Katalog

RMALARI ılar âlemi Bu yeteneğin yitimi, sandığımızdan daha önemli sonuçlar doğruyuro. Bir kere yiyeceklorin tadı tuzu kaçıyor. Çünkü tat alma duyumuz tek başına ancak acıyla tatlıyı, bir de ekşı ve tuzluyu ayırt edebiliyor. Yiyecekleri yiyecek yapan o ince "nüans"ları, ancak burun boşluğunun arkasındaki koku hücrelerine ulaşan koku uyarıcılan sağlıyor. Burnumuzu kapayıp yersek, bir parça elma ile bir parça soğanın tadını bile ayırt edemeyiz. Teklemeden çalışan bir koku alma duyusunun biyolojik önemini.belki de en iyi anneler bilir: Bilimsel olarak da onaylandığı gibi, bebek İle anne birbirlerini kokularından tanıyabiliyor. Hem de daha doğumdan sonraki ilk altı saat içinde! Bizim için genel olarak, "güzerve'fena" diye iki tür koku vardır. Her iki gruba sokamadıklarımızsa pek azdır. Lavanta, gül, limon çiçeği herkes için "mls gibi" buı karşılık lağım suları "leş gibi" kokar. na, nasıl olursa olsun, hoşlanma da, iğnme de kısa sürer. Beş dakika içinde, ku alma sinirleri artık bu kokuyla uyarılazolur. Bu durum, kendl kendlmlzl nlçln koklaımadığımızı açıklar. Burnumuz, kendi komuza "alışmıştır." Yalnızca, spor ya da isel etkinlik sonrasında olduğu gibi. yorınluk ve gerginlikle, o da ancak kısa süre n kendi kokumuzu algıtarız Koku alma ıirlerinin, algılamış olduğu kokulara bir ıre sonra duyarsızlaşması, aslında lemli bir doğal güvenlik önlemidir. Düşüın bir!: Çevremizdeki her kokuyu sürekli r biçimde slıyor olsaydık, bir süre sonra tynimizde korkunç bir "duyu kaosu" oluırdu. reylerini tanımak, bir grubu uzaklaştırmak ya da savunak (teritoryum) sınırlarını işaretlemek amacıyla kullanırlar örneğin Ipekböceği (Bombyx mori) erkekleri, antenleriyle, 1015 motekül hava içindeki tek bir Bombikol molekülünü algılayabilir Bombikol, dişi ipekböceklerinin salgıladığı eşeysel çekicilik özelliğı olan feromondur. Kokuyu kilometrelerce uzaktan alan erkekler, karanlıkta bile eşlerini bulurlar. Memelilerde, eşeysel davranışlar sırasında kokuların kullanılması oldukça yaygındır. ÇHtteşmeye hazır bir dişi köpeğin çevresine yaydığı kokuyu alan erkek köpek, onu hiç göremese de "çılgınlar gibi" aranır.. özellikle Fransa'da, toprak altında yetişen lezzetli yer mantarlarını arayıp bulmak için, kızışmış dişi domuzlar kullanılır Burnunu yerden sürerek hummalı bir biçimde aranan hayvanın, eşelediği toprağın altından çıkmasını beklediği, aslında "kösnül" bir erkek domuzdur! Çünkü yer mantarlarında külliyetli miktarda androstenol bulunur. Dişinin "cazibeslne kapıkJığı" bu kokuyu, erkek domuzlar da çok iyi kullanırlar: Çiftleşme öncesinde soluk ve salyalarından yayılan feromon kokusuyla uyarılan dişi, çiftleşmenin tamamlanmasına dek, on beş dakika gibi uzun hayvanlar dünyasında ender rastlanacak uzunlukta bir süre, yereçakılmışçasına kıpırtısız bekler. Nasıl koku alıyoruz? Beşinci duyumuz genellıkle çok da "slntir ustelik ona karşı yapabilecegimiz pek bir sey de yok. Uykuda bile soluk alıp verdlğlmlz İçin, blz Istesak de i&temesek de, koku molekülleh burnumuza sürekli olarak ulasmakta. Bu moleküller burnumuzdakl kendileri İçin bir tür liman sayılan koklama mukozasına vardıklarında, sayılan 100 milyonu bulan koku reseptörü taralından karsılanır. Her bir burun kovuğunda dörder santlmetrekareltk yüzeyi kaplayan koklama tüycüklerl, dalgalarla salınan denlz yosunlan glbl dans edlp durur. Böylece.birlltrellk hava İçinde yer alan 0.OOO 000 000 7 gramlık nane yağının moleküllerl blleyakalanabillr Molekülünreseptöre baglanmasından sonra oluşan uyarı, burun kovuklannıntavanından çıkıp gözler araaından beyne giden 20 milyon koku slnlrl üzerinden lletlllr. önce beyindeki koku merkezlne, oradan da hemen llmblk slsteme geçer. Beynin, evrimscl açıdan bu en eskl bölgesl, limbik sistem, açlık susuzluküın başka, sevinç, mutluluk, şehvet, korku, ölke glbl duygulanmızı dürtukler. Limbik sistem, bellekle tıkı llifkl Içlndedlr. Zaten bu iliski olmasaydı. kokuların da pek bir anlamı kalmazdı. 