Katalog

GÖKYÜZÜ Gündoğumunda seyirlik 4 gezegen ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu ğustos ayı gereK çıpiak gözlo gerekse teleskoplarla yapılacak gözlemler için oldukça ilginç olacak. Bu ay birçok gökyüzü olayı sahnelenecek. Meteor yağmurlarından Ay tutulmasında dek. Ay tutulmasını ne yazık ki gözleyemeyeceğiz. Ancak çıplak gözle blr gün Içlnde dört gezegen birden izlenebılecek. Gün doğumundaki Venüs, Jüplter, ve Mars'ın görkemli gösterisi ise hiç de kaçırılacak gibi değıl. Bu gösterinin kolay izienebilmesı için verdiğimiz şekildeki gibi yalnızca doğu ufkuna bakılması yeterli. Şekildeki konum Venüs'ün doğmasıyla tamamlanacak. Ancak olayın zamanı hakkında bilgi verilmesi gerekirse, Güneş'in doğumu en iyı referans olacaktır. Güneş doğmaya başladı A 3UPİTER 6ÜNEY Yıldız haritaaının kullanımı Önce Kutupyıldızı'nı bulacaksınız. Bu yön kuzeydedir. Yüzünüz kuzeye bakarken sayfayı yazılar başaşağı gelecek şekilde çevinn ve gökyuzüne doğru kaldırm. Haritadakı doğubatı yönlerlnin tersliği düzelecektır, konum bozulmadığı sürece harita ile gökyüzü çakışacaktır. Adn: Persin karısı, And: Andromeda Agr: Kova, Aql: Kartal, An: Koç, Hur: Arabacı, Com: Zürala. Cap: Oğlak, Cas: Kraliçe, C*p: Habeş Kralı, C«(: Balina, CrB: Kuzeytacı, Cyg: Kuğu, De/: Yunus Dm: Ejderha, Erl: Irmak, For: Ocak, Gem: ikizler, Har: Zeus'un oğlu, Lac: Kertenkele, Lyn: Vaşak, Lyr: Çalgı, Ori: Avcı, Pvg: (Pegesus) Kanatlı At. Per: Perse Pac: Balıklar, P*A: Güneybalığı, Scl: Heykeltıraş, Tau: Boğa, Trl: Üçgen, Uma: Büyükayı, UMİ: Kuçük ayı, Vul: Tilkıcik, Vlr Basak, Ub: Terazi, Oph: Yılancı, Ser: Yılan, Sgt: Yay Ağustos '88 takımyıldı. harltası: Bu harlta 1 ağustos 23.30, 11 ağustos 22.40, 21 ağustos 22.10 ve 30 ağustos 21.30 için geçerlidlr. ğı anda Venüs ufuktan yaklaşık 40° yukarıda olacak ve gece boyunca izlenen Satürn çoktan batmış olacak. AĞUSTOS AYININ İLGİNÇ GÖK OLAYLARI Ceres durağan 14 2 Mars Ay'ın 8° güneyinde 19 Pallas karşı durumda 3 7 Güneş Merkür ile Dünya arasında (üst kavuşum) 4 • 21:22 Son Dördün Merkür en büyuk güneş merkezli enleminde (guney) 5 Venüs en büyuk Güneşmerkezli enleminde 11 6 Jüpiter Ay'ın 6° güneyinde 8 15 Venüs Ay'ın 9° güneyinde 12 3 Perseid meteor yağmuru (Pers takımyıldızında) 15:31 Yeni Ay Mars en beri noktada 14 15 Ay en öte noktada (406 319 km.) 16 Satürn en öte noktada 20 18:51 İlk Dördün 21 17 Antares Ay'ın 0.7° kuzeyinde, çakışma , 22 15 Venus en büyük Batı uzanımında (46°) 22 Satürn Ay'ın 6° kuzeyinde 24 Uranüs Ay'ın 5° kuzeyinde 23 17 Neptün Ay'ın 6° kuzeyinde 27 2 Mars durağan 13:56 Dolunay, Ay tutulması2 20 Ay en berı noktada (357 101 km.) 30 7 Mars Ay'ın 9° güneyinde 14 Satürn durağan 1) Güney Afrlka'nın bir bölümü, Antarktika ve Tasmanya'dan gözlenebilecek 2) Ay Kova takımyıldızında iken oluşacak yılın ikinci Ay tutulması. Yarı gölge tutulması seklindekı tutulma Doğu Asya ve Amerika'nın bir bölümünden gözlenebilecek. Türkiye'den ise gözlenemeyecektir. L5ÇP Gün 1 Saat Olay 3 Merkür, Güneş'e doğru hareketini sürdürüyor. 