Katalog

B İ L İ M İ N ÖNCÜLERİ T E K N O LO J İ bîlmeCeSİ Dünya, Mars ve Venüs'ün atmosferi niçin farklı? Dakık radar ve radyo cıhaz ları sayesınde dunyadan Mars ve Venüs'le ilgili ince ölçumler yapmak mümkün olmuştur. Bunların sonucu olarak bılim adamları, uzun süredir esrarını koruyan bır konuya ışık tutabıleceklerdir: nıçin bu ikı gezegenin atmosferi, bızimkınden bu kadar farklıdır? Yeni bir süperyonga Tek parça silikon üzerinde merkezi işleyici, grafik birimi ve belleği birleştiren ilk 64bit'llk bir süperyonga yapıldı. Çevirenler: Mehmet Sülfi Aşık, Oğuz Tınaztepe (ODTÜ) ünümüzün kişisel bilgisayaıiarının çoğu için mikro işleyici sağlayan Amerikan yonga üreticisi INTEL mart ayında sıradan kişisel bilgisayarları güçlü bir grafik istasyonuna dönüştüren yeni bir süperyongayı açıkladı. 860 isımli yonga, tek parça slllkon Üzerinde merkez işleylcl, grafik blrlml ve belleğl blrleftlren ilk 64bıt'lik bir süperyongadır. Yonga 860, INTEL'in halihazırda bulunan en hızlı yongasından 30 kez, onun ana rakibi "Motorala" tarafından üretilen en hızlı yongadan 5 kez daha hızlı. Bılgisayar üreticileri yeni yongayı bilgisayarlara eklemeyi planlıyor. Kullanıcılar onu, moleküler modelleme hesapları ve karmaşık akışkanlar dlnamiği problemleri için sıradan kişisel bilgisayarlarına kolayca yerleştırebılecektir. 860, belki de süper bilgisayarlarını kolayca kullanıcıların masasına getirme iddıasını taşıyan ilk işleyici olacak. Günümüzde karmaşık grafik işlevleri, çok büyük ve pahalı olan süperbilgısayarlarda bulunmaktadır. Yonga 860 işleyici sadece 750 dolar ve 100.000 dolarlık süperbilgisayarların grafik işlevlerini yerine getirebilecek niteliklere sahip. ler ne kadar aya yolculukların gölgesı altında gözden kaçmaktalarsa da, dünyanın komşusu gezegenlerle ılgılı olarak yapılan son keşıfler, kendı varlığırnıza ışık tulmaktadır. Her üçü de, aşağı yukarı aynı boydadır ve büyük olasılıkla aynı zamanda aynı primordial madde kaynağından oluşmuşlardır. Ayrıca uzaydan ölçüm pan ABD ve Sovyet uyduları bu ikı gezegenin ısısı ve at mosferlennın bıleşimı konula rında bılgı vermışlerdir Her üç atmosfer de, anıaş lan, ana cıstmden "dışarı solunan" gazlardan oluşmuş ve aynı güneş radyasyonuna maruz kalmışlardır. G ~ Neptün Güneş sistemimizde Dünya, Mars ve VBnüs, öteki gezegenlerden farklı olarak blrbirleriyle benzeşen özel bir grup oluştururlar. Ama bugün Venüs le Marş/ın atmosferlerı, Dünya'nınklnden tamamıyla farklıdır: Venüs'ünkı, . çok yoğun ve sıcak; Mars'ınkl ise çok İnce ve soğuktur. Insansız uzay araştırma araç1 I larının blldırdığıne göre hem Ve1 Inüs'ün hem de Mars'ın I atmosferlnin temel unsuru, karI bon dıoksittır; Dünya'da karbon Idıoksit oranı, yüzde 0.03'ün al1 Itındadır.^, Bizim atmosferimizde ve %21 oksııen vardır; oysa Venüs'te ve Mars'ta azot, %20'nın üzerine çıkmaz, oksijen ise hemen hemen yok denecek kadar azdır Bu çarpıcı farklılığın sebebı ne olabılır? Cevabın 'yasam" olduğu tahmin edılıyor... Örneğın bitkıler oksııen Mayvanlar karbon dıoksıt gazı üretır ve azotu (organık bı üretır ve oksijen tuketırler. Bunun soleşıklere donuştürmek sure nucu, atmosferimızı şımdıkı halinde tiyle) tuketırler tutan, dengelı bir değış tokuştur. Bugün Venüs'ün atmosferınln suyun onda blrı yoğunluğunda kalın, boğucu gazlardan