Katalog

ARAŞTIRMA Aşka davet şarkıları Şair kambur balinalar Kambur balinaların başı, ortası ve sonu olan uyaklı şarkı söyledikleri saptandı. Ik bakışta "acaba içine sığar tnıyım" kuşkusunu uyandıran minicik bir araba. Neredeyse süpermarketlerde bile satılabilecek küçüklıikte. Insanda, hani, raftan alıp sepete koyulacak duygusunu uyandıran bir oyuncak gibi. Fazla güven de vermiyor. Kent trafiğinde hiçbir şansı yok sanki. Ama bu duygular, yaşanılan çevreden kaynaklanan bir tür önyargılar. Koca koca kamyonlarla, TIR'larla (kent trafiğinde ne işleri varsa), kallavi Mercedes'lerle, sıra sıra dizilmiş otobüslerle (ah metro!)yaşamak zorunda bırakılmışlığın yerleştirdiği duygular: Korku, güvensizlik ve önyargı dolu... Hepsi, bu sisteme, bu trafik düzenine özgü. Güneş ve elektrik enerjiü arabalar, yannın öncüleri, yarının toplum yaşamının habercileri. özellikle kent içi yaşam için. însancıl, masrafsız, çevreye ve yaşama dost. Gerçi henüz kıvammda değiller, ama büyük otomobil şirketlerinin hemen hepsi, bir yandan da yarının arabaları üzerinde çalışıyor. Kent havasını, atmosferi, ınsanlar dahitbütür. canlıları, ormanları zehirleyen ve giderek öldüren fosil yakıtlar, çok yakın bir zamanda, yerini büyük ölçüde temiz enerjilere bırakmak zorunda. Teknolojinin kendiliğinden gelişmesinin belirlediği "yaşam tarzı dönemi" bitiyor; yerine, çevre temizliği, sağlığı, güzelliği ve kullanışlılığı düşüncesinin, yeni teknolojileri, toplumsal yaşam tarzlarım belirleyeceği, geliştireceği bir dönem başlıyor dünyada (Her ne kadar biz saatte binlerce arabanın gazlarıyla zehirlediği çevre yolları üzerinde, caddeler üzerinde lüks villalar yapmayı, satmayı, apartmanlardi oturmayı bir ayrıcalık sayıyorsak da hâlâ!) Eksi 15 derecede bile ısıtılmak zorunda kalınmayan yarının evleri ve çevreyi zehirlemeyen yarının arabaları... Acaba yarının dünyası için fazla mı umut besliyoruz ?• • • •• Gelecek cumartesiye kadar, mutlu bir hafta dileriz... İ HAFTANIN GÜNDEMI K ambur balinaların şarkıları, dıkkat çekıcı bıçımde duzenlenmış bestelerden oluşuyor Rastgele homurtulardan ve fısıltılardan çok farklı olarak, belırlı bır başı, ortası ve sonu olan, duzenlı olarak tekrarlanan bolumlerı ıçeren şarkılar bunlar Ayrıca, belırlı bır coğrafık grup ıçınde yaşayan tum balinaların aynı şarkıyı söyledikleri de bılınıyor Balinaların nasıl olup da yarım saat surebılen karmaşık bestelerı hatırlayabıldıklerını ve tekrarlayabıldıklerını araştıran uzmanlar, onların da tıpkı ınsanlar gıbı uyaklardan, yanı eşseslı son eklerın tekrarlanmasından faydalandıklarını buldular Massachusetts Lıncoln Araştırma Enstıtusu'nden Linda Guinee ve Cornell Unıversıtesı'nden Katherine Payne yıllarca suren araştırmaları boyunca bınlerce kambur balınanın şarkısını kaydettıler Bır spektograf kullanarak şarkılardakı ses şıddetı değışımlerını, zamanlamayı, armonık yapıları, vs bırer bırer saptadılar Yola çıkarken amaçları, balına şarkılarının nasıl oluştuğunu, yıldan yıla ve okyanustan okyanusa bu şarkıların nasıl değıştiğini anlamaktı Bız ınsanlar bazı şarkılarda ve şıırlerde bır dızenın ardından hangısının geleceğını hatırlayabılmek ıçın uyaklı sozcuklerı kullanırız Payne ve Guinee, kambur balinaların