Katalog

BİLİM KÜLTÜR BİLİM YAYIN Dev elektronik tamirci Kalp krlzlne karşı yeni yardımcı, kansere bir ilaç daha, yangından bebek nasıl kaçırılır, açık havada uyuyanlara çözüm... Vehbi Belgil zun yolculuktan donen otobus, araba hemen bakıma alınır Yol boyunca, araç, ufak tefek, hatta buyuk aksaklık gostermıştır Bunu hep bılıyoruz Uzay araçlarının da yolculuk sonu bakıma gereksınmelerı olagelmıştır Uzay, ozellıklerı tam bılınmeyen bır ortam Ustelık bırçok da araç artıkları donuyor dunyamızın çevresınde Bunların bazıları araca çarpmış olabılır Dahası uzayda goktaşı parçalan da dolaşıyor Gozle gorunmeyen boyda olanlardan koca koca parçalara kadar Bunların araca çarpmaları buyuk zarara yol açabılır Bır uzay aracı da ıkı kez çarpışma tehlıkesı geçırdı Bır kuyruklu yıldızla Işte butun bu nedenlerle ışını bıtırıp donen uzay araçlarının bakımı kesın bır sorun oluyor Kaldı kı, bırçok araç okyanusa duşuyor oradan çıkarıldıktan sonra bakıma alınıyor TÜberküloz Kliniği ve Kontrolu U anda yapılacak ışlerde duğumlenıyor Bır fırma buna gore bır yol bulmuş Bulunan şey kuçuk bir elektronik araç, elde taşınabılıyor Yangın sondurme aracı gıbı duvara asılabılıyor Ne yapıyor bu araç'' Tabıı, ıçınden bır cuce çıkıp da hastanın ımdadına yetışmıyor Butun yaptığı, yol göstermek "Şoyle yap böyle yap" şeklınde Hastaya yardım etmek ısteyen kımse aracın verdıği talımata gore ışını yapıyor Araç sadece kalp krızlerınde de^ıl nefes kesılmelerınde de (boğazın sıkılması halı) yararlı oluyor Aracın adı CPR (cardıs pulmenary res Boyle bır ilaç bugune kadar bulunamadı Ama, bulunması ıçın çalışılıyor llk ış, hucrelerın normal yaşama alıştırılması Normal yaşama alıştırmak demek, delıcesıne çoğalmanın onlenmesı demek Bu yolda ilk bır ilaç 15 yıl once bulunmuş, HMBA dıye adlandırılmıştı İlaç, vucutta, "Proteın Kınase C" adlı bir enzım yaratıyor, bu da delıce çoğalmayı onluyordu Ancak, ılacın bazı kusurları vardı Kanın pıhtılaşma ozellığını ortadan kaldırıyordu Başka yan etkılerı de vardı zararlı yan etkıler Bunlar, ılacın fazla dozlarda kullanılmasından kaynaklanıyordu Columbıa Unıversıtesı'nden Dr Breslovv'un bulduğu son bır ılacın HMBA'dan çok daha guçlu olduğu, bu yuzden, çok daha az bır dozla tyıletıme katkıda bulunduğu haber verılıyor İlaç kan kanserınde ve kalın bağırsak kanserınde azgın çoğalmayı durduruyor Yakın bır gelecekte, obur tur kanserlerde de aynı etkıyı gostereceğı soylenıyor Yenı ılacın bulunmasında, New York'takı Memorıal SloanKetterıng Kanser Merkezı'nden Dr Marks ve Rıfkınd'ın da emeğı geçtığı bıldırılıyor Tüberküloz Kliniği ve Kontrolu hılııttr Do< Dr Aİi koc*h>| m UnıVLfuKu Tıp I ukülını IUtUlllbnAiulalmtX.li Edıtör Doç Dr Alı Kocabaş, Çukurova Ünıversıtesı Tıp Fakultesı Goğus Hastalıkları ABD., Adana, 1991, llk basım Ulkemızde yenıden ' hortladığına"ılışkın haberlerın sıkı sık gazetelerde