Katalog

SORUN YANITLAYALIM DENEME Mikrodalga radyasyonunun Yüzmenin sağlıkla ügili bilinen etkileri yararları nelerdir? Çanakkale'den yazan okurumuz Dr Nezıh Cetın ın sorusu şoyle "Mıkrodalgalı ısıtıcılar yiyecek maddesine radyasyon bulaştırabilirler mi? Yakın çevıedekı canlı organızmalar üzerlndekl etkileri ihmal edılebilir duzeyde midlr?" Okurumuzun sorusunu Marmara Unıversıtesı Marmara Tıp Fakultesı Halk Sağlıgı Anabılım Dalı ndan Doç.Dr. Osman Hayran yanıtlıyor Mıkrodalqa radyasyon terımı, 3 MHz ıle 300 GHz frekans bandındakı elektromanyetık radyasyon ıçın kullanılan bır terım olup tehlıkelerı 1yı bılınen "lyonızan radyasyon dan farklı bır kavramdır Bu radyasyonun baslıca kullanıldığı alanlar radyo televızyon radar uydu haborleşme sıstemlerı, endusnyel ısıtma ışlemlerı tıbbı tedavı arnacıyla yapılan çeşıtlı ısıtma ışlemlerı ıle kullanımı gıderek yaygınlaşan mikrodalga fırınlardır Uluslararası ıstatıstıklere gore 20 mılyondan fazla ınsan bu radyasyonun kullanıldığı çesıtlı ışlerde çalısmaktadır Gerek bu radyasyonla sureklı karşılaşmak durumunda olan kısılerden gerekse yapılan araştırmalardan toplanan verılerın ışığında sağlık uzerındekı etkılerını şu şekıldc ozetlemek mumkundur Mikrodalga radyasyon hucresel duzeyde ıiı artışına neden olmaktadır, ancak bunun onemlı bır tehlıkesı yoktur Hayvan deneylerınde bu radyasyonun kromozomlar DNA uzerınde bır bozukluga yolaçmadığı yanı mutasyonlara ve genetık değjşımlere neden olmadığı saptanmıştır ' Bağısıklama ve kan yapıcı sıstemler uzerındokı etkısı "stress ın neden olduğu etkılpre benzer bulunmustur Gfbe hayvanlarda yapılan deneylerden edınılen bılgılere gore yuksek dozlardakı mikrodalga radyasyon doğumsal bozukluklara, olu doğumlara ve duşuk doğum ağırlıklarına neden olabılmektedır Bu etkı aşırı ısı artışı nedenıyle olusan bır etkı olarak yorumlanmakta olup tamamen dene>sel bır sonuçtur Yuksek dozdakı mikrodalga radyasyon sınır ıletımınde değışıklıklere neden olabılmekte ve ozellıkle sınır sıstemı ıçın kullanılan bazı ılaçların etkısını arttırabılmektedır Hayvan deneylerınde çeşıtlı davranış bozukluklarına yol açtığı saptanm.ş olmakla bırlıkte bunların geçıcı olduğu gorulmuştur Vucut hormanları ve kan kımyası uzerındekı etkılerının herhangı bır kay naktan alınan yuksek ısı sonucu olusan etkılere benzer olduğu bılınmektedır Yuksek dozdakı mikrodalga radyasyonunun anı verılmesı ıle bazı hayvanlarda orneğın tavşanlarda gozde katarakt gelıstığı saptanmıştır Ancak bu etkı evnmce daha ust basamaktakı prımatlarda gosterılememıştır Mikrodalga radyasyonunun kansere neden olduğu konusunda kesın bır sonuca henuz ulaşılmamıştır Ancak bazı retrospektıf araştırmalar ıle prospektıf ızlem arastırmalanndan elde edılen verılere gore uzun sure mikrodalga radyasyona maruz kalan kışılerde kanser gelışme rıskının dığer ınsanlardan daha yuksek olduğu sonucuna varılmıştır Sonuç olarak