da boyle bır hatırlama mekanızması kullandıkları hukmune vardılar Balına şarkıları genellıkle, birim, alt bolum ve tema denılen parçalardan oluşuyor. Bırım tek notalık seslerı, alt bolum bır serı notayı ve tema da art arda soylenen bırkaç benzer alt bolumu ıfade edıyor Araştırmacılar tıpkı şarkı soyleyen ınsanlar gıbı, balinaların da bırbırını ızleyen temaların ıçıne duzenlı aralıklarla uyaklar yerleştııdıklerını buldular Bırkaç temadan oluşan basıt bır şarkının dortte bırını uyaklar oluşturuyor Yedı, sekız temadan oluşan en karmaşık balına şarktlarında uyakların toplamı ıkıye katlanıyor Balinaların neden şarkı söyledikleri ıse hâlâ tam olarak bılınmıyor Bazı teorılere gore balinalar, şarkılarla iletişlm kuruyorlar aralarında Daha çok erkek balinaların şarkı soyledığıne dıkkat çeken başka bır teorıye gore bu şarkılar, tehdıt veya rekabet ıfade edıyorlar Fakat bu şarkıların ureme bölgelerinde yoğunluk kazandığım belırten ve genış kabul goren bır teorı de bunların arkadaşlık kurma davetı olduğunu ıddıa edıyor Baska bır yanıtsız soru da erkek kambur balinaların şarkıların bu duzenı ve karmaşık yapısına neden bu kadar dıkkat ettıklerı Eğer bunlar çiftleşme öncesi şarkılarsa, neden kuşlarda olduğu gıbı basıt şarkılar yeterlı olmuyor? Balinalar daha duyarlı ve daha titiz dişilere mi sahlp? Araştırmacı Payne, balına şarkılarında bır "moda"nın geçerlı olabıleceâını ıddıa edıyor Bır şarkıyı hoş ve baştan çıkarıcı bulurlarsa belırlı bır grup ıçınde hemen tum balinaların bu şarkıyı soylemeye başlamalarının nedenı belkı de bu (mc.) O K U R D A N BİZE Bulmaca cevabı 113 sayılı Bilim Teknik'teki Armağanlı Bulmaca'ya verdiğim cevap asağıdadır. Abırda: 2 Ököz 3 Ördek 4 Domuz vardır. Siz iki sayı sonro yayımladığımz cevapta: 1 Ördek 2Öküz 20 Domuz vardır diye yazıyorsunuz. Sizin cevabınıza yanhş demiyorum, ama gelin bir de benim verdiğim hayvan sayısına göre hesap yapalım: Yazdığım sıraya göre 2 öközde 8, 3 ördekte 6, 4 domuzda 16 ayak olduğuna göre toplam 30 ayak eder. 2 öküzde 4 boynuz, 3 ördekfe 6 kanat olduğuna göre: Kitap yakımma protesto öncelikle Mis Sokak'ta meydana gelen kitap yakma olayını kınayarak üzen'me aüşen görevi (elimden geldiğince) yapmak istiyorum. Basından takip ettiğim kadanyla "hızlı okuma kursları" adı aliında birtakım kurs ve seminerlerin düzenlenmekte olduğunu biliyorum. hle'yazık kı bu kurs ve seminerler belli bir azmlığa hitap etmekteGünümüzde birçok kurs ve seminerlerin yaptldığını bilmekle beraber; okuma, bİlinclenme ve aydınlanmanın hayatiliğinin ve birçok kımsenin kolay kolay bulamadığı zamanın öneminin artlarındaki özüre dayanarak derginizden "hızlı okuma" hakkınaa bilgi verı/mesinı rica edeceğim. H. ACAR I ANKARA Cumhuriyet Blllm Teknlk • Sahıbı Cumhurlyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şırketı adına Nadir Nadl • Genel Yayın Muduru Hasan Omal • Muessese Mudüru Emln* Ufaklıgll • Yazı işleri Muduru Okay Gönanaln • Yayın Yönetmenı. Orhan Buru l ı • Grafık Yönetmen: T Ü I M Hasdemlr • 3 0 x 4 x 6 = 720 eder. Demek ki benimkı de doğru ımış. Bulmacanın ıkı (belkı de fazla bilmıyorum) doğru cevabı varmıs. Sizin yonlışınız sadece kendinizinkini doğru olarak kabul etmenizdir... Bir okuyucu