Katalog

ORMANCILIK Bİ YOLOJİ Kavaklar kurtarıcı olabilir mi? 1215 yılda kesimlik çapa ulaşabilen kavaklar, hemen her yörede iklime uyum sağlayabilmekte Dr Metııı Saı tha$ Göç eden kuşlar yönlerini genetik haritayla buluyor Alman biyologlar, yavru karabaş ötleğen kuşlarının göç zamanı geldiginde kendiliklerinden göç edecekleri bölgeye yöneldiklerini buldu. . ırçok genç kuş daha deneyımlı yaş Jı kuşların yardımı olmaksızın yalnız 'başlarına goç edebılıyor Bır Alman bıyolog bunu genlerıne yazılı bır yolu ız leyerek başardıklarını ılerı suruyor Moggıngen dekı Kus Gozlemevı nden Andreu Helbıg çaprazlama çıftleştırmenın kuşların goç etme sırasında ızledıklerı yolu değıştırebıleceğını ortaya koydu Buna göre genç kuşlar taralından ızlenen yol buyuk olçude ebeveynlerınden aldıkları genlere dayanıyor Helbıg Alman ve Avusturya karabas ot leğen kuşlarını (Sılvıa atrıcapılla) ınreledı Bu kuçuk kahverengıgrı kuşlar Avrupa nın Turkıye nın çeşıtlı yerlerınde yaygın olarak yaşıyorlar Sonbaharda Alman karabaşlar guneybatıya doğru uçuyor ve kışı Batı Akdenız de geçırıyor Avusturya karabaşları ıse guneydoğuya Doğu Ak denız e sonra guneye Doğu Alrıka ya uçuyor Guneydoğuya uçtuktan sonra guneye yonelmek 50 derecelık bır donuşu ıçerıyor kuşlar ekımın sonunda yon değıştlrıyorlar f5^.^ w * *2 A lan olarak oldukca yeterlı gıbı gorunen ormanlarımızın (20 2) mılyon hektar uçte ıkısı verımsızdır ve ulkemızın odun gereksınımını karşılamayacak durumdadır Odun uretımının artırılması amacıyla mevcut ormanların lyıleştırılmesının yanında kuşkusuz hızlı gelışen kısa enmde kesılıp odun elde edılebılen ağaç turlerıyle yeterlı mıktarda ağaçlandırmalar yapmak gerekmektedır Bu bağlamda tur olarak ılk akla gelen kavak ağacıdır Yurdumuzun hemen her yoresının ıklımıne uyabılen ve2000 bır metre yukseklığe kadar çıkabılen bu ağaç ortalama 1215 yılda kesimlik çapa gelmektedır Oysa dığer yapraklı ve ıbrelı ağaç turlerınde bu sure en az 40150 yıl arasında değışmektedır Kavak sevgisi lu nun çoğu yerınde herhangı bır aılenın çocuğu olduğunda elverdığı mıktarda kavak agaçlarının dıkımı gelenekselleşmıştır Çocuklarla kavak ağaçları bırlıkte buyurler Oğlansa askerlık harçlığı, kızsa, evlılık çagına geldığınde kavaklar kesılır Oğlana askerlık harçlığı kıza gelınlık çeyızı yapılır kavakların parası Kavakçılık orman dışında surdurulen kendıne ozgu ozellıklerı olan bır ormancılık çalışmasıdır Bu nedenle kavakçılığı da adlandırmak olanaklıdır Kurşunkalem buyukluğundekı bır yıllık bır surgun parçasından baslayarak ıkı yılda fıdan yetıştırılmekte fıdanlar duzgun aralıklarla dıkılerek (5x5 m 6x6 m gıbı) surum sulama budama gıbı bakımlar yapıldığında 12 15 yılda dev boyutlara ulasan ağaçlar kesimlik çağa gelmektedır Ustelık dıkımden sonrakı ılk 4 yılda kavaklıkların altında ıkıncı urun olarak ta rımsal ara kulturler de yapılabılmektedır Kavak agacının mevsımlere ve turlere gore değışen çok zengın taç yapısı ıle çevre peyzajında ve yol kenarlarının "Ova ormancılıgı" olarak Kavak ağacı derın sulanabılen tanm arazılerınde kolayca yetışebılen bır ağaç turudur Kavakçılık