Katalog

TV'DE B İ Lİ M Belgesel programın bu bolumunde pırınç kâseler, olomatık makınelerde bılgısayar gereçlerı, havuz suları ıçin ozon, And Bölgesi tahılları, hayalı satranç, yapay kan ve göz koruyucuları yer alıyor Amerıka nın Florıda eyaletı sınırındakı bataklık bır bölgede yaşayan tımsahlar konu edıhyor. 10 eylül pazartesl TV4 Saat: 22.30 Belgesel "PerspektH" Bu programda krıstaller ve maddelerın yapısı Cızerıne çalışmalar konu edıhyor 11 eylül salı TV4 Saat: 22.30 Belgesel "Yartnın Dfinyası" Buzlu yollarda otomobıl lastıklerının kaymasını önleyen yenı bır sıstemın tanıtılması ılaç sanayıınde kullanılan proteınlerın patatesten elde edılmesı, ABD'lı bılım adamlarının tahrıp olmuş stnır hucrelerını yenıden canlandırmayı başarmaları, ses kasetlerine görunlu kaydı yapabılen yenı bır kameranın tamtılması konularına yer verılecek 10 eylül panrtesl TV2 Saat: 19.20 Belgesel "2000 Yılından Sonra" Asimov yazıyor 10 aylOI pazartesl TV3 Saat: 21.00 Belgesel "Natlonal Geografhlg Speclals" Yeni bir komşumuz Samanyolu ve diğer komşu galaksilerin yanında çok cüce kalan bu yeni komşunun adı Sextans... enı bır komşumuz var, ya da en azından yeni keşfettığımız bır komşu Adı Sextans olan cuce bır galaksı, bu, guneyde uzaklarda karanlık bır kontellasyon ıçınde yer alıyor Avustralya'dakı bır teleskopun yardımı ıle keşfedıldı, 1990 mart ayında da Cambrıdge Üniversıtesı'nden Mlchael J. lrwln tarafından da ılk kez duyuruldu. Y da muazzam bir boşluğa dağılmış olan mılyonlarca, hatta belkı de mılyarlarca galaksıden sadece bın olduğunu bılıyoruz Bızden mılyarlarca ışık yılı uzaklıkta galaksıler saptadık, dolayısıyla evrenın boyutları hakkındakı algılamamız, şu son uç çeyrek yuzyılda neredeyse yuz bin kat buyudü. 12 eylül çarsamba TV3 Saat 21.00 Belgesel "Ülkeler CoOrafyası" önce bizim Samanyolumuz... "Komşu" dediğimızde ne kastettığimızi anlamak ıçın ışe kendi "Sarm»nyolu"muzla başlayalım Samanyolu, gökyuzünde dönen sonük, ışıltılı bir şerıttır Bu, bır galaksıdır (Yunanca "sut" anlamına gelen sözcükten türemış) ve aşağı yukart 200 mılyar kadar yıldızın oluşturdugu kı bu yıldızlara bizım kendi Güneşimlz de dahıldır muazzam bır topluluktur Bu yıldızların çoğunluğu, toz bulutlarının ardında gızlidırler, ama astronomlar onların var olduğunu bılırler, çunku bu yıldızların yerçekımı etkılerını ölçer, ayrıca bıze ulaşan radyo dalgalarını saptarlar, radyo dalgaları, ışık daigalarından farklı olarak tozdan geçebılır Bızım galaksımızın muazzamlığı ılk kez 1910'larda fark edıldığınde, onun butun evrenı oluşturduğunu varsaymak akla yatkın gelmiştı Ne de olsa tekerlek bıçımlı bır sıstem ıçınde yer alan 200 mılyar yıldızın var olması, bu sıstemın bır ucundan öbur ucuna 100 bın ışık yılı (600 mılyon mılyar mıl) mesafe olması, bunun pekâlâ bır evren olmaya yakışacak boyutlara sahıp olduğunu göstermekteydı Hepsi kümeler hallnde Bütun bu galaksıler, bağımsız olarak bulunmaz, kümeler halındedır Bazı kumelerın ıçınde düzınelerle ya da