Katalog

SAĞLIK Alerjiye karşı aşı çöziim mii? Alerji aşıları, henüz deneme aşamasındadır, kesin tedavi edici özellikleri çok sınıriıdır ve uzman olmayanlarca asla yapılmamalıdır. Fuat Kalyoncu* lerji hastalıkları günümüzde toplumda en sık görülen birkaç hastalık grubundan biri olarak kabul edilmektedir. Toplumdaki ortalama her 10 kışiden birisinin; astım, alerjik nezle (mevsimsel ya da sürekli ya da egzema olduğu, her beş kışiden birisinin ömründe en az bir kez kurdeşen atağı (ürtiker/angiodem) geçirdiğı, her 20 kişiden birisinin potansiyel olarak gıda ve ilaç alerjisi olabileceğı düşünulduğünde alerjinin gerçek boyutu anlaşılacaktır. Mekanizma açısından bakıldığında alerji; ani gelişebilen veya süreklilik gösteren inflamatuar bır olaydır. Sebep bazen bir polen, veya kedi ile temas ya da bazen ağrı kesici bir ilaçtır. Hastalığı ortaya çıkaran etken veya etkenler kesinlikle bu işle özel olarak uğraşan bir alerji merkezinde ortaya çıkarılmalıdır. Testlerin yapılması her ne kadar kolay gibi görünse de yorumlamak özel bir uzmanlık konusudur. Genelde astımlı çocukların yaklaşık yarısında, astımlı erişkinlerin üçte birinde, yılboyu süren nezlelilerin yarıya yakınında, saman nezlesi olanların hemen tamamında ve deri ile ilgili alerjilerin yarıdan azında alerjık bir neden bulunabilmektedir. Yapılan çalışmalar ülkemizde, astımlı ve yılboyu süren nezlesi olan kışilerın yaklaşık üçte birinin ev tozu akarlarına karşı duyarlı oldugunu göstermektedir. Bır başka deyişle ev tozu akarları ülkemizde yaygın bir alerji etkenidir. Tedavi: Alerji hastalıklarının tedavisi dört bölümde incelenmektedir. Eğer yakınmaları ortaya çıkaran etken bulunmuş ise bununla temasın kesilmesl, A tedavinin esasını oluşturmaktadır. Yani kedı alerjisi olan bir kişinin evindeki kedinin uzaklaştınlması veya aspirin ile alerjik şoka gıren bir kişinin daha sonra bu ilacı kullanmaması çok önemlıdır. Elbette her zaman alerjenle temasın kesilmesi o kadar da kolay olmamaktadır. Veterinerlik mesleğini sevgı ve başarıyla yürüten bir kişinin hayvanlardan uzak kalmayı kabul etmesı oldukça zordur. Küf mantarlan ve ev tozu akarlarından (mite) kaçınmak olası ise de pratikte bazen güç olabilmektedir. Alerjik hastalıklarda tedavinin esaslan. 1. Etkenden kaçınma 2. Antıınflamatuar tedavi 3. Semptomatik tedavk 4. Immünoterapi Semptomatik tedavi, hastalann belllaürelerde kontrol altına alınmadığı dönemde, hastayı rahatlatmak açısından faydalıdır. Bu tür ilaçlann sürekli kullanımlan öneıilmemekte ve eğer kullanılırsa bazı yan etkiler gündeme gelmektedir. Astmalılar İçin nefes açıcı yani bronkodilatörler (özellikle sprey), nezleliler için klasik burun açıcı ve antihista tablet ve damlalar, egzamalılar için cilt nemlendiricileri bu gruptan olan ilaçlardır. Ev tozu akarianndan ve küf mantarlanndan kaçınma için öneriler Ev için önlemler * Elektrik süpürgesi ile temizlik. Bu esnada hasta mümkünse ev dışında olmalıdır. ' Halılar kaldmlmalı ya da en azından duvardan duvara halı kesinlikle olmamalıdır. ' Genel olarak evdeki tekstil yüzeyler azaltılmalı. Yani koltuk, kanepe, vs. üzeri sentetik yapıda olmalı, yeni alınacak koltuklar mümkünse deri/vinylex kaplama, plastik ya