Katalog

TAMAMLANAN PROJELER Boğazlçl Üntversltesl Pollmer Araştırma Merkezl'nln tamamlamif oUuğu teknolojlk öneml olan çabftnalar arasmda, doğada yok olmayan pollmertertn yerlne, doğada çözünür (blodegradable) yüksek mukavemetll selüktz bazh poUmerleHn kullamlması projesl bulunmaktadır. Bu çalifma Içln patent Işktmlert devam etmektedlr. Aynca, çok önemll kullanım alanı bulan ve üstün özelllkleri olan kauçuklann üretllmesl konusunda çalışmalar yapılmiftır. Bu çahşmalar, özelllkle son blrkaç yıl Içlnde gellşen ünlversHeendustrt Işblrtlğl çerçeveslnde önemll blr yer tutmaktadır. özelllkle endüstrtden gelen doktora ve master öğrencllerinln sayumda büyük blr artif olmuftur. Protelnler konusunda Ise, çok uzun ve aynntılı hesap yöntemleri yerlne, bllglsayar sure gerekslnlml son derece düşük olan analltlk yöntemler gellştlrtlmlştlr. Bu yöntemler dünyanın önemll laboratuvarlannda değlşlk gruplar tarafından kullanılmaya baslanmiftır. gozlenen ışlevlen arasında baglantı kur mayd çahşıyoılar Prof Dr Ivet Bahar, "Herhangı bır enzımın hangı yapıda ve şartlarda bellı bır üaç molekuluyle etkılcşügını anlayabüırsek, ıstenılen turde üaçlaruretebümemızmurnkun"dıyor Bahar, esas olarak bılgısayar sımulasyonları yap tıklarını belırtıyor Herhangı bır bıyolojık ışlemde, ornegınbagışıklıksısternının hareketo geçmesı sırasmda molekuler duzeyde ne tur etkıleşmelerm devreye gırdıgını açıga çıkarmaya çalışıyorlar Bu yondekı bır çalışma da HTV gıbı vırusle rın çok sayıda ılaca gosterdıklerı multıd rug resıstance (ılaca karşı dırenç) adı verüen davranışın hangı ortak yapısal ozelhkten kaynaklandıgım anlamaya yonelık ortak çalışmalan var Projelerın buyuk kısmı uluslararası Bahar, boyle ortak ça lışmaların bır tur zorunluluk oldugunu be lırtıyor Dunyada bılgısayar modellemelerı ıle yapıdavranış analızı konusunda oncu çalışmalar yapan, NIH, EMBL (European Molecular Bıology Lab) gıbı baş lıca 1015 merkez bulunuyor lımerlenn kanşhrma ışlemının Turlaye'de yapüabılmesme yonelık Bu ıslemı Turkı yede yapabılmek malıyeü oldukça duşuruyor Ancakbuturışlemlennulkemızde yapılabümesı ıçın hassas bır çalışma gerekıyor Araştırma merkezınde, degışık şırketlenn destegı ıle bu tur konularda master ve doktora yapan 4 ogrencı bulunuyor POLİMERLERİN BÜYÜK İSİMLERİ Tarlhte çağlar, kuUanılan malzemelere göre adlandmlmaktadır Taf devrl, maden devrl glbl. 20. yüzyıl da 'pollmer devrl' olarak nltelendlHleblllr. Pollmerlerkonusundakl llk kllometre tası yüzyılımızın başında naylonun kesfldlr. Iklncl kllometre tası Coodyear tarafından doğal kauçuğun endtistlyel uygulaması. CUnümüzde Ise hemen her ay üstün teknolojlk özelllklerl bulunan yenl pollmer malzemeler plyasaya sunulmaktadır. Buna paralel olarak blyolojlk pollmerlerde de blr patlama veya devrlm gözlenmektedlr. Pollmer blllmlnln öncüsü olarak üç Islm blllnmektedlr. Birinclil Staudlnger. llk defa 1920 yılında dev molekul kavramını ortaya ofmiftır. Bu buluşu Ile Nobel ödülü almıştır. Iklncl Islm Paul J. Flory. Pollmer