Katalog

BİLGİSAYAR DÜNYASI Dünya bilgisayar piyasaları kimlerin elinde? IBM'in yeri... Dünyadaki büyük üretici firmalar. Avrupa'nın güçlüleri... Asya'nın devi ve 4 ejderi. Yazan: Daniel Weissberg Çeviri: İsmail Kılınç ilişim çevresinde oluşan ekonomik piyasaları betimleme'k karmaşık bir iştir. Çünkü bilişim sanayiini genel çevresinden ayırmak oldukça zordur; elektronik ve bileşenleri sanayii, hizmet ve yazılım piyasaları, çevre birimleri üretimi, uygulama piyasaları (bilgisayar destekli tasarım, robotik, tele işlem...) Bugün tüm bu piyasalar birbirine bağhdır ve büyük bilgisayar firmaları geniş etkinlikte değişik türleri yönetmektedirler. Bununla birlikte, belirli bir güvenilirlikle, büyüklük düzeylerini ve yeni önemli eğilimleri yakalayabiliriz. Bilişim piyasasında kesin ve açık istatistik yoktur. Çevre birimlerini dikkate alıp almamıza göre 1987 yılı için piyasa 150200 milyar dolar arasında değişmektedir. Bilişim kesimi evrensel ekonominın emin değerlerinden biridir. Son yirmi yılda piyasanın büyüme oranı ortalama olarak %15'ti ve 1985 yılı büyüme oranı olan %7 bir yıkım olarak kabul edildi. Her yıl büyük slstemlerin yakında ortadah kaybolacağı söylenir. Ama her yıl 3000 adet satılmaktadır. Büyük firmaların ve yönetimlerin çalışması için kesinlikle vazgeçilmez değilseler de (mini bilgisayarlar bunların yerini rahatlıkla alıyorlar) büyük bilgisayarların önlerinde yine de bir gelecek var. Mini sistemler üe orta boy sistemler arasındaki ayrım fiyata (ortaboy sistemlerin fiyatı 100.000 ve 1 milyon dolar B arasında degismektedir) ve bağlanan iş istasyonlarının sayısına göre yapılmaktadır. Her iki sistem bir birimin ya da bir firmanın belirli bir servisine ya da servislerinin bütününün gereksinmelerine yanıt verebilecek "bölgesel makineler" düşüncesine uygun düşmektedir. Ama şimdi daha çok geleneksel uygulamalara yer veren (ücret, muhasebe, kütükler) ve merkezı olmayan işleyim uygulamalarını yapan makinelerden (midframes) söz edilmektedir. Gerçekte, mini bilgisayarların geleneksel çalışma ortamı (bölgesel kullanım) yerel ağlarla donatılmış ya da donatılmamış mikro (kişisel) bilgisayarlar tarafından ışgal edilmiş bulunmaktadır. Bilişim dünyasına bakarsak (yani 89 milyar dolarlık piyasa + 50 milyar çevre birimi piyasası) Amerika'nın bu piyasadaki payı 39 milyardır (%44). Amerikalı üreticılerin satışları dünya satışlarının %73'nü oluşturmaktadır. Avrupa'nın payı %11, Japonya'nın ise %15'dir. Amerikalılar kendi piyasalarının %99'nu denetlemektedirler. Ama birkaç yabancı üretici kimi Amerikan firmalarında pay almışlardır. (Bull ve Nec BullHN'de Fujitsu Amdahl'da, Hitachi NAS'da) Avrupa ise kendi piyasasında satışlarının %36'nı, korumacı olan Japonlar ise satışlarının %80'ni kendi adaları üzerinde yapmaktadırlar. ABD'nin egemenllği IBM, bilgisayar uretıcıleri arasında cıro:,. 1 numara olmayı s'Jrdüruyor. • Bu strateji geliri ve kârlarıyla olanaklıdır. Yani yatırımları ve Arge'si yüksektir. • IBM'in gücü işgücünün uluslararası bölümüne de bağhdır. Üç büyük coğrafik bölgede (ABD, Afrika Uzakdoğu ve Avrupa Ortadoğu Afrika), araştırma merkezleri, entegre ya da çevre birimleri fabrikaları, dünyada eşi olmayan beceri ve yeteneklerin aktarıldığı büyük bir ağ ıçinde üretim merkezleri bulunmaktadır. Avrupa henüz Amerikan bilişimine bağhdır. IBM'in Avrupa'daki cirosu 10 Avrupa firmasının cirosuna eşittir. 