3 ağustosta ise Güneş'in arkasında kalarak üst kavuşum noktasına ulaşacak. Güneş'e yakın yörüngesınden dolayı kısa sürelerie ve zorlukla da olsa çıplak gözle gözlenebilen bu gezegeni ağustos ayı boyunca göremeyeceğiz. Boğa takımyıldızından ikizlere hareket eden Venüs, sabah yıldızı rolünü sürdürüyor. Venüs ayın ilk günlerinde 2:43, ortalarına doğru 2:33, ay sonunda ise 2:31 'de doğacak ve Güneş'in ışıkları arasında gözdeıı yitene dek gözlenebilecek. Gezegendeki yüksek oranda sülfürik asit içeren bulutlar ve sis tabakasının yansıtıcı özelliğinden dolayı Venüs, Ay'dan sonra gökyüzünü süsleyen parlak doğal cisim olduğu için tanınması oldukça kolaydır. Ayın ilk yarısında 4.4 kadir, ikinci yarısında ise 4.3 kadir parlaklığıyla aletsiz bile büyüleyici bir görünüme sahip olacak, Dürbün ya da teleskoplu gözlemciler Venüs'ün de ay gibi evreleri olduğunu ve noktasal ya da küresel olmadığını görmek şansına sahipler. Venüs bizden uzak olduğu zaman (yörüngesinın uzak bölgesinde) gezegeni bütünüyle aydınlanmış, dolunay gibi, ancak uzaklığından dolayı daha küçük görürüz. Gezegen, Dünya'ya yaklaştıkça evresi küçülür. Daha küçük bir aydınlanmış bölge görürüz, ancak görünür çapı 1 yay dakıkası olana kadar bü yür. Venüs birkaç ayda bir bu iki nokta arasındaki özellikleri sergiler. Bu ay blr yarımay şeklinde ve ortalama % 55'i aydınlık olarak görülebilir. İnsanların en çok ilgisini çekmiş olan gezegen Mars, ağustos ayının başında 1.6 parlaklıkla saat 22:48'de, ayın 11 'inde 1.8 parlaklıkla saat 22:i7'de, ayın 21 'inde 2.1 parlaklıkla da saat 21.42'de doğacak ve parlakhğı g>derek artacak. Teleskop ya da dürbünle ızleyecekler genellikle (fakat her zaman değil) gezegenin en beri noktadan geçmesinden sonra oluşacak toz fırttnalarını izlemeye hazırlanabilirler. Mars 12 ağustosta en beri noktada olacak. Ayrıca karanhk ve aydınlık bölgeler şeklindeki IkJim bölgelerinin deglşimi de gözlenebilir. Mars'ın güney kutbu bu yılın sonuna kadar Dünya'ya dönük olacağından dolayı kutup bölgesi beyazlığının fark edilecek ölçüdeki değişimi (giderek küçülecek) yıl sonuna kadar izlenebilir. Çünkü Mars güney yarıküresinde yaz, 11 eylülde başlayacak. önerimiz daha iyi görüş sağlamak ve ışınım etkisini azaltmak için renkli filtrelerin kullanılmasıdır. Boğa (Taurus) takımyıldızının konuğu Jüpiter 1 ağustosta 00:59'da 2.2 parlaklığında, 11 ağustosta 00:25'te 2.3 parlaklığında ve 21 ağustosta 23:50'de 2.4 parlaklığında doğacak. Ülker'le oluşturduğu görüntü ise görülmeye değer. Yeryüzü ile karşılaştırıldığında hidrojen ve helyumdan oluşmuş bir top gibi ve katılıktan uzak olan Jüpiter, güneş sisteminin kendi çevresinde en hızlı dönen gezegenidir. Gezegenin ekvator ve kutup bölgelerinin dönme hızı birbirinden çok farklıdır. Dürbün ya da teleskoplarla iki bulut kuşağı ve dört uydusu görülebilir. iki bulut kuşağı arasında yer alan ekvator bölgesi gezegenden 5 dakika daha hızlı dönmektedir. (9 saat 50 dak. ve 9 saat 55 dak.) Bu da bu kuşak bölgesinin saatte 400 km. kadar kaydığını göstermektedir. Yay takımyıldızındaki Satürn ağustos ayı boyunca Güneş ışıklarının çekilmesı ile görülmeye başlanacak. Parlakhğı ortalama 0.3 kadir olacak olan Satürn, hâlâ aletli gözlemlerin gözbebeği. Halka sistemi, 30 kez büyüten dürbünlerle bile görülebilir. Halka sisteminin eğıminin uygun olduğu zamanlarda A ve B halkalarını ayıran Cassini ayrımı teleskoplarla görülebilir. Bu yılki 26°lik eğim ise bu gözlemleri Gezegen harltası Gökekvatoru bölgesini gösteren bir ızdüşümdür. Kullanmak için yine kuzeyin bulunması ve gökekvatoru ile çakıstmlması aerekv yapmak için elverişli. D lıdır. (Bkn. 26. sayı) \ | "