Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI K Böceklerden 150 milyon yıl sonra sürüngenler de kuşlar gibi kanat çırparak uçmayı öğrendiler. Gökyüzü o çağlarda efsanevi canavarlarla doluydu. Bunlar, 715 m. arası kanat açıklığıyla, parmakla arka ayaklar arasında gerili bir derı parçası sayesinde yarasalar Yeryüzünde tek uçan canlı kuşlar değil. Aynı zamanda gibi uçuyorlardı. İlk uçan sürüngenlerden yaklaşık 50 balıklar, kurbağalar vb. de uçabiliyoriar. Tabii ki sayısız yıl sonra kuşlar ortaya çıktı. Bunların ilk evrimsel değişimler pahasına.... örneği ise Archeopteryx 'dir ; bu garip kuş dişli bir gagaya ve pençeli kanatlara sahipti. urbağalar, balıkArchepteryxin atası olduğu lar, sürüngenler, düşünülen tüylü bir dinozokuşlar ve memerun fosillerinden yola çıkan liler sayısız evrimsel araştırmacılar iki hipotezle değişimler sonucu karşılaşıyorlar. gökyüzünü fethedebildiler. Uçuş yöntemleri İlk varsayım "düşme hiile ilgili araştırmalar potezi" olarak adlandınlabikarmaşık aerodinamik lir. Buna göre kuşun ilk örsorunlarının evrim taraneği sayılabilecek bir dinafından salt birkaç gram zor saklanmak, avlanmak kemlk, deri ve kasla ya da uyumak amacıyla nasıl çözümlendiğlnl ağaca tırmanır. Zaman içinaçıklıyor. de üstündeki pullar uzayıp bölünerek tüyleri meydana Canlıların uçma bigetirmiş olabilir. Bilim çimlerl iklye aynlır: Kaadamları bu dönüşümün nat çırparak uçma ve gerekçelerinı bilmemelerine süzülerek uçma. Gellşkarşın tahminde bulunuyormiş bir yöntem olan iik lar. Onlara göre, pullar yalıtuçma şekli kuşlara, bökan bir hava katmanı işleviceklere ve yarasalara ni üstlenerek iç vücut ısısı özgüdür. Hayyanın hadeğişken sürüngeni, vücut vada alçalıp yükselmesi, yere inip tekrar haUÇMAK VE GÖÇ ETMEK İÇİN 2SO00 TÛY: Kanatlannda 25000 tuye sahlp ısısı sabit olan kuşa dönüştürmüştür. valanması ya da yön kugunun uçma blçiml yavaş, ancak enerjiktir. Bu kuş 10 kg. ağırlığıyla dedeğiştirmesi için vamlı kanat çırparak uçabUr, süzülerek ileheyemez. Açık kanatlar arasındaDaha sonra bu büyük önemli bir enerji biriki ki mesafe yaklaşık 2.5 m. 'dk. pullar ya da küçük tüyler mi gerekir. Ikinci yönağaç dallarından düşen temi uygulayan hayhayvanı frenlemek amacıyla mini paraşüt solungaç ile gelişmiş kanat arasında gevanlar ise yalnızca düşerek yer değiştiişlevini görmüşlerdir. Bu düşüşlerin belli çen süreçleri belirlemek. Bilim adamı bu rebillrler. bir süre sonra aktif uçuşlara dönüştüğü aşamada ilkel su böceklerinin araştırma varsayılıyor. Ancak bu varsayım bazı için uygun bir yapı içerdiklerini belirtiyor. Uçma tarihi 350 milyon yıl öncesine olumsuz soruları da beraberınde getiriBazı böcek türleri ise su yüzeyinde kaydayanıyor. Uçuş zeyklnin ilk tadına vayor : Tüyler yeterli uzunluğa erişinceye malarını sağlayan küçük kanatlara saranlar ise böceklerdi. Bu küçük canlılakadar kaç hayvan düşerken parçalandı ? hipter. Işte bu gözlemlerden yola çıkıların gökyüzüyle ilk randevusu yaklaşık Doğa bu katliama nasıl göz yumabildi ? rak solungaçlann önce kayma sonra da 350 milyon yıl önce gerçekleşti. Olaylauçma organlanna dönüşerek hayvanları rın kesin tarihsel çizelgesi bilinmemekle kurbağalann ökJürücü dillerınden kurtarberaber böceklerin kanatlarla doğmaBalıklar ve kurbağalar korkdıklan öne sürülüyor. dıkları ispatlanmış durumda. Sonradan tukları için kanatlandılar kanatlanmalarıyla ilgili olarak iki varsaIkinci teori ise kanatların göğüsteki Diğer teori ise uçma olgusunun koşuyım öne sürülüyor. zarımsı kıvrımlardan türediğini varsayıdan kaynaklandığı görüşünü savunuyor. yor. Içlerinde kanın dolaştığı bu organİlk varsayıma göre kanatlar, az çok Jean David , küçük dinozorların arka lann "soğuk" kanlı böceklerin vücut ısısıdeğişime uğramış solungaçlar. İlk böayaklarla koştuklarını öndekileri ise