yuzlerce ya da bınlerce ya da hatta daha da çok galaksı vardır Doğal olarak bızım galaksımız de, bır kume içerlsındedır Bu kume, oldukça kuçük bır kümedır, adı "Lokal Grup"tur Lokal Grubun en tanınmış ıkı üyesı, Samanyolu ve Andromeda Galaksısı'dır Andromeda, bızım galaksımızden daha büyüktür, ıçlnde 1 000 mılyar kadar yıldız vardır En az bızımkı kadar buyuk bır başka galaksl daha var yakın zamanlarda keşfedıldı Adı "Maffel", kendını keşfeden kışının adı Maffeı galaksısı, Lokal grubun tam kenarında yer almakta Maffeı Galaksısi hakkında fazla bır şey bılmıyoruz, çünku toz bulutları arkasında gızlıdır, ama aşağı yukarı 3 3 mılyon ışık yılı uzaklıkta olduğu hesaplanmıştır. Bölüm adı Hokulea'ya Yolculuk Pasıfık Okyanusu'ndakl adalar arasında Holınez adasına olan yolculuk konu edıhyor Saat 22.30 Belgesel "Cesnrns" 13 eylül persembe TV2 Saat: 20.25 Blllm Dünyasından 12 eyMU salı TV4 Yıldızlat nedır? Evren nedir? Bu soruların araştırılması ve bılımcılerın bu konudakı göruşleri Bu haftanın konusu yarının gıdaları ve yarının beslenmesı Filız Ozankaya'nın hazırladığı programda yanıt aranacak sorular Sağhklı bır yaşam surdurmek ıçın beslenmemız yeterlı mı, nelerl eksık alıyoruz, beslenme ve gıda uzmanları bızlere yarın ıçın hangi yenı teknıklerle hazırlanmış yiyeceklerı sunacaklar Beslenme, sağhklı yaşam, kanser ve diğer hastalıklar arasındakı ılışkılerın de söz konusu olacağı programa Prof Mehmet Pala, Prof Dr Sevınç Yucecen, Prof Dr Azız Eksi katılıyor Program danışmanı ve sunucu Orhan Bursalı Cüceleri de var Tıpkı buyuk gezegenlerden daha çok kuçuk gezegen ve buyuk yıldızlardan daha çok kuçuk yıldız olduğu gıbı, kuçuk galaksilerin sayısı da buyuk galaksılerden daha çoktur Genellıkle "cuce galaksı"ler denen bu tür kuçuk galaksilerin bır örneğı, ışte bıldığımız Macellan Bulutlan'dır 1938'de Lokal Grup ıçınde Macellan Bulutlarından başka ılk cuce galaksı keşfedıldı Bu yenı cuce galaksı, "Sculptor" konstellasyonu ıdı Sculptor cücesı, 275 bın ışık yılı uzaklıktadır ve sadece 10 milyon kadar yıldız ıçerır Bır galaksı ıçın fazla sönuktur ve keşfedılebilmesının tek sebebı, bıze çok yakın olmasıdır (Zaten kuçuk gezegenlerın, yıldızların ya da galaksilerin olmamız gerektığı kadar farkında olamayaşımızın sebebı budur Sadece bıze yakın olanlarını görebılıyoruz Uzaktaki cisımleri Ise ancak şayet çok buyuklerse görebılıyoruz, dolayısıyla da temsıl nıtelığı olmayan bır örnek oluşuyor elımızde) 13 eylül persembe TV4 Saat 22.20 Belgesel "Dünyanın Harlkalan" Izlanda'nın guneybatısından kuzeydoğusuna uzanan volkanık kuşak arasında bulunan gayzerlerle ılgılı bılgı ve göruntuler yer alıyor İki "küçük" uydu!.. Gelgelelım, ış bu kadarla kalmıyordu Guney yarıkürenın uzak köşelerınden bakıldığında, Samanyolu'ndan ayrılmış parçalara benzeyen ıkı sıslı yöre görebılırsınız Bunlar Büyuk Macellan Bulutu ile Kuçük Macellan Bulutu'durlar ve bu ıkısinın de bızden 150 bın ışık yılı uzaklıkta hemen bızım galaksımızın dışında bulunan ıkı kuçuk