Katalog

CEVRE SAĞLIĞI nin tahrıbat gören kısmında kolınerjık nöronların kusursuz çalıştıkları ve asetılkolık urettiklprı gozlemlenırken, sıradan fıbroblast verılen farelerde aynı noronların yarısından çoğunun yaşayamadıkları saptandı Tedavı ışlemı goren noronların hayatıyet belırtısı ıçın ek bır kanıt Aksonal uçlar (akson'un dalları), NGF'nın kaynağına doğru ycnelmıştı Bu bulgu, aslında daha once anlatılandan çok daha onemlıydı Boylece araştırmacılar naklettıklen hucrelenn, henuz kendılerının de saptamayadıkları başka faktörler salgıladıklarını da savunuyorlar, ama bunun NGF'nın eylemını dınamıkleştırdığını öne sumyorlar Havadan, sudan, topraktan giderek daha fazla aldığımız kurşunun: Beyin zedelenmelerine, Yaşlılarda kemik yumuşamalarına, Düşük ve erken doğumlara, Kurşun zekâ geriletiyor Çocuklarda beyin gelişiminin engellenmesine neden olduğu belirtildi. yuzyılda, kurşunun tehlıkelerını ıçeren haberlerle Ben |amin Franklln dahı ılgılenmezdi Matbaacı olan Franklın, kurşunun za rarları konusunda kurşunla ılgılı ışlerde çalışan kımselerı, maden kapları ve demır tavaları kurşun lehımle onaran lehımcılerı ve uzun surelı dayanıklılığı ıçın evlerde kurşunlu boya kullanan boyacılan uyarmıştı Ancak 200 yıl sonra kurşunun buyuk bır tehlıke olarak kabul edılmesı ve bu madenın yol açtığı sosyal ve tıbbı hastalıkların çokluğu onu şaşırtabılırdı Kısa bır sure önce, Çevre Sağlığı Bılımlerı Uluslar Enstıtusu'nun Kuzey Carolına'da duzenledığı konferansta, hastalıkların oluşmasına başlıca ıkı neden gösterıldı Bunlardan bırısı kurşunun petrol ve boyada buyuk olçude kullamlması sonucu Nepal, Amazonıa ve Papua Yenı Gıne gıbı çok uzak bölgelerde yaşayanların dokularında dahı kurşun bulunmasıydı Dunya uzerındekı pekçok bölgede, hava, toprak, toz ve suyun Içınde kurşun olduğu belirlendl. Yeraltından çıkarılıp işlendlkten sonra kesinlıkle yok olmayan kurşun madenl, okyanuslardakı mercan kayalıklarında ve Kuzey Kutbu'ndakl kar örtusunde de bulunuyor. Diğer blr kötu haber ise, ınsanların gözle görulur bır etkı gostermeyen bellı bır orandakı kurşunu kan, beyin ve kemiklerinde taşıyabılmelerı Fakat son zamanlarda, çok az bır oranın blle önemlı zararlara yol açabıleceğı varsayılıyor ve kurşunun bılınmeyen yollardan sağlığa zarar verdığı göruşu gıttıkçe kesınlık kazanıyor örneğın hıç kımse kurşunun, yaşlı kadınlarda kemıklerın sertlıklerını yıtırmelerıne neden olarak sırt kamburlaşması, boy kısalması, kalça kırığı gıbı sonuçlar doğuran osteoporosıs hastalığına yuksek oranda yol açtığını duşunemezdı Ikısı arasındakı bağlantı, Washıngton Çevre Koruma Vakfı ıle Dr Ellen Sılbergeld ve ıkı arkadaşı tarafından ortaya çıkarıldı kandakı kurşun oranının yukseldığını ve bunun, kurşunun kan dolaşımtna yenıden gırmeden önce uzun yıllar kandan kemıklere aktarılmasına neden olan hormonal değışıklerden kaynaklandığını buldular Duşuncelerıne göre kurşun, D vltaminlnl işleyemez duruma getırdığınden ve vucudun kalsıyum kullanımına engel olduğundan, (her ıkı madde de kemıklerın sertlıklerını korumaları açısından gereklı) kadınların kemiklerındekı kurlar Amerika'da, artık ev boyalarında kurşun kullanılmıyor, ancak dededen toruna aktarılarak gunumuzde de yaşanılan 2000 yıllık ya da daha eskı evlerın duvarları kurşun boya ıle kaplı. Bu tip evlerın su boruları