıse tek doy mamışhk taşıyan yağ asıtlerı (örneğin zeytinyağı). Bunlar daha az oksıde olu yorlar dolayısıyla daha az bozıüuyorlar ve koroner kalp hastalıgı rıskmı azaltıyor lar AHA bu yağ asıtlerının dıyettekı oranı ıçın toplam kalorının yuzde 10yu/de 151 arasında olmasını onerıyor Yağ asıtlen açısından dıkkat edüe cek dığer bir nokta tıans yağ asıtlen de nüen ve başlıca hidrojenlenmiş bitkisel yağlarda bulunan yağ asıtlerı Trans yağ asıtlerının kandakı kolesterol duzeyı nı artnrdığı bılınıyor Aynca kanda ve do kularda fransyağ asıtlenrun oranı arttiğm da koroner arter hastalıgı rıskının de art üğı yapüan çalışmalarla gosterümış AHA bu bügüerı goz onune alarak sert mar garin yerine yumuşak margarin kul lanmak yoluyla dıyettekı tıans yağ asıü mıktannın azaltümasını onenyor AHA ay nı zamanda besın sanayısıne trans yağ asıtı oranı duşuk urunler gelıştırme onerısını yapıyor Kolesterole gelınce AHA nın onensı dıyetle alınan kolestprol müctdrı nın günde 300 g'dan az ulması yonun de 560/8