1987'deki 10 Avrupa firması şunlardır: Slemens: Ciro 21.880 milyon FF Ollvettl: Ciro 20.556 milyon FF Bull: Ciro 18.090 milyon FF Nhcdorf: Ciro 16.650 milyon FF ICL: Ciro 12.802 milyon FF Philips: Ciro 12.321 milyon FF Nokia data (Ericsson): Ciro 7.000 milyon FF BASF: Ciro 6.730 milyon FF Cap Gemlnl Sogetl: Ciro 4.100 milyon FF Comparex: Ciro 3.191 milyon FF Avrupa'daki 4 büyük Amerikan firması ise; IBM: Ciro 1.15.710 milyon FF Digital: Ciro 21.660 milyon FF Unisys: Ciro 14.250 milyon FF NÇR: Ciro 10.260 milyon FF • Üretici firmalar arasında, Alman flrmalannın güçlü olduğu görülmektedir. Si•mens (IN2Leanord ve Nixdorf firmalaLütfen sayfayı çevlrlnlz Guneydoğu Asya tırmaıan pazar payıarını antırıyor. 1987'de yapılan en büyük 20 firma sıralamasında fazla değişiklik olmadı. ilk 20 içinde, 10 Amerikan firması bulunmaktadır. (1 numara tartışmasız IBM'dir) IBM'nin cirosu kendisinden sonra gelen 8 firmanın cirosuna eşittir. Amerikan sanayisinin bu digopolistik durumu fiyatların ve tekniğin istikrarına neden olabilirdi. Ama olmadı. Bunun nedenlerıni şöyle sıralayabiliriz; • Talebin fiyat değişikliklerine göre duyarlılığı yeni payasaları ele geçirmeyi sağlıyor (üçüncü dünya, orta ve küçük işletmeler, kişiler) üretim maliyetlerinin düşüşü (bileşenlerin fiyatı, bütünleşmiş üretim sistemleri, otomatikleşme) satış fiyatlarının düşmesini sağlıyor. • Bilişim sektörü, hızlı bir gelişmeyi sağlayan teknik ya da ticari dehaların yardımıyla yenilikler getiren küçük işletmelere rahatça açıktır. • inanılanın aksine ve büyüklüğüne gö Dünyadaki büyük üretici firmalar re ölçek ekonomileri sağlayan IBM piyasada arabulucu ya da dengeleyici bir rol oynamaktadır. Sorunu aynca yatırım kapasitesi açısından da incelemek gerekir. Çok gelişen bir sektör olan bilişim dünyasında, gri madde katma değer ve araştırmageliştirme gızil gücü satış yöntemleri ya da yerleşme yöntemleri kadar etkilidir. Bu açıdan ve yakın geçmişteki bir dalgalanmaya karşın, IBM ve DEC (digital) gelecek için şimdlden hazırlıkhdırlar. Diğer dikkat edilmesi gereken nedenler ise; • BUNCH'un dağılması (Burroughs, UnivacSperry, NCR, Control Data, Honneyvvell) ve ilk ikisinin UNİSYS olarak birleşmesi ve diğerlerinin taşıyıcı olarak piyasanın bölümlerinde yer almaları. • HoneyvveH'in bilişim etkinliklerinin çoğunun BULL tarafından alınması. • Büyük firmaların arasında APPLE mikrolarının seçim şansınınyüksekolması. Bilişim Avrupası'nın oluşumu IBM imparatorluğu 1987'de 55 milyar cirosuyla 400.000 çalışanıyla (Ford'dan fazla) ve dünyadaki 117 şubesiyle IBM dünyanın beşinci büyük firmasıdır. Ikinci bilişim firması Dlgltal'in cirosu ise IBM'den 6 kez düşük olup 100.000 kişi çalıştırmaktadır. IBM'in cirosu Venezüella ya da Cezayir'in ulusal gelirine eşittir. IBM'nln kozları şunlardır: • Güçlü ticaret stratejlsi: Talep azaldığında ya da rakıp bir firma yeni bir ürün çıkardığında, IBM fiyatları indirir ya da norm olacak yeni bir model piyasaya sürer. T5