moleküllerlnln davranışlannı matematlksel modeller ve Istatlstlk mekanlk kuramlar yardımı Ile llk açıklayan Flory oldu. Bu çalışmalanndan dolayı 1974 Nobel Klmya ödülü aldı. Üçüncu Islm PlerreGllles de Cennes. Pollmer flzlğl konusundakl çalışmalan Ile pollmerlerln dlğer malzemeler glbl evrensel kurallara uygun şekllde davrandığını kanıtlamış ve 1992 yılında Nobel Flzlk ödülune layık görülmüstür. Blyolojlk pollmerlere gelince; günümüzde proteln ve DNA slstemleri üzerinde yapılan yapı anallzl çalışmalan, Proteln Databank ve Nuclek Acld Databank adı verllen veri bankalannda toplanmaktadır. Molekuler yapısı llk anlaşılan blyopollmer mlyoglobln. Nobel ödüllü blllm adamı, halen Ozfbrd Ünhrenltesl'nde araştırma çahşmalanna devam eden, Max Perutz'un 1953 yılında ortaya attığı yontem sayeslnde, llk defa 195011 yıllann sonlanna doğru Kendrew mlyoglobln protelnlnln krtstal yapısını aydınlatmayı başarmif. Daha sonra Perutz, 30 yıllık blr çalısmanın ürünü olarak 1968 yılında hemogloblnln yapısını Xışını yönteml Ile tayln etmlş. Bundan sonra Xışını yönteml Ile krtstal yapısı tayln edllen protelnlertn sayısı çığ glbl büyümüş. Cünümüzde Proteln vert bankasmda yaklaşık 3000 değlşlk protelnln NMR veya X ısını Ile bellrlenmlş atom koordlnatlan bulunmaktadır. Yapıözelllk davranışlannın aydınlanması için vert bankalannda blrtken bllginin temel Istatlstlk ve mekanlk kuramlann ışığında değertendlrtlmesl krttlk önem taşımaktadır. 560/17 Makale fabrikası gibi Merkez makale fabrikası gıbı En saygın bılımsel dergılerde, senede yaklaşık20adetmakalelenyayınlanıyor Busayı da Bogazıçı Unıversıtesı'nın yayınladıgı toplam makale sayısının uçte bırı oranında Erman, bu tur yayınlann uluslararası hakemler tarafından ıncelendıkten sonra yayınlanacak olmasının, ogrencüen cıddı bır çalışmaya yonlendırdıgını soyluyor Araştırma laboratuvannda Süıcon Graphıcs bügısayar sıstemlerı kullanılı yor Bunlar uçboyutlu grafık ıçın tasarlan mış bılgısayar sıstemlerı Turkıyede daha once yalnızca ODTUde bulunan Süıcon Graphıcs sıstemının en buyugu bu merkezde kurulmuş bulunuyor Ljaboratuvar yonetıcısı Prof Dr I Ba har 'Yurtdışmdakı laboratuvarlarda kul Idndıgımi7 sıstemın bır benzennı burada yapmayaçalıştü<"dıyor Bahar, kullandıklan sımulasyon programlannı çogunlukla, kendılennın hazırladıklannı belırtıyor Araştırma Merkezı'nde bulunan herkes zaman sının olmadan bügısayar lar üe hesaplamalar yapabılıyor Herhan gı gerçek bır prosesın tum degışkenlen bügısayar programına yuklenerek sıstemın zaman ıçınde nasü gehştıgı ıncelenıyor Bu tur ışlemlerı sonuçlandırmak ıçın bügısayarların, bazen bır ay boyunca su reklı hesdplamalar yapması gerekıyor Bu, ustun yeteneklerı olan bır bügısayara, evrenın başlangıç koşullarındakı tum bügılen vererek, bugun nasü bır durumda olması gerektıgını sormaya benzıyor Bahar, Ancak, bızım evrenımız molekuler duzeyde' açüdamasını yapıyor Polımer Araştırma Merkezı'nın, ana konulannın temel araşürmalar oldugunu onemle vurgulamak