Katalog

A Rİ Hİ SACRUM Î yuruyoruz >tl çizllmlştlr Ağıriığı taşıyan bacak (burada icağı uzatmak ıçın ıkı grup kas kasılır ve vüuşturur Bu kas gruplan ayağı bilekten hareoslerdir Ağırlık sol bacağa geçınce sağ ayak ıter (2) Bu sırada dizler pasıf olarak bükülür vak bacağı durdurur ve ayak yere Iner (4) şa dönerek açılmaları ınsanın atalarının ayağa kalkmaya başlamalarıyla gerçekleşmıştır Şempanze gıbı dört ayaklı bır maymunda ılıa vucudun arka kısmına göre neredeyse duz durmaktadır Lucy de ıse dışa doğru eğılerek yurume sırasında kalçayı dık tutan abduktör kasların bağlanması ıçın uygun noktalar yaratmıştır Bu eğnme pelvısın merkezınden uzakta gerçekleştığı ıçın ıç organlann ışgal ettığı yerı daraltmamıştır Ayrıca ıkı ılıayı ayıran sakrum genışlemıştır Bu değışıklıklerı aynen koruyan çağdaş ınsan pelvısı daha uygun bır doğum kanalı yaratmak ıçın önden arkaya uzamıştır Dık yurumede sadece anterıor glutealler değıl, diz arkasındakl kırışler de yenı bır görev ustlenmışlerdır Bu kırışler alt pelvısı femurun arkasına bağlarlar Dört ayaklı harekette görevlerl kalça uzatmakken ıkı ayaklı yurumede tersıne kalçayı kontrol ederler Abduktör kaslar (gluteus medıus ve mınımus) ınsan kalçası tek bacak tarafından destek gorduğu zaman kasılarak vucudu dengeler Kalça eklemı vucudun ağırhğıyla bırlıkte, boşta sallanan ve abduktörlerın etkıdığı bacak arasında dayanak noktası oluşturur Bu durumda abduktorler mekanık olarak dezavantajlıdır Çunku kalça eklemı vucudun ağırlık merkezıne göre lyıce sağa yatmıştır Bu nedenle vucut ağırlığının manıvela kolu uzamıştır Lucy'nın pelvısındt ıse (alt) vucut ağırlığının manıvela kolu daha da uzundur amaılıumun yuzeyel olarak daha genış bır alana yayılması ve femoral boynun daha uzun olması abduktörlerı kalça eklemınden uzaklaştırarak mekanık avantajlarını arttırmıştır Lucy'nın çağına gelene kadar kasların söz konusu yenı görevlerıne uyumları ne derecede tamamlanmıştı? Bu sorunun yanıtını bulabılmek ıçın kısmen kırılmış ve ezılmış 40 ayrı parça kemığın örneklerı bırleştırılerek uç mılyon yıl önce yaşamış bır atamızın (Lucynın) kalça kemığının aynısı model olarak oluşturulmuştur Fotoğrafta da gorulduğu gıbı usttekı çağdaş kadın kalçası ıle alttakı Lucy'nın kemıklerının arasında uç mılyon yıl bulunmasına karşın dık yurumenın butun özellıklennı gostermekteler Lucy'nın ılıası maymun kalça kemığındeklnden çok daha kısadır Bu kısalma vucu dun ağırlık merkezını aşağıya ındırerek dık yurumeyı kola/laştırmtştır Ayrıca ılıa Lucy tek ayak ustunde dururken dengeyı sağlayan abduktörlerın tutunabılereğı şekılde bukulmuştur Gluteus maksımus, abduktorler ve quad rıcepsın tutunduğu yerlere bakılırsa gerek duzenleme gerek buyukluk bakımından bızım pelvıs yapımıza çok yakındır Bır yönden Lucy ıkı ayak ustunde yurumek ıçın bızlerden daha uygun bır yapı ıçınde lllası dışa doğru bızımkınden daha keskın olarak yayılır femoral boyunları daha da uzundur Böylece Lucy nın abduktörlerı çağdaş kadınınkılerden çok daha yuksek mekanık avantaja sahıptı Bunun nedenlne