Katalog

ZOOLOJ İ Sıcakhk, "erkek" doğumların nedeni Bazı timsah türlerinde, yumurtadan +30°'ye kadar dişi, +33°'den fazla sıcaklıklarda erkek çıkıyor. oğacak çocuğun bır kız mı, yoksa blr erkek ml olacağı döllenme sırasında behrlenıyor Dollenmeyı gerçekleştırecek sperm hucresı bır Xkromozomu taşıyorsa kız, Ykromozomu taşıyorsa erkek oluyor Kuslar ve surungen çeşıdinde ıse erkekler ıkı Xkromozomu, dışıler de bır X ıle bır Ykromozomu ıle donatılmış durumdalar Buna karşılık tlmsahlar da dahıl bazı surungenler, cınsıyet kromozomlarından yoksunlar Yumurtalardan dışı ya da erkek tımsahların çıkması, embrıyoların gelışme suresındekı ısıya bağlı Mıssisslppıde yaşayan Alligator'larda orneğın artı 30 dereceye kadar yumurtalardan dışller çıkıyor. Isının artmasıyla bırlıkte erkek doğum oranı da yukselıyor artı 33 dereceden sonra ise mutlaka erkek oluyor. Isıya bağlı "cınsiyet bellrtenmesi" bu şekılde gerçekleşıyor Ancak ıklımde onemlı ınış çıkışlar meydana geldığınde ne olacak? Bazı bılım adamları, bu koşullarda ya daha fazla erkeğın ya da daha fazla dışının gelışeceğı goruşundeler Aynı bılım adamları, tebeşır donemı sonundakı ıklım değışıklıklerının, clnsiyeti dış ısı tarafından belırtenen pek çok surungenin sonunu hazırtamış olabıleceğını belırtıyorlar Yoksa dl D nozorlann neslı de kendılerıne bır eş bulamadıkları ıçın mı tukendı? Manchester Unıversıtesı'nden Charles Deeming ve Mark Ferguson bu hıpoteze ınanmıyorlar Bır yandan dınozorlarda cınsıyetın nasıl behrlendığı tam olarak bılınmıyor Muhtemelen dınozorlar cınsıyet kromozomları ıle donatılmıştı Yanı bugun yaşayan pek çok sucungende olduğu gıbı cınsıyet genetıktı Öte yandan ısıya bağımlı olarak gerçekleşen cınsıyet belırlemesının pek çok avantajı var ve bu uygulama ıklım değışıklıklenne de uyum gösterebılecek nıtelıkte dakı erkok sayısı belırgın bır şekılde daha az Ama bu erkeklerden her bırı çevresınde buyuk bır harem kurma çabası ıçınde olduğundan tum dışılerın kendılerıne bır eş bulabılme şanslan var Ancak guneş ısısı Allıgatortarın yalnızca cınsıyetını belırlemekle kalmıyor Hayvanın buyume surecını ve yetışkın olarak ıhtıyaç duyduğu ısı oranını da etkilıyor 33 derecede yumurtalanndan çıkan Allıgatorlar, kısa surede buyuyup gelışıyor Ancak buna karşılık yaşamlarını surdurebılmelerı ıçın olumlu koşullara ıhtıyaçları var Daha duşuk ısılarda yumurtalanndan çıkan Allıgatorlar ıse yetışkın bır hayvan olarak da daha duşuk bır vücut ısısını tercıh edıyorlar Bu daha az yoğun olan bır metabolızmadan kaynaklanıyor Ancak bunun her zaman bır dezavantaj olduğu soylenemez Yıyecek sıkıntısı çekılen donemlerde orneğın daha az enerjıye ıhtıyaç duyduklarından, dığer hemcınslerıne oranla daha dayanıklı oluyorlar Boylece embrıyonun gelışım suresındekı ısı farklılıkları, bır yandan olumlu koşullarda hızla gelışen gosterışlı hayvanlar yaratırken, öte yandan da daha yavaş gelışen. ama son derece kanaatkar olan hayvan ların ortaya çıkmasını sağlıyor Gelışmelerı dış ısıya bağlı olduğundan Allıgatorlar genehnde çevreye kolaylıkla uyum gösterebılıyorlar Bu, belkı de dınozorlar ıçın de geçerlıydı Ancak Ingılız bılım adamları, bu surungenlerde tımsahlardan farklı olarak, cınsıyet ve bellı ölçulerde metabolızma da genetık yollarla belırlenmışse, ıklım değışıklıklenne bu nedenle daha zor uyum göstermış olabıldıklerı uzennde duruyorlar Tımsahlar tartışma goturmez bır şekılde teb«şir döneminl aşmayı başardılar, dınozorların ıse aynı zaman parçası ıçınde nesıllerı tukendı Belkı de devasa buyukluklerı ve buna uygun olarak buyuk mıktarlarda yıyeceğe ıhtıyaç duymaları sonlarının hazırlanmasına katkıda bulunmuştur Cınsıyet belırleme şeklının, çevreye uyum gosterememelerınden sorumlu olup olmayışı ıse şımdılık bılınmıyor Butun dınozorlarda cınsıyetın aynı şekılde belırlenmemış olduğu da ıhtımal dahılınde Nıtekım kaplumbağa ve kertenkelelerde bır kısmında cınsıyet genetık olarak saptanmış, bır kısmında da yumurtalardan erkek mı, dışı mı çıkacağı guneş ısısına bırakılmış (s.n.) Timsahların başarısı Özenli seçim Buna ornek olarak araştırmacılar MlssıssipplAllıgator'unu gosterıyorlar Allıgator dışılerı yumurtlayacakları yerlerı özenle seçtıkten sonra, yuva yapımına başlamadan once ıklım değışıklıklenne karşı son derece duyarlı olan burun ve ağızlarıyla toprağı ıncelıyorlar Boylece son derece soğuk ya da son derece sıcak yıllarda da yumurtalardan aynı cınsten yavruların çıkma tehlıkesı yok gıbı Ancak değışen ıklım koşullarına uyum gosteren boylesıne bır yuva seçımı, yumurtalardan aynı sayıda erkek ıle dışının çıkmasını garantılemıyor Allıgatorlar