1819 yılından kalma bir fransız tıp sözlüğünde koku alma duyusu, "svgl dolu anıların duyusu" olarak anlatılmakta. "Sevgi dolu" tanımlaması aslında iyi seçtlmis. Çünkü limbik sistemln, hormon salgılayan en üst düzeydeki bez olan hipotalamusu etklledlğl, beyin arastırmalanyla ortaya çıkmış durumda. Hlpotalamusta eşey hormonlarının salımı yunetildlğlnden, cinsel davranıslann kokulardan niçln etkilendiği de açıklanmıs oluyor. Gerçekten de, cinsel yaşantı kokulara sıkı sıkıya bağlı: Amerlka'da yaptlan bir arastırmatla kaülımcılardan, belirll kavramların kendllehnde "spontan" olarak olusturduğu, koku ile HgUI çağrısımları açıklamaları istendl. "Seks ' denince bir gencln aklına gelen İlk sey "makine yağı" oldu. Neden ml? İlk erotlzml babasınm araba lamlrhaneslnde tatmış b. Kokulu ticaret ayvanlarda kokular daha bir lemli Birçok hayvanda,teromonlaraduyarlı, elleşmiş koku reseptörlerı bulunur. Femon, vücutta üretilerek dış ortama salıtn ve bunları algılayabilen diğer türdeşrle iletişimde rol oynayan kokulu leşiklerin genel adıdır. Hayvanlar bu kimısalları, bir tehlike sırasında alarm işareti ırmek, eşi yakına çekmek, eşeysel davnışları etkilemek, aynı sosyal grubun bi reysel" tepkiler gösteriyorlardı. Çoğuna göre, bu losyonu kullanan erkekler "pis pls" kokuyorlardı. Böylece yeni ürün piyasadan çabucak kayboldu. Bilim ön saflarda araştırmalarını sürdüredursun, sanayi kimi bulguları kendi istekleri doğrultusunda kullanıyor. Daha 1932de 250 Amerikan kadını ile yapılan bir test, kokuların alışveriş davranışlarını etkilediğini, göstermişti. Tezgâhtan, tümüyle birbirinin aynı, yalnızca kokulan farklı Ipak çoraplar çıkarıldığında, bayan müşterilerin yarısı nergiz kokulu olanları seçmiş, nedeni sorulduğunda da, daha dayanıklı, daha hoş daha güzel oldukları gibi gerekçeler göstermişlerdi. 1975'de bir Amerikan firması, piyasaya kokulu tlşörUar sürdü. Balıkçılar için hafif bir balık kokusu kullanılırken, marihuanalı olanlar Guzel bir koku koklamak, sadece kadınların değif erkeklerln Bizdehippileri hedef aldı. de de, sözgelimi bir kevifaldıklan bir eğlence Hayvanlar âleminde bu kadar etkili işleyen koku mekanizmasının insanlarda da pek âla işe yaraması gerektiğinden hareketle, "ticari zekâya *sahip" işadarnları, bundan birkaç yıl önce yapay "cezbedici" kokulu maddeleri ıtraş losyorv.arına kattılar. Kokuyu alan kadınların, erkeğin başına üşüşmesi bekleniyordu! Ne var ki, evdeki hesap çarşıya uymadı. Sonuç tam bir fiyaskoydu. Çünkü kadınlar, kokuya erkeklerden daha duyarlı olduktan başka, "bi bakkala girdiginizde burnunuza çarpan türlü çeşitli kokuların kaynağı, birçoğu ilgili ilgisiz partumlerle kokulandırılmış, her tür kullanım alanından mallardır Oysa bunlardan çoğu, "limonlu", "hoş kokulu" gibi etiketlerp taşımasalar da pek âla aynı işigöreceklW dir. Burnumuza gelen her kokuyu her zaman fark edemeyiz Işte, çoğu kez asıl önemli olanların da böylesi kokular olduğunu, psıkolog Michael Klrk Smtth, birçok deneyle göstermeye çalıştı. Bu deneylerden birinde, bir doktor muayenehanesindeki sandalyelerden bir bölümünü feromonlarla hafifçe kokulandırdı. Her şeyden habersiz kadın hastalar, oturmak için, erkek eşey hormonu Testocteronun ( Androstenon, Androstenol) türevi kokulu maddelerle sıvanmış sandalyeleri, "farkında olmadan", daha çok tercih ettiler. Buna benzer bir başka deneyde, sıradan kadın, erkek ve ev resimlerine bakan yetişkinler, fark edemedikleri feromonların etkisiyle, kadınlan daha seksi, evleri daha güzel buldular Lütfen sayfayı çevlrinlz 26013 Aşkın yolu burundan geçer