oluştuğunu, taban ısısının 750 derece F olduğunu tahmin edıyoruz. iki teknolojiyl birleştirdi Bilgi işleyici 860, IBM PC ve PS/2 gibi kişisel bilgisayarların arkasındaki güç olan 286 ve 386 mikroişlemcilerin yerini almak amacını taşımıyor. En önemli rolü, INTEL'in bu yılın ortalarında piyasaya süreceği kişisel bılgisayar için yonga 486 veya halihazırda kullanılmakta olan işleyici 386 ile bırlikte çalışarak ivmelendirici yonga olmasıdır. Yonga 860 iki teknolojinin birleşimini kullanarak bütün diğerlerinin üstünde bir oluşumdur. Bu iki teknolojiden biri "RISC": "Reduce Instruction Set Computery" teknolojisidir. Bu karmaşık ve zamantüketici "instruction"ları (emirleri) daha büyük "routine"lere (döngülere) bölerek, bilgisayar donanımı daha hızlı ışlev görecek şekilde tasarımlandı. Bu özel yonga RISC, her saniyede 80 mılyon hesaplama gerçekleştirebilir. "Camplementary Metal Oxide Sllicon" diye bilinen diger ikincl teknolojl ise, INTEL'e elemanlarını bir mikrometre aralıklarla yerleştirilmesini sağlayan fiziksel süreçtir. işleyici 860 mikroişlemcisinin fonksiyonlarını kontrol etmek için "Unix" diye adlandırılan bir işletim sistemı kullamr. Henüz, bu yeni yonga için uygulamalar yazılımı ya da programcılara, kendi uygulamalarını geliştirmek için, yardımcı biryazılım üretilmiş bulunuyor. Mare'ın atmosferi ise bizimkinın yüzde bıri yoğunluktadır ve öyle soğuktur ki, gazlar bile donar ve "kuru buz"dan takkeler oluştururlar. Pek çok bılim adamı, bugün, Dünya'da mılyarlarca yıldır var olan hayatın, ılk başlangıçtakı gazları bugünkü atmosferımıze dönüştürdüğünü düşünuyor Eğer Dünya'da yaşam olmasaydı, atmosferın dengesını ınorganık etkenler kontrol edecektı bunun sonuçlarınm ne olacağı ise açıktır. Atmosferi etkileyen biyolojık etkenler, örneğın günoş enerjısı gıbı ınorganık etkenlerden 100 bin defa daha güç Saniyede 150 milyon IBM ile INTEL, PS/2 bilgisayarları için "extraboard" üreterek, onların yeni yonganın üstünlüklerinden faydalanabilmelerini sağlamaya çalışmaktadırlar. Kişisel bilgisayarlar için en popüler yazılımları üreten "Microsoft" ise yonga 860'ta çalıştırılmak üzere yazılım uygulamaları geliştirmektedır. 15 santimetreye 10 santimetre boyutlarında olan 860, bir milyon transistör veya anahtar içeriyor; bu sayı halihazırda kullanılan mikroişleyjcılerın üzerinde bulunanların sayısının dört katına eşittir. 860, 50 megahertz'lik saat hızı ile her saniyede 150 milyon hesaplama ya da işlem yapar. INTEL'in 386 gibi işleyıcileri bu hesapları gerçekleştırmek için ayrı modüllere gerek duymaktadır. Aynı zamanda, ilk defa INTEL; bir bılgisayarın nabzına eşit olarak bir saat periyodundan daha az zamanda bir ışlemi yapabilmek için bir yonga geliştirmiş bulunuyor. 860 ise bir saat periyodu sürecinde üç ışlem yapabilmektedir. (New Scientlst, 11 mart 89) Oksi)enın ve azotun kımyasal "tuketimi", üretımınden daha fazladır, dolayısıyla bu gazlar yavaş yavaş azalıp eser mıktarda kalacaktılar. Karbon dıoksıt sevıyesı yaı vaş yavaş yükselecek, sonunda Venüs'tekı aşırı sıcak atmosfere benzeyecek ya da Mars'takı gıbı düşük ve ıstikrarlı kalacaktır Bu nedenle bu gezegenler konu' sunda yapılan son keşiflerı Ilk yasamı tespit testlerl olarak görmek mümkündür; bu keşıtler, Venüs'te de Mars'ta da yaşam olmadığını akla getirırler. . 14