avnı ayarlamış olabıleceklerı düşünülüyor. ceklerin, özellikle de suda yaşayan kurtlanmak amacıyla kullandıklarını belirtiAncak Jean David'e göre bu kıvrımların çukların vücutları kaslı ve eklemlı solunyor. Bu varsayımdan yola çıkılarak kokanatlara dönüşebilmesi için kaslanmagaçlarla kaplıydı. GifsurYvette'dekı geşunun zaman içinde toprağa yakın bir sı, büyümesi ve eklemlere sahip olması netık ve evrim laboratuvarından Profesör uçuşa, daha sonra ise bütünuyle aktif gerekıyor. Tüm bu işlemler ise sürekli Jean David'ın tahminlerıne göre göğüsbir uçuşa dönüştüğü söylenebilir. İlk kuş büyük dönüşümler sonucu gerçekleşete bulunan solungaçlar evrimsel kurallaise küçük kurbağalar gibi koşarak uçmabiliyor ra göre kanatlara dönüştüler. Sorun ise yı öflrenmiş olabilir Gokyuzunun Iatihleri Ancak Alman biyolog Josef Reichholf bu teorinin yetersiz bir yönünü vurguluyor. Bilim adamı bu olumsuzluğu şöyle açıklıyor : "Tüyjerin ilk gelışme evreleri bu yöntemde göz ardı ediliyor. Sürüngenlerın ağaçlardan düşme formulünü ele alırsak tüyler düşme hızını keserek canlılar için bir avantaj sunuyorlardı. Buna karşılık uçmanın koşudan kaynaklandığı görüşünü benimsersek tuylerin zemin üzerinde ilerlemeyı engelleyecek olumsuz bir rol oynadıklannı düşünmek zorundayız." Kanat çırparak uçabilen tek memeli niteliğindeki yarasaların uçuşu kuşlara göre daha sorunsuz gerçekleşmiştir. Ağaçlarda yaşayan ve yarasalann ataları sayılan küçük böcek yiyenlerin ağaçtan ağaca atladıklan varsayılıyor. Zaman ilerledikçe "eHerinin" parrnaklan arasında oluşan bir deri yavaşça havada ileriemelerini sağladı. Sonunda yaklaşık 50 milyon yıl önce yarasalar da kanat çırparak uçma yönteminı benimsediler. Düşerek uçuş yöntemi ağaçlarda yaşayan hayvanlar dışında bazı kertenkele, kurbağa, sincap ve keseli canlı türleri tarafından da uygulanmaktadır. Fazla yükselemeyen ve yönlerıni kesın bir biçımde belirleyemeyen bu hayvanlar yalnızce düşüşlerıni yavaşlatarak yatay bir alan içinde az çok ilerieyebiliyoriar. Gerçekte memeli, böcek, kurbağagil, sürüngen ya da kuş olsun pek çok hayvan türü havalarda süzülmeyi denedi. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı bunların çabalan sonuçsuz kaldı. Belki ilk su böcekleri kurbağalann midelerine inmemek amacıyla kanatlandılar. Yine korku unsuru kırlangıç balığını, memelılerden ise sincabı uçmaya zoriadı. öte yandan uçan kurbağalar, sürüngenler ve kuşlar ise böcekleri avlayabilmek amacıyla uçma yeteneğinden yararlandılar. Ancak evrimsel süreçte uçuş işlevi çok çeşitli amaçlarla kullanıldığı için yukandaki tüm açıklamalar varsayımsal bir niteiik taşıyor. Omeğin kuşlar salt avlanmak ıçgüdüsüyle değil, aynı zamanda kaçmak, göç etmek ve çoğalmak için uçuyorlar. Bu devinim aynı zamanda çeşitli türler arasındaki ilişkileri de geliştirdi. Nitekim çiçekler, böcekler ve kuşlar sayesinde ürediler. Insanoğlu da uçak, helikopter gibi araçlaria gökyüzüne yönelirken uçan canlılardan esinlenmedi mi? Başka bir deyışle gerçekte insan varolmayan bir şeyi yaratmadı, yalnızca doğayı taklit ettı... Ça m'interesse Nisan 95 Çeviri: Anahid Hazaryan BORNEO KURBAĞASININ DÜŞME HIZINI AYAKLARIKESER: Bu kurbağa avlanmak ya da kaçmak amacıyla ağaçtan ağaca atlar. 5 metrelik biryuksekttkten dOşerken katettiğl yatay uzaklık yaklaşık 3 metredk. KABURGA KEMİKLERİNİN YARDIMIYLA UÇMAYA YARAYAN YUZUÇAN KERTENKELE: Bir tür Asya ker GEÇLER: Sıcak denizlertenkelesi olan bu canlı türü, böcekleri de yaşayan kırlangıç balıuçarak avlar. 10 metrelik bir yüksekliktenğı, aşın derecede gelişmiş YARASA ELLERİYLE UÇAR: Yarasa kanatlaşmış eUeriy yuzgeçleri sayestnde 50 m. le saatte 70 km. hız yapabiUr. Hayvanm uçma hm kanaduşferken katiamp açriabMen kaburga ketın uzunluğu ile orantıltdtr. yattiaştk 60 m. iletief* kadar havalanabUk. 43416