denılebılır kı mikrodalga radyasyon, gunluk konuşmalarda "radyasyon' ıle kastedılen "lyonızan radyasyon 'dan farklı bır radyasyon turu olup ınsan sağlığı uzerındekı bılınen en onemlı etkileri yuksek dozlarda alındığında yuksek ısı ıle oluşabılecek e kılere benzer etkılerdır Fırınlarda bu tur radyasyonun yıyecekler uzerınde kalması ınsan vucuduna bu yolla gırerek etkısını vucut ıçerısınde surdurmesı gıbı bır durum soz ko nusu değıldır Uzaylılık bilinci Sunuf: Telepatlyia ele geçtrdlğlml düşünmekten haz duyacağım bu mutnl paylaşmak sorumlııluk anlayışımın gereği Duyarlılara sunuyorum. Boğalar renk körii mu? Okurumuz Nuzhan Nebioglu'nun sorusu şoyle "Slnirli bir boğanın kırmızı renkten çılgına donup matadora saldırdıgını bılıyoruz. Ancak okuduğum bir makalede boğaların renk koru olduğu, en azından kırmızı rengi ayırdedemediği yazılıydı. Bu dogru mu, eğer dogruysa boğaların arenada kırmızı renge karşı gosterdıgı tepkıyı nasıl açıklayabiliriz?" Okurumumn sorusunu Istanbul Unıversıtesı Vetcnnerlık Fakultesı Fızyoloıı Bolumu ndon Doç. Dr. Olker Çötelioçjlu yanıtlıyor Hayvanların, memelılerın renk koru oldugu yanı renklerı ayırdedemedıklerı çok yaygın bır goruştur Ancak yapılan son araştırmalar neredeyse tum memelılerın renklerı gorduğunu göstprmıştır Daha çok davranış testlerıyle elde edılen sonuçlara gore evcıl kedı ve kopekler renklerı avırdedcbılmektedırler o/elliKİe sı çanların kırmızı rengı seçebıldıklerı kanıt29014 Istanbul'dan yazan okurumuz Arlf Ersöz'un sorusu şoyle "Yüzme sporu vücudun özelllkle hangı bo'lgeleri için yararlıdır? Genel olarak yüzme sporunun bıze sağladıkları nelerdir?" Okurumuzun sorusunu İU Istanbul Tıp Fakultesı Spor Fızyolojısı Araştırma ve Uygulama Merkezı Muduru Prof. Or. Abidin Kayserllloğlu yanıtlıyor "Yuzme sporunda bır çok sıstem çalıştığı ıçın yararlan da o nıspette çoktur özelllkle 915 yaş grubu çocuklarında duzenlı bır vucut gelışmesınde yuzme sporunun çok olumlu etkileri vardır Yuzme sporunda gelışen kaslar yumuşak oldukları ıçın daha sağlıklı olurlar Bu tarzda yapılan sporlarda gerek kalpdamar sıstemının gerek akcığer sıstemının guçlenmesı sağlanır ve çocuk daha ılerıkı yaşlarda sağlıklı ve guçlu bır vucuda sahıp olur Bu spora katılan çocuklar, yuzmenın sağladığı fızyolojık olumlu etkılerın dışında psıkolojik olarak da daha dengelı olurlar Yanı duzenlı çalışma alışkanlığı edınmış, kolay arkadaş edınebılen, toplum ıçerısınde kendıne guvenen bır davranış ıçerısındedırler Ayrıca bız yuzme sporuna katılan çocukların derslerınde de başarılı oldukları nı gorduk Bu başarı hem duzenlı çalış ma alışkanlığını elde etmekden hem de başarının çalışmaya paralel gıttığını oğ renmesınden kaynaklanmaktadır" Nature Dergisi'nin adresi lanmıştır Yalnız bu deneyler tek tek butun memelılerı kapsamamıştır Elımız dekı lıteraturde boğalar u/erınde bır renk deneyı yapılıp yapılmadığına daır bılgı