genellıkle kurşundan yapılmış ve kurşun lehımle bırleştırılmıştır Kurşun boya ıle kaplı, gelışıguzel yıkılmış eskı evlerden ve kopru lerden yayılan kurşun, havaya karışmaya da devam edıyor Konserve kutuları da kurşun lehlmll. Şiddetli blr kurşun zehlrlenmesi belırtileri gösteren çocuk ya da yetişkln, kurşunu ıdrar yoluyla dıŞarı atan llaçlar tehllkeli olduklarından çocuklara sureklı verllemiyor, ayrıca hasta kurşun dolu ortama gert döndüğünde etkisiz kalıyorlar. Araştırmalar sonucu bu tur bır tedavınm, beyındekı zedelenmelerı gıderemedığı varsayılıyor Şu anda Pittsburgh Universitesl'nde görevlı Dr. Herbert Needleman 1970 yılında Boston'da, 67 yaş arası okul çocuklarının kanını ve süt dlşlerini Inceleyerek, ıçlerındekı kurşun oranını belırledı Kısa bır sure önce, gençlık dönemının başlarında olan aynı çocukları tekrar gözlemledı Verılennden elde ettığı sonuçlar, vucudunda yuksek oranda kurşun olanların genellıkle lıseyı bıtıremedıklerını ve okuma yazmayı öğrenmede az oranda kurşun barındıranlardan daha başarısız olduklarını gosterdı Kurşun zehırlenmesının çocuğun beyın gelişimıni engelledıği açık bır bıçımde bellı olmuyor Avustralya da Flınderstıp Merkezi 'nden Dr. Graham Vimpani ve arkadasları altı aylıkken 1 desılıtre kanda 30 mıkrogram kurşun barındıran ıkı yaşındakı çocuklar ıle onlara yaşıt 10 mıkrogram kurşun barındıran çocukları karşılaştırdılar (Her ıkı oran da bılım adamlan tarafından duşuk olarak ka bul edılıyor) Her çocuğa IO öncesı nrtelığınde olan ve görme davranma arasındakı bağlantı ıle geçen sureyı ınceleyen "zekâ gelışım çızgısı" testını uyguladılar, sonuçta 30 mikrogramlık grubun ortalama başarı derecesının dığerlerınden 3 puan daha az olduğunu saptadılar Harvvard Tıp Okulu'nda Dr. Needleman ve dığer uzmanlar, daha ılerl yaşlardakı çocuklar uzerınde yaptıkları deiemelerde de aynı bulguları elde ettıler Ya. kulturel bırıkımı ve dığer etmenlerı aynı, ancak kanlarındakı kurşun oranı bakımından ayrı c an ıkı grup seçtıler Her ıkı gruba da standard IQ testlerı uygulandı 100 puan ortalama olarak kabul edılen bu test sonunda, kanında yuksek oranda kurşun olan grubun %16'sı, duşuk bır puan elde ettıler Normalın uzerındekı zekâları belırlerken de kanında yuksek oranda kurşun bulunan çocuklardan hıçbırı 125'ten yukarı çıkamadı oysa duşuk oranda kurşun barındıranlann %5'ı başarılı olabıldı Bu araştırmalar sonucu varılan aşama, kurşunun çocuğun zekâ gızılıni olumsuz olarak etkıledığı yönunde, ayrıca başka bulgular da saptandı Çocuk dışlerındekı kurşun oranını ölçen Dr Needleman, yuksek kurşun oranını çocuklarda dikkatln çok çabuk dağılmasına ve onların kolayca sıkılmalarına neden olduğunu belırledı Çocukların kendılerını fazla çekıcı maddelere kaptırmaları, başarı oranlarını duşuruyor G Alzheimer hastalığı Özetle; ılk kez, kendılerını kabul eden dokuya tamamen yabancı ve genetık olarak değıştırılmış hucreler, dejenere olmaya mahkum başka hucrelerı kurtarmaya olanak hazırlamışlardı Bu sonucun, hele beyın gıbı çok karışık bır organda elde edılmesı ıse, genetik tedavınm merkezi sınır slsteminin bazı hastalıklarına karşı kullanılablleceği umudunu vermektedır. Bu yenı yolu açanlar zaten farelerde kendılerının yapay olarak yarattıkları beyın tahrıbatına benzer durumların ınsan patolojısınde de benzerlerı