yer almaya başlayan tuberkuloz, dığer adlarıyla, ınce hastalığı veya verem, bınlerce yıllık geçmışıyle hepımızın yakından tanıdığı bır hastalık Gunumuzde, tutkulu aşktan verem olanların sayısının çağın ozellıklerı nedenıyle çok azaldığı be lırtılır Nerde o 19 yuzyılın verem çevresinde orulen aşk oykulerı, romanları? Bugun verem daha çok az gelışmışlığın, beslenme ve barınma açısından kotu sağlık koşullarının bır ışaretı sayılıyor ve Sayın Alı Kocabaş ın sunuş yazısında da belırttığı gıbı, veremden olumlerın yuzde 99' u da bu ulkelerde gerçekleşıyor 35 yıldan berı etkılı tedavısı bulunan veremın tedavı suresı 6 aya ındırılebılmesıne rağmen, yılda 3 mılyon ınsanın veremden olmesının onune henuz geçılememıştır Her yıl 30 40 bın ınsanın ul kemızde veremlıler arasına katıldığı belirtılmektedır Alı Kocabaş 1 ocak 1990 tarıhınde Adanada yapılan Tuberkuloz ve Kontrolu sempozyumunun hazırladığı kıtaba kaynaklık etiığını bu sempozyumda tartışılan konuların genışletılerek ve yenılerı eklenerek, bu kıtabın ortayla çıktığını belırtmektedır 463 sayfalık kıtapta tuberkulozun tarıhsel gelışımı ıçinde ve gunumuzdekı so runlarıyla ele alınmakta Tuberkulozda Doğal Gelışım, 10 ayrı konuda ışlenmekte, konu çeşıtlı alt başlıklarıyla Tuberkuloz Klınığı, Akcığer Dışı Organ Tuberkulozu, Tuberkulozda Tanı ve Yontemlerı, Tuberkuloz Tedavısı, Tuberkulozda Koruyucu Yontemler, Dunyada ve Turkıyo'de Tuberkuloz maddelerıyle ele alınmaktadır Nasıl? Yangından bebek kaçırma Burada şoyle bır sorun doğuyor Bır otobusu taksıyı muayeneden geçırıp tamıre sokmak kolay Ama, 40 kusur metre yukseklıktekı bır aracı nasıl ınceleyeceksınız? Işı, gozler önunde daha guzel canlandırmak ıçın, bır benzetme yapalım Uzay gemılerı Beyazıt Kulesı boyunda Nasıl gozden geçırırsınız boyle bır devı? Bır atasozumuz "Deve ile konuşan kapısını büyük açar" der Konuğumuz deve olunca kapımızın da onun geçebıleceğı buyuklukte olması gerekır Fuzeler ıçın de durum bu Amerıkan Havacılık ve Uzay Kuruluşu NASA, bakım ışını 12 metre yukseklıkte bır robota yaptırmayı planlamış Bunu yapma ışını de bır Kanada fırması ustlenmış Vadeka Internatıonal Inc Kanada'nın Ontorıo kentlndekı bu fırma kuçuk bır muhendıslık fırması Tabıı, (ırma sırf NASA nın ışlerını gormek ıçın kurulmamış Asıl gorevı, tren katarlarındakı vagonları denetlemek, temızlernek, boyamak Şımdı Delta ve Tıtan roketlerını de inceleyıp gereklı tamırlerı yapacak llk g o revını 1993 de yapacak Unutmadan soyleyeyım Bakıcı 21 metre boyunda olacak Şımdılık katı yakıtla çalışan fuzeler sırada beklıyor bakım ıçın Tabıı butun ışler elektronik araçlarla yapılacak. Cahıt Sıtkı, olum ıçın, "Kımbilır nerde, nasıl, kaç yaşında" dıyor unlu şıırınde Kalp krızının de nerede tutacağı bellı olmuyor Kahvede, lokantada, yol boyunda tuttuğunu düşunelım nasıl yardım edilecek hastaya? Klm ne bılıyor