gerekıyor Erman, buradakı araşürmalann, sadece endustnye yonehk olmadıgını, temel araştırmalara oncehk tanıdıklannı belırtıyor Prof Dr Erman, "Bız burada, esas olarak, olayla nn temelındekı nedenlerı anlamaya ve ogrencüenmızeanlatmayaçalışıyoruz" dıyor Bahar "Ancak, buşeküdeyeru uygulama alanlan bulabüınz" dıye eklıyor Merkezde çalışan araştırmacüann çogu, muhendıslık egıtomı almış ınsanlar Prof Dr I Bahar, "Bız burada muhendıshk altyapısını kullanıyoruz" dıyor Boylece elde etüklerı venlerle, matematıksel modellemeler ve ıstatısüksel ıncelemeleryapabüıyorlar Bahar, muhendıshk formasyonundan gelmış olmanın, onlara, buyuk bır avantaj sagladıgını duşunuyor Bunun sayesınde, ornegın, Amerıkada ışbırlığı yaptüdan bır kuruluşta çalışan dıger bıyofızıkçı ve tıp doktorlan ıle bır butun oluşrurduklarma ınanıyor. Daha fazla bügı ıçın http //wwwboun edu tr/research/polymer/ındex html Ve endüstriyel projeler Çalışmalann ıkıncı kısmı ıse endustrıye yonelık NATO nun, amacı, bır ulkenın ekonomıdekı ıstıkrarına kaüada bulu nabılecekprojelen desteklemekolan, Scı ence For Stabüıty adlı bır programı var Bu programın kapsamına uygun, NATOdan aldıkları, kauçuklann gelıştınlmesıyle ılgıb bır proje bulunuyor Polımer yapıda olan kauçuklar oto moüv sanayıınde çok sık kuUanılan mal zemeler Son yıllarda otomoüv sanayun dekı teknob]ik gelışmeler, otomobülenn gıttıkçe kuçulmesını saglıyor Otomobıllerın kuçulmesı, motor bolumundekı sıcaklıgın drtmasma neden oluyor Alan ku çuldukçe, sıcaklıkartıyor Eskıden 100 de receye maruz kalan kauçuklar şımdı 125 dereceye kadar dayanmak zorunda Bu yuzden, dahayukseksıcaklıklara dayanabüecek polımerler gerekıyor Ornegın, bazı buyuk firmalar (Mercedes gıbı) da ha yuksek sıcaklıga dayanan yenı kuşak kauçuklar kullanıyorlar Budamalıyetıart tınyor Daha ekonomık olan yontem ıse, eskıden kuUanılan kauçuklann bazı ozellıklerını degıştırerek, onlan, daha dayanıklı hale getırebümek Araştırma merkezınde, buna yonelık olan bır proje 3 yüdır suruyor Dığer bır çalışma da, yurtdışından satrn alınan po Projeler uluslararası Bılgısayar sımuldsyonlan ıle çalışma teknıgı, tum dunyada oldukça yenı bır uy gulama Bu yontem sayesınde, deneysel laboraruvarlarda yapüacak olan on ışlemler bügısayarlara yaptırılardk zaman tasarrufu saglanıyor Polımeı Araştırma Merkezı, ABD'nın en buyuk araştırma ku ruluşlarından, Ulusal Saglık Enstıtusu (Naüonal Instıtutes of Health, NIH) gıbı bırçok kuruluşlaışbırlıgıyapıyor Ornegın, Amerıka'dakı bu laboratuvann, yalnızca, bılgıaayarla modellemeler yapan Laboratory of Computıonal and Expenmental Bıology adlı ozel bır bolumu var Bu bolumle 67 yüdır ışbırhgı hahnde çalışüıyor Ayrıca, Akron Unıversıtesı Polımer Bılımı Bolumu, New York Unıversıtesı, Stony Brook, Cincınnatı Unıversıtesı Kımya Bolumu ıle ortak proje çalışmalan halen devam etmekte Grubun, Fransa, Ispanya, Almanya gıbı dığer ulkelerdekı laboratuvarlarla da Türkan Haliloğlu ve Ivet Bahar pollmer laboratuvannın Iki değerll araştırmacnı.