dığer tarımsal kulturlerın yanında oldukça kazançlı bır arazı kullanma yontemıdır özellıkle dığer bır bıçımde yararlanılamıyan arazılerın (yol kenarları, akarsu gol golet kenarları, tarlakanalkanalel boyları yerleşım yerlerındekı kuçuk boşluklar gıbı) uretken hale getırılmesınde kavak ağacı çok onemlı bır ışlev kazanır Ulkemız ınsanlarının özellıkle kırsal kesım ınsanının yaşamıyla kavak ağacı adeta butunleşmıştır Bu çok yarar sağladığı ağacı folklor, şıtr, muzık resım gıbı sanatsal etkınhklerınde de çokça kullanmaktadır Bu ınsanlar ıçın kavak ağacı gelecektır, gelecegın umududur Anado ağaçlandırılmasında çok aranan ve kısa erımde yeşıllık sağlayan bır ağaçtır Ka vak odunu ınşaat ambalaj kıbrıt kontraplak lıf ve yonga levhaları kısa lıflı kagıt hamuru yukleme paletlerı ayakkabı endustrılerınde çok kullanılan bır hammaddedır Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Ikemızde geleneksel olarak yuzyıllardan berı yapılan geleneksel kavakçılığın yerını 1950 lı yıllardan sonra modern kavakçılığa bırakmıştır Çunku bılım ve teknığın buluşları kavakçıhğada uygulanmış yenı yenı kavak turlerı (klonları) uretıme sokularak kavak odunu uretımı arttırılmıştır Modern kavakçılık uygulamaları merkezı Izmıt te butitüsünün" kuruluşu ıle başlamıştır 1954 yılında Uluslararası Kavakçılık Komısyonunun (IPC) Şam da duzenlemıs olduğu Yakın ve Ortadoğu Kavakçılık Konferans'ında ormanca fakır Yakın ve Ortadoğu da kavakçılığın yaşamsal onemı dıkkate alınarak bu bolgede "Bolgesel bır Kavakçılık Araştırma Enstıtusu nun kurulması kararını almıştır Uluslalunan "Kavakçılık Araşfarma Ens rarası Kavakçılık Komısyonunun 1955 yılı Madrıd toplantısında bu enstıtunun Turkıye de kurulması kararı alınmıştır Enstıtu 24 Nısan 1962 de Izmıt Paylar ovasında 1558 dekarlık arazıde kurulmuş olup gunumuze değın yurt olçeğınde gorev yapmaktadır Enstıtunun kurulduğu yıllarda Turkıye de uretılen kavak odunu uretımı 350 000 metrekup/yıldır Turkıye kavakçılığının gelıştırılmesınde bu enstıtunun katkısı buyuk olmuştur ve kavakçılıkta hamleler yapılmıştır Enstıtunun ve kavak uretıcılerının ortaklaşa çalışmalarıyla kavak odunu uretımı yılda 3 mılyon metrekupe çıkmış alan olarakda 120 000 hektara ulaşılmıştır Turkıye ormanlarının tumunun verım gucu dıkkate alındığında kavakçılığın onemı anlasılabılır Helbıg goç uzerıne çalışmaları sııasın da goç molası adı olarak bılınen olaydan yararlandı Yakalanan karabaşlar ser best olsalardı uçacakları yone doğru sıcrı yor ve çırpınıyorlardı Bunu kısı gecıre ceklerı bolgeye uçmaları halınde geçecek sure boyunca surduruyorlardı Araştırmacılar kuşların serbest oKalardı uçus yonlerını değıştıreceklerı tarıhto yon lerını degıstırdıklerını gozledı Helbıg Avusturya karabaşları ıle Alman kaıabaslarını çıftlestırdı Bu cıftlesmeden dogan yavru kusun serbest olsay dı ebeveynlerının ızledığı yolun ortasmda bır yol ızleyecegını gosterdı Ustelık bu kuş Avusturya karabasının guneye yonel mesını de almıştı Ornegın ekım ayında mele/ kub gune.ydoa.uya ucmak ısterken kasımda guneye doğru yonelıyordu (m.a. New Scıentist 1765) 22316