olduğunu söylerken, bunu belırtmek ıstıyorlar Bır çeşıt bunaklık olan ve kolınerjık noronların dejenere olmasından kaynaklanan Alzheimer hastalığı gıbı Eğer durum böyleyse, genetık yapıları ıle oynanmış hucreler aracılığı ıle NGF desteğı vermek hastalığın seyrlnı onemli çapta değlştirebılır, erken donemde hastalık lanımlanırsa, en cıddı sonuçları önlenebılır, gerıye donuşu olanaksız tahrıbat engellenebıhr Ama araştırmacılar buna benzer bır tedavınm ınsana uygularyabılmesı ıçın daha pek çok aşamalardan geçmek gerektığını belırtıyorlar Her şeyden once fıbroblast'ların bu tur bır nakıl ıçın en uygun hucreler olduğu hıçbır şekılde kanıtlanmış değıl Deneyde bunların seçılmesı, sadece uzerlerınde ışlemlerın kolay yapılabılmesınden kaynaklanmıştı Ama başka hucre tıplerı daha da uygun olabılır Bu nedenle başka denemeler yapmak kaçınılmaz 18. şun bırıkımı osteoporosısın oluşma olasıhğını arttırıyor Ögrenimi engelliyor Bebeler için tehlike Kadınlarda hamilellk ve emzlrme dönemlerınde hormonal değışmelerın dokulardakı kurşunu etkıleyebıleceğı, bılınen bır gerçek Genış çaplı araştırmalar, annenın kemiklerinde bulunan kurşunun, cenine ulaştığını gosterdıler Kurşunun yuksek oranda olması duşuklere ya da erken doğuma neden olabılıyor, oranın az olması ıse anne karnındakı bebeğın sınır slstemı ve beyın gelışımını yavaşlatabılıyor Kurşun, kalsıyumun etkılı olduğu stnır sıstemıne gırerek beyın hucrelerını öldürmeden, onların kımyasal ge 350 bin kişi Ayrıca bu ılk gırışım, zamanla sınırlanmıştı Fareler ıkı hafta sonunda oldurulerek, kıyaslama yapabılmek ıçın ıncelenmeye alınmışlardı Bu yuzden de fıbroblast nakıllerının daha uzun bır zaman sonunda nasıl durum gosterebılecettterı de bılınmıyor Bu alanda da başka deneyler gerek Her ne olursa olsun, araştırmacılar çalışmalarını surdurmeye ve yanıtlayamadıkları sorulara kısa zamanda yanıt bulmaya azımlı gorunuyorlar Gerçekten de Alzheimer hastalığı bugun butun tedavılere meydan okurken, bır yandan da gerçek bır salgının boyutlarına erışıyor Gelışmış toplumlarda ınsan ömrunun uzaması, hatırı sayılır bır ılerleme olmakla beraber, pek çok kımse yaşlılık bunaklığına uğrayıp az veya çok bu nımetten gerektığı gıbı davranamıyor Istatıstıkler pek kesın olmamakla beraber, bugun Fransa'da yaklaşık 350 bın kışınınbu tur hastalıkları çektığı sanılıyor Beynın patolojık yaşlanmasını önlemek veya sınırlamak olasılığı, yalnız yaşlı ınsanların yaşamlarını guzelleştırmekle kalmayacak, ayrıca bu yaş dılımı ıçın ödenen sağlık gıderlerını de azaltabılecektır Ve ılaç tuketımınde de en başta bu hastalıklara karşı kullanılanlar yer almaktadır (Science at Vie, Nlsan 89) lışmelerını önluyor. Sut, genış oranda kandan geldığınden ınsan veya hayvan sutuıçınde kurşun bulundurması durumunda eşıt bıçımde tehlıkelı olabılıyor Çocukluk dönemi de tehlıkelı bır devre Bunun nedenı, ılk dön yılda hızlı bır gelışme gösteren beynın kurşundan olumsuz yönde etkılenmesı ve bu yaştakı çocukların buldukları her şeyı, parmaklarını ağızlara sokmaları Ayrıca açık havada oynarken tozla karışık, kurşun yutuyorlar, ev hayvanları ya da ayakkabı üzerindeki toz aracılığıyla evın ıçıne de kurşun gırebılıyor Çocuklar, kurşun boya ile renklendlrllmlş sekerlemeler yemekten çok hoşlanır Onlar kadınlarda menopozdan sonra Zekâ geriliği 11