galaksı olduğu anlaşılmıştır Bunların herbırının ıçınde sadece 20 mılyar kadar yıldız vardır ve bızım galaksımızın birer uydusu gıbıdırler Ne kı gökyüzunde şurada burada görulebılen başka böyle bulutsu kuçuk parçalar da vardır Bunlara "nebula" adı venlmıştır ("buluf'un Latıncesı) Bunların da mahıyetı tam anlaşılamamıştı Astronomların çoğu, bunların bızım kendi galaksımızdekı yıldızların arasında yatan toz bulutları olduğu kanısındaydılar, ama bazı sapkın astronomlar, bunların bızımkınden çok uzaklarda bulunan bağımsız galaksıler olduğuna ınanıyordu Programın bu haftaki konusu "inşaat, yapı, bılım, yenı malzemeler "Yakında 6 mılyara ulaşacak dunya toplumuna, ınsana daha lyı bır gelecek hazırlamak Onlara, barınak, ulaşım, enerjı su ve tarıma uygun toprak sağlamak Yapımcı Nesrın Aktolun 13 eylül persembe TV5 Saat: 00.30 Blllm ve Teknoloji Channel Adaları'nın ışlendığı bu ıkıncı kısımda Channel Adalan'ndan dördunun mıllı park halıne getınlmesi, denız fıllerı, Kallfornıya denız aslanı ve denızaltını susleyen daha nıce balık yörenın belırgın oğesı olan vareklerın ışlenmesl ve toplanması ele ahnıyor 14 eylul cuma TV2 Saat: 19.20 Belgesel "Cousteau'nun Dünyayı Yenlden Keşfl" En küçüklerden biri 1938'den bu yana gene Lokal Grup'un parçası olan bır düzıne ı adar başka cüce galaksıler daha keşfettık Bunların her bırının boyutları bır uçtan öburüne 3 000 ıla 20 000 ışık yılı kadardır ve 200 000'den 20 milyar yıldıza kadar yıldızdan oluşurlar Bu cuce galaksilerin en buyuğu dahı sahicı devlerin sadece onda bın kadardır v Yenı keşfedılen Sextans cüce galaksisl, aşağı yukarı 280 000 ışık yılı uzaklıkta ve muhtemelen en küçüklerden bın Bu tur cücelerın önemı şuradadır Astronomlar, hâlâ galaksilerin nasıl oluştuğunu bulmaya çalışıyorlar, galaksilerin çoğu da cuce galaksı olduğuna göre bunların ıncelenmesi yoluyla belkl de dev galaksılerı kı daha ender bulunurlarincelemekten çıkaracağımız cevaplardan daha ^ararlı cevaplar elde edebılırız Saat: 21.00 Belgesel "Ülkeler Coğrafyası" 15 eylül cumartesi TV1 Saat: 16.30 Belgesel "Ipek Yolu" Dızının bu bolumunde Denız Ipek Yolu üzerinde Çin'dekı ılk durak olan Kanton ya da Gusngzhu şehrı uzerınde duruluyor Kent ve cıvarı geçmışıyle bırlıkte tanıtılıyor Saat: 23.40 Belgesel "Cosmos" Programda atomun yapısı, yıldızların yaşamı, ölumu, beyaz cüceler ve kara delıklerın sırları ınceleniyor 14 eylül cuma TV3 Haklı çıkan sapkınlar oldu Burada haklı çıkan, sapkın astronomlar oldu Amerıkalı astronom E.P.Hubble, (kı şu kötü kaderli Hubble uzay teleskobu bu astronomun adını taşımaktadır), 1924'de Andromeda nebulasının uzak bır galaksı olduğunu kesınlıkle gösterdı Bu galaksinın uzaklığı, hesaplandığında, 2 3 mılyon ışık yılı olarak bulunmuştur, yanı Macellan Bulutlan'ndan tam 15 defa daha uzak Şımdı artık kendi muazzam Samanyolu'muzun, daha 15 eylül cumartesi TV4 Saat: 21.00 Belgesel "Flzlk ve Hareket" Farklı turdekı elektromanyetık dağıhm ve dağılımların bazı kullanımları konu edlllyor