bulunmamaktaysd da sığırlar (kı bogaları da bu gruba dahıl etmek mumkundur), zurafalar, bufalolar ve evcıl atların renklerı ayırdettıgı son çalışmalarda gosterılmıştır Okurumuz Mete Yıldırım, Nature" dergısının adresını soruyor Nature dergısının abone adresletı şoyle 1) F Anderson, Nature, Macmıllan Magazınes Ltd 4 Lıttle Essex Street, London WC2R 3BR 2) Cırculatıon Manager Nature, Brunel Road, Houndmılls, Basıngstoke, Hampshıre RG21 2XS, UK. Turık Guncrsvl Galaksılerarası Sozcukler Meclısıne Bır Ayrıntı ıle llgılı Önerı Uzaydaşlar Uzay kırlılığı evrendekı butun duyarlıla rı alarma geçırecek boyuta varmıştır Şımdıden çare bulunmazsa, çok değll ıkı uç mılyar yıl sonra donuşu zor bır yola gırılmış olacaktır Unutmayalım kı verılere gore Tek uzay var başka uzay yok Bu noktada, gezegen şovenızmıne kapılanların uzaylılık bılıncı edınmesı hayatî onem taşımaktadır Hemen belırteyım kı şu veya bu gezegen dıyerek kımseyı gucendırmek nıyetınde değılım Çağrım geneldır öte yandan, zamanınızı alma pahasına, Dunyadan soz etmek ıstıyorum "Insan" denen altturun hegemonyasındakı Dunya'dan Homurtular duyar gıbıyım "Burada temsıl edılmeyen edılemeyen Dunya'dan mı*"" Uzaydaşlar evet Sıze burada temsıl edılmeyen Dunya'dan soz edeceğım Neden mı 7 Çunku artık Dunya çevresınde artıklar var Atıklar var' Uzaydaşlar, ışte bu fazla1 "Insanlar kendı gezegenlerını batırırsa batırsın1" dıyenlere seslenıyorum Uzayı da kırletmeye başladılar' Bu bakımdan, gelecek bınyılkı toplantımıza Dunya'dan da bır sozculer heyetı davet etmemızı onerıyorum Dıyalog kurabıldığımız pek az ınsan olması ve onların da pek sınırlı kapasıtelerı bu davete engel değıl Ulaşımda onlara yardımcı oluruz Doğru ınsanlarda bırakınız uzaylılık bılıncını, Dunyalılık bılıncı bıle gelışmış değıl ' Ulke" dedıklerı mahalleler arasında çatışmalar adeta gelenek Insanların en ılerı sayılan numunelerine gelınce çoğu en fazla ' ınsan şovenızmıne" varabılmış Öbur hayvanlarla bıtkılere, obur duyarlılara saygı yok Ama gelın bız ınsanlan yıne de davet edelım Hem nezaket hem de sorumluluk geregı Gezegerv bılıncıyle uzaylılık bılıncının genellıkle gelışen şeyler olmadığını çelışme durumunda ıse uza/lılıgın oncelık taşıması gerektığını ınsanlara bıkmadan anlatmalıyız Bıkmadan Çunku verıler ınsanların ınanmak ısledıklerı şeylere ınanmakta hunerlı olduğunu gosterıyor Bır elınde genetık deformasyonla altı parmak olan bır ınsan kı normalde bes parmakları oluyor bır super yaratıcının doğayı kusursuz yarattığına ınanabılıyor Uzaydaşlar uzaylılık bılıncını ınsanlara sunarken şu fıkre ağırlık tanımalıyı? kanımca Her ınsan bır kısı olabılır, ama her kışı bır ınsan olmadığı gibi olmak zorunda da değıldır ' Inanınız, bu fıkrı sındırmelerı kolay olmayacak Şımdı dıyebılırsınız kı, Dunya bır ayrıntı1 Gundemde daha onemlı maddeler var'" Doğrudur Ama unutmayınız kı bız ayrıntılara onem vermesek bu gunlere gelemezdik."