da mümkün olduğunca az ku maşlı seçilmelidir. ' Ev hayvanı beslenmemeli. Çunkü akarlar kediköpek gibi hayvanlann tüyieri arasında da yaşayabiliher. " Ev içi sıcaklığı 22°C'de ve relatif nem oranı % 50'nin altında tutulmalıdır. Ev içlnde rutubet nedeni olabilecek su kaçaklan tamir edilmelidir. Kaloriferli evlerde nıtubet daha azdır. ' Akar alerjenlerıni azaltmak için % 3'lük tannik asit veya mite miktannı azaltmak için çeşitli akarisit ilaçlar kullanılabilir. Çay içinde tannik asit bulunduğundan, açık çay bir sprey ile evin tekstil yüzeylenne püskürtülebilir. Bu alanda çalışmalar sürmektedir. açısından faydalıdır. Astımlılann semptomatik tedavisinde öksürük şuruplan ve balgam söktürücülerinin artık önemli bir yeri bulunmadığı anlaşılmıştır. Zaten öksürük şuruplan bu nedenden dolayı birçok ülkede doktor reçetesınden çıkanlmıştır. Burun açıcı ilaçlar da, çeşitli yan etkileri ve nezleyı daha da arttırmalan nedeniyle bır haftadan uzun süre kullanılamaz. Aşı tedavisine dikkat! Bir diğer ve belki de en popüler olan tedavi yöntemı halk arasında "Aşı tedavisi" olarak bilinen Immunoterapi'dır. 1911 yılından berı tedavi yöntemı olarak önerilmesine karşın, tıptaki yerı tartışmalıdır. Tartışmanın sebebi; standardize alerjenlerin kısıtlılığı, etki mekanızmasının hâlâ bilinmemesi, tedavi süresi hakkında görüş bırliğinin olmaması ve potansiyel olarak hayatı tehdit edebilen alerjik reaksiyonlara yol açabilmesıdir. Üzerınde birçok spekülasyonların yapılmasına rağmen bugün için astım tedavisindeki yeri; sadece akademik düzeyde olan bilimsel araştırmalarla sınıriıdır. Rutınde ve özellikle alerji uzmanı olmayan kişilerin bu tedaviyi uygulaması esnasında görülebilecek sıstemık bır alerjik reaksiyon veya hastanın bu şok ile kaybedilmesi kanuni sorumluluk doğurabilir. Tıp literatüründe immünoterapi ve deri testleri esnasında oluşan alerjik şok sonucu ölümlerin çoğunluğu; astımlı hastalardır. Bu tedavi yöntemıne bugün Ingiltere, Iskandinav ülkeleri ve ABD'de çeşitli kısıtlamalar ve kontrol getırilmiştır. Yıl boyu süren veya mevsimsel olan alerjik nezlede immünoterapinin etkili olabileceğıni gösteren bazı çalışmalar vardır. Ancak alerjiden kaçınmanın mümkün olmadığı, ilaç tedavisiyle sonuç alınamayan, genç, sistemik başka bir hastalığı olmayan ve tek bir alerjene duyarlı kışıler, eğer bu yöntem hakkında yukarıda bahsedılen durumları da kabul ediyorsa, kendilerine Yatak Odası İçin Önlemler * Halı, keçe, kılım, paspas, perde, battanıye ve tüylü oyuncaklar odada mükmün olduğunca azaltılmalı, kaldınlabilenler kaldmlmalı. * Sentetik yastık ve yatak malzemesi kullanılmalıdır. Bunları 710 günde bir 55°C'nin üzerinde sıcaklıkta yıkanmalıdır. Hastalığa bağlı yakınmalar devam ettiği sürece, hasta tedavinin esasını oluşturan antiinflamatuar özellikte bir tedaviyi düzeyli olarak almalıdır. Semptomatik tedavi, hastalann belli sürelerde yani inflaAlerjisl olanlann ev hayvanı beslememesi gerekiyor. masyonlannın Çünkü alerjiye neden olan akarlar hayvanlann tüyleride de henüz kontrol alyasayabilir. Alerji testlerlnln yapılması ne kadar kolay gö tına alınmadığı züksede bunu yorumlamak özel bir uzmanlık konusudur. dönemde, hastayı rahatlatmak 41410