gellnce: Son uç mılyon yıldır ınsan beynının gıderek buyumesı çağdaş kadının kalça kemığının önden arkaya uzamasına neden olurken Lucy'nın kalçası sadece dık yurumeye uygun olarak şekıllenıyor, ancak elıptık doğum kanalını önden arkaya kısa bırakıyordu Fakat bu Lucy ıçın sorun değıldı çunku onun bebeğının kafatası bır şempanzenın bebeğınkınden hıç de buyuk değıldı Lucy ve çağdaşlarının dık yuruduklerı gerçeğı artık bızım ıçın kesınlık tasıyor Fakat bu onlarda yerleşık bır hareket tarzı mıydı yoksa zaman zaman dığer maymunlarda aörülen yurume şekıllerını de kullanıyorlar mıydı 7 Bu soruların yanıtı femur boynu ustundekı araştırmalarda yatıyor Bacak ağıriığı ustlendığınde kalça eklemı vucudun ağır lığını femur boynuna kaydırır Bu durumda boyun yalnızca bır ucu desteklı terazı gıbıdır bır ucuyla femura bağlıyken dığer ucuyla yuku taşımaktadır Lucy nınkı gıbı uzun bır femoral boyun abduktörlerın kaldırma gucu nu arttırarak kalça eklemı ustundekı basın ILIUM Şekll3 Insan ve şempanze kalçalarının üstten görünüşü llla'nın dışa dönerek açılması, Insanın atalarının ayağa kalkmasıyla gerçekleştl Ust şekılde 4 ayaklı maymunda Ilıa vucudun arkakısmına göre neredeyse düz duruyor Orta şekilde Lucy'de Ise dışa doğru eğllerek, kalçayı dlk tutan kaslann gelışmesıne zemın hazıriadı Alt şekılde, çağdaş Insanın pelvısl, önden arkaya uzadı ve uygun doğum kanalı yarattı cı azaltır Şempanzenın femur boynu ınsanınkınden çok daha kısa olmasına karşın hayvanın çeşıtlı turden akrobatık hareketlenne uygun olarak yapılanmıştır Lucy ye gelınce Lucy'nın fosılının bulunduğu bolgeden alınan yine onun bır çağdaşının femur boyun kesıtıne bakılırsa onun kemık yapısı da çağdaş ınsanınkıyle aynıymış Bu durumda ıkı ayak ustunde yurumenın Lucy ıçın bır tercıh değıl tek seçenek olduğunu çunku femur boyun yapısının sadece buna uygun olarak evrımleşmış bulunduğunu anlıyoruz Araştırmacıların Lucy'nın kalça kemığının ustunde bu kadar durmasının nedenı ıkı ayak ustunde durmanın en belırgın delıllerının kalçada bulunmasındandır Oysa Lucy nın ıskeletının tamamı ıncelenmış durumdadır örneğın dız tamamen gerıldığınde dığer prımatlarınkınden çok daha fazla baskıya dayanah'ıecek yapıdadır ve femur ıle tıbıanın hafıf bır açıyla bırleşmesı ayakları vucudunun ağırlık merkezının tam altına yerleşmesıne olanak verır Ayak bıleğı de vucudun butun ağırlığını taşıyabılecek nıtelıktedır kollar tırmanmaya yatkınlıktan uzaklaşmıştır Aynı şekılde parmaklar da maymunlannkınden kısadır Lucy'nın ataları ondan çok önce belkı ınsanın evrımının en başlarında ağaçlardan ayrılıp ıkı ayağın.n ustune kalkmış olmalılar Lovejoy atalarımızın ellerınde alet taşımak ıçın ayağa kalktıklarına ılışkın klasık goruşe katılmıyor Ona göre atalarımız daha taşımala rı gereken aletlerı yapmadan erkeklerın uremeye katkı ohrak yıyecek taşımak ıçın ellennı gereksınmelerı asıl nedenı oluşturabılır Bu göruşler tartışılmaya devam edecek, ama kuşku yok kı ayağa kalkış bılgıye dayalı ya şamın belkı de ılk anatomık özellığıydı (Sclentlflc Amerlcan/Kasım 88)