Katalog

H A Y V A N L A R D Ü N Y A S I Aslan: Yanlış kral Kalpleri küçük "çıktı", hızlı koşarken hemen yoruluyorlar, dişisi sokak kedisi gibi... Aslanı ne yapsak, acaba, tahtından indirsek mi? Zeynep Tümer caba insanlar yüzyıllar boyunca bir güç simgesi olarak gördükleri aslanın aslında koca kafalı ve hantal yaratık olduğunu bilselerdi, onu hayvanlar kralı tahtına oturturlar mıydı? Kendi türlerindeki diğer hayvanlaıia kıyaslandıkları zaman son derece hantal olan bu hayvanlar, birer ev kadlsi olsalardı, vücut yapılarının orantısızlığı bu denli önem taşımazdı. Ama hayvanlar kralı olarak insanların aslana yükledikleri misyon, onların daha mükemmel hayvanlar olmalarını gerektiriyor. Ve aslanlar hakkında öğrendiğimiz her yeni bilgi kafamızdaki aslan imajını biraz daha sarsıyor. Aslanlar saatte 60 km. hızla koşuyorlar ve bu, dünyanın en hızlı kısa mesafe koşucusunun hızının yaklaşık iki katı. Ancak insan bu hızla 100 metre koşarken, aslan en fazla A 2030 metre koşabiliyor ve koşmaya devam edebilmesi için dinlenip güç toplaması gerekiyor. Bir başka deyişle aslanlar birer kosucu olarak son derece dayanıksız hayvanlar ve bu dayanıksızlıkları tamamen vücut yapılarının orantısızlığından kaynaklanıyor. Kalpleri küçük... Aslanların uzun süre hızlı kosamamalarının en önemli nedeni, kalplerinin vücutlanyla orantısız olması. Aslanın kalbi vücudunun büyüklüğü ile karşılaştırıldığı zaman son derece küçük kalıyor ve aslandan daha küçük olan kedıgillerden sırtlanın (Hyen) kalbi aslanınkinden ıki kat daha büyük. Aslanın kalbi küçük olduğu ıçin pompaladığt kan miktan ve kanı fırlatma gücu düşük ve buna bağlı Yandaki şema, sırtlan, çıta ve aslanın koşu süratlerini ve bu süratle ne kadar koşablleceklerini gösteriyor. olarak da dokulara glden kan miktan daha az. Bu nedenle de aslan bir süre koştuktan sonra durup dinlenme ihtiyacı duyuyor. Aslanın hızlı koşamamasının bir nedeni de vücudunun «on daraoe ajır oluşu. Kedi cinsi etoburlar arasında büyüklük açısından Sibirya kaplanından sonra ikinci sırada yer alan aslanın kafası ve pençeleri, türdeşlerinden daha büyük ve bacakları da daha kalın. Aslanın «n örtemll OsMlliğl güçlü oluşu. urneğin aslanın bacağı leooarınkinden yaklaşık üç kat güçlü ama buna karşılık leopar aslandan 2 kat daha hızlı koşabiliyor ve ondan çok daha uzun bir süre avtanabiliyor. Aslanların diğer önemli özellikleri karanlıkta gör»bllmel«rf ve Işttm* duyularının son derece gelişkin olması. Koku alma duyusunun ise avlanma sırasında bir rolü yok. Aslanın vücut yapısı, tüm yaşama ve avlanma özelllklerinl belırliyor. Orneğin aslanlar panter ya da sırtlan gibi tek bir avın peşinde yalnız başlanna koşmuyorlar. Çünkü vücut yapılan kaçma kovalamaca şeklınde avlanmalannı engelliyor. Bu nedenle de sürüler halinde avlanıyorlar ve tek tek hayvanlara değil, sürülere saldırıyortar Bunun yanında keskin görme ve işitme duyulan sayesinde avlanmak içın diğer hayvanların daha dezavantajlı olduklan karanlık saatleri tercih edip gundüzleri dinlenmeye ayırıyorlar... Aslanlar anaerkll bir aile oluşturuyorlar ve aslan sürüsünün merkezinde erkek değil, dişi aslanlar yer alıyor. Aslana kral unvanını verdiren ulu görünüşlü gür yeleli erkek aslanın aksine, dişı aslan uyuz bir sokak kedısini andırıyor. Bir aslan sürüsünde yaklaşık 40 kadar aslan bulunuyor. Sürüyü oluşturanlar çoğunlukla dişi ve yavru aslanlar, çünkü dişi aslanlar normal olarak tüm yasamları boyunca sürüde kalırken birkaç tanesi dışında erkek aslanlar olgunlaştıkları zaman sürüden kovuluyor. Sürüdekı bütün dişi aslanlar birbirlerinin kızkardeşi ya da teyzesı ya da kızı. Dişi aslanların kendı aralannda tam bir kadın dayamşması sürüyor. Dişller birlikte yatıp kalkıyor, yavrularına ortaklaşa bakıyor ve birlikte avlanryorlar. Sürüdekı 45 adet erkek aslan ise sürünün biraz dışmda yaşıyor ve çiftlesme zamanıyla dişilerin avlandıkları zamanlar dışında, dişilerle pek içli dışlı olmuyor. Erkeği neye yarar? Erkek aslanların iki teme) görevi var; çiftleşmek ve sürüyü yabancılardan korumak. Çifttesme zamanında bir dişi aslan birkaç gün içlnde 1500 kere çiftleşebiliyor. Tek bir erkek aslanın bu işin altından kalkabilmesi soz konusu olmadığı için, aslan birden çok erkekle çlftleşlyor ve erkek aslanlar arasında bu nedenls pek sorun çıkmıyor. Aslan topluluğundaki anaerkil yapılaşmanın temelini avlananın dlşl aslan olması oluşturuyor. Ancak burada küçük bir haksızlık var. Avlanan dişi aslan olmasına rağmen avdan payı ilk alan erkek aslan. Dişi aslanlar avlarını elde ettiklen sırada erkek aslanlar bir araya gelerek yorgun dişi aslanları avın başından sürüyor ve karınlarını doyuruynrlar. Erkek asiandan sonra sıra dişi aslar.d ve en sonunda da yavru aslana geliyor. Bu nedenle de kıtlık dönemlerinde açlıktan ilk ölenler yavru aslanlar oluyor. Dişi aslanlann sürüler halinde avlanmalarına rağmen, çok güçlü olanlan yalnız başlanna avtanabiliyorlar. Aslanlar avlayacaklan hayvanın çevresinde bir çember oluşturuyor Belki: Savanlar kralı... Aslanlar konusunda kafamızdan silmemiz gereken bir diğer yanlış düşünce de onların karanlık ve vahşi ormanların kralı olduklan. Eğor aslanlara bir unvan verilmesı gerekiyorsa, savanlar kralı demek daha uygun. Aslanlar ormanlarda değıl, tek tük ağaçların bulunduğu savanlarda yaşıyoriar. Çünkü aslanların besin kaynaklarını oluşturan hayvan sürüleri savanlarda bulunuyor. Ayrıca savanlar aslanların avlanış tarzına daha uygun, ağaçlar ise gundüzleri dinlenmelerini sağlıyor Sonuçta aslanların yaşadıkları yer onların vücut yapılan taraf ından belirienmiş oluyor. Dişi aslanlar kendı aralannda tam bir kadın dayamşması ıçmde rularına ortaklaşa bakıyor ve blrlikte avlamyortar. Uışıler birllkte yatıp k<n> 10