bu konuda? Ne bılebılır? Yapılacak şey, ilk yardım Ambulansın gelmesınden oncekı yardımlar Bu sırada yapılacak mudahale, hastayı kurtarabılır Ambulans geldıkten sonraki ışler fazla önemlı değil, orası doktorları, yanı uzmanlan ılgılendiriyor Butun, sorun ilk Kalp krizi yardımcıları suscıtatıon kalpcığer çalıştırma) Massachusetts eyaletınde Sprıngtıeld'dekı fırma, cıhazı 200250 dolar arasında satmayı planlamıştı Dıyelım 300 dolar Fazla bır para sayılmaz goreceğı ışe gore Ama bızde nasıl kullanılır? Orası duşundurucu Aracın çalıştırılması ıçin bırısının, belırlı duğmelere basması gerekecek önce durdur, sonra öldür. Kansere donuşmuş hucreler normal hucreler gıbı buyume, olgunlaşma, yaşlanma sureçlerınden geçmiyor önlenemeyecek bıçımde çoğalıp tumörleşiyorlar Kanser lyıletım şeklllerlnin hemen hepsınde, bu azmış hucrelerı oldurmeye çalışıyorlar lyı, guzel de, bunlar öldurulurken hastalığın bulaşmadığı hucreler de ölduruluyor Sorun şu oluyor öyle bir İlaç kullanacaksınız kı sadece hasta hucrelerı öldurecek, sağlamlara bir şey yapmayacak Yangından herkes, elındeki olanaklara gore kaçar Pekı, yangın buyuk bır doğum evınde çıkarsa, yuzlekce bebek nasıl kurtarılır'? Bır gunluk, bır haftalık, bır aylık bebeklerın her bırı ıçın bır adam mı koşturulur? Doğumevının butun personelı bu ışe koşsa yine yetışemez Böyle bır durumda yavrular ateşe de bırakılmayacağına gore bır şeyler duşunmek gerekıyor Amerıkalı yaşlı bir hemşıre şoyle bır yol bulmuş, hemen uygulamış' Gayet genış bır entarı yaptırmış uzerine derin cepler dıktırmış Yangında her cebe bır bebek yerleştırıyoc Boylece, bır tek ınsan bır tek bebek değıl, bırçok bebek taşıyabılıyor Buyuk kentlerde dertlerden biri de ipsız sapsız serserıler Bunların belırlı bır evı yok duvar kovuklarında, çeşme yalaklarında, köpru altlarında, boş hamamlarda geceyı geçırıyorlar Içkı şışesı de ellerınden hıç duşmez Bunları bır çatı altına koyup yatakta yatırsanız kaçarlar öyle alışmışlardır Hemen hepsi akıl hastasıdır Fransa'da metro ıstasyonlarında gecelerler Parıs Beledıyesı dahı bunlarla başa çıkamamıştır Fakat, bırtakım ınsanların, karda, kışta, yağmurda, çamurda geceyı boyle yerlerde geçırmelerının herkesı rahatsız ettığı de yadsınamaz Ne yapmalı bunlar ıçın? Bır Amerıkan fırması şoyle bır yol bulmuş Kıvnlmış bır ınsanı ıçıne alabilecek buyuklukte plastik kutular yaptırmış pazarlamış Bunlardan bırını alıp yersiz, yurtsuz birıne hedıye edıyorsunuz O da, ısterse kışın soğuklarında, geceyı bunların ıçinde geçırıyor Fena akıl değıl Ama, bır atasozumuz "Alışmadık don durmaz" der Bu adamlar toplumun ilglsizliglnden değil, kendı başıboşluklanndan bu yaşama alışmışlar Ne yapsanız başa çıkamazsınız. DUYURULAR •28. Ulusal PsKiyatrl Kongresi 2730 Eylul Hacettepe Tıp Fakultesı Psıkıyatrı Bolumu Yazışma ve başvuru Tel (4) 310 86 93, Faks (4)3101938 2B713