Katalog

II ni konusuyop Periskop yapalım Bir denizaltının kaptanı su yüzeyinde olan biteni, "periskop" diye tanımlanan özel bir tüp boru ile izler. Periskopta kullanılan iki ayna görüntülerin yansımasını sağlar. Böylece, denizaltındaki kişiler bulundukları yerden seçemeyecekleri görüntülere ulaşmış olurlar. 1) Bir kartonu dört eşit dikdörtgene bölecek şekilde üç çizgiyle ayırın. 2) Şekilde görüldüğü gibi iki dikdörtgene iki kare çizin, sonra bu parçaları keserek ayırın. 3) Diğer iki dikdörtgen parçada, kartonun kenarına dik açı oluşturacak şekilde cetvel biçiminde ikişer ince çizgi çekin, sonra bu parçaları da kesin. 4) Kartonu dikdörtgen prizma şeklinde katlayıp, kenarları bantla yapıştırın. 5) Aynaları dik açılı kesiklerden geçirin, bantla sağlamlaştırın. Aynalardan birinin yüzü üste doğru gelmeli, diğerininki aşağıya bakmalı. 6) Periskobu yan tuttuğunuzda, yuvarlak köşeler göreceksiniz. Periskobunuzu dik olarak tuttuğunuzda, insan boyunun görmeye yetmeyeceği cisimleri seçebildiğinizi keşfedeceksiniz. GEREKLİ MALZEMELER: İki adet küçük kare biçiminde ayna, 30 cm x 30 cm ölçülerinde kalın bir karton, yapıştırıcı bant, cetvel, makas ve iletki. a) Kartona kare biçiminde ikiparça çizin ve bunları kesin, b) Aynaları açtığınız kesiklerden geçirin, c) Aynanın ön yüzü, d) Aynanın arka yüzü, e) Işık aynaların birinden diğerine yansır. Çenelerl arasında neklardamlacığı tulan bir kannca (solda). Kelebek tırtılları sırtlarından salgıladıklan şekerli sıvı sayesinde besledlklerl karıncalar taralından korunuyor yaklaşık 48 kilojul enerjiye ihtiyaç duyduğunu hesapladı Sözkonusu enerjiyi sağlayacak besinler yaklaşık 40 metre karelik bir alandan toplanabiliyor Aynı alan karıncalarla rili bir kraliçe nca(yanda). ıncalar ıçeyloona madan unarak, layarak ve lyarak lerleşiyorlar. nızca kraliçe ınca nurtladığından ın bakımı ve unması, menin devamını llıyor. Dokumacı ıncalar alarını naklann arasına lükleri ipek ızeribir ddeyle ınşa yorlar (sağda). içinde 20 kadar kelebek tırtılı var Tırtıllar bir ayda metre kare başına 140 miligram ,şeker üretiyor. Bu, 1.1 ile 2.2 kilojul arasında enerji anlamına geliyor. Hesaplara göre 40 metrekarelik alanın dörtte birinde kelebek tırtılları yaşıyor Dolayısıyla her kannca bölgesinde karıncalar tırtılların şekerli sıvısından 11 ile 22 kilojul arasında enerji sağlıyor Bu, toplam ihtiyacın dörtte biri ile yarısı arasında bir miktar Ne var ki kelebek tırtılları ile karıncaların mutlu beraberliği uzun sürmüyor. Tırtıl gelişimini tamamlarken pupaya dönüşmeden (kozasının içıne girmeden) önce yuvadan ayrılmaya çalışıyor. Yuvadan ayrıldıktan sonra fazla uzaklaşmadan pupasını örüyor Ancak henüz anlaşılamayan bir sinyal karıncalara bu beraberliğin sona erdiğini bildiriyor Artık kelebek olmaya başlayan tırtıl, pupasının içinde kannca devleti için bir düşmandır. Kozadan çıkan kelebek zayıf kanatlarıyla uçmaya çalıştığında kendisinl yakalayan karıncanın çenesinde parçalanarak can veriyor ve besin olarak karınca yuvasına taşınıyor. NASIL OLUYOR? Gözle seçilemeyen cisimlerden yansıyan ışık önce üstteki aynaya akseder, oradan alttaki aynaya ulaşır Siz de aşağıdaki aynaya bakarak aslında bulunduğunuz yerden göremoyeceğiniz cisimleri seçme fırsatını yakalamış olursunuz. •45 b' 45" 4* # 2239