Katalog

PAÜNOLOJİ Polen tedavi ediliyor Baştarafı 1. Sayfada Her tozlaşma döneminde çevreye saçılan polenlerdon hodeflerini bulamayanlar toprak, turbalık, bataklık ve göllerde birikebilirler. Bu olayın her yıl tokrarlanması ile, düştükleri alanın farklı tabakalarında fosilleşırler, Yanı dış zarlarını muhalazo ederler, ancak intin ve içeriklerini kaybederek binlerce yıl bozulmadan kalabılirler. Bu bölgelerde p o lon analizi yapılarak, geçmiş yılların bitki örtüsü ve iklimsel özellikleri hakkında bilgi edinilobilir Anaclolu'nun çeşitli bölgelerinde yapılan bu tip çalışmalar, kıyı kesimlerin, sıcaklık ve yağışın da uygun olması nedeniyle 8000 yıl öncesinde ormanlarla kaplı oldugunu, 4000 yıl öncesinde ormanların iç kısımlara doğru gelişerek yaygınlaştığını göstermiştir. Anadolu'da bir zamanlar ormanların hâkim olduğu alanlar, yüzyıllar boyu devam eden insan tahribatı ile stepe dönüşmüştür Pelrol ve doğalgaz yataklarının arandığı bölgelerde, sondajla toprak yüzeyinden itibaren belli derinüklerden çıkarılan karotlar, ca, rüzgâr ve arılarla tozlaşanlarınki ise yağca zongindir. Polenler sayesinde görme bozuklukları, saç. dökülmesi, kansızlık, bağırsak ve prosfaf haslalıklarının tedavisinde olumlu sonuçlar alınmıştır Fınlandiyalı sporculardan olımpiyat kısa mesafe koşucusu Steve Riddiek ve dünyaca ünlü Gary Fanellı, periormanslarını özel polen diyetiyle sağladıklarını belirtmışlerdır Polenlerin bal ile hazırlanan diyetlerde kilo kaybına yol açtığı, bunun yanında onerji ve genç bir görünüm kazandırdığı iddia edılir. Polen satışı Polenin önemi anlaşıldıktan sonra, çeşitli metotlarla toplanması yoluna gidilmiştir. Bunlardan biri de an kovanlarının ginşıne yerleştırılen tuzaklarla, arının taşıdığı polon yumaklarının toplanmasıdır. Bu şekilde elde edilen polenler ticarı amaçla satılmaktadır /sı/oc'teki Cemelle firması, 1952 yılından beri polen ekstresi içeren dış macunu, yüz kromı vo hayvan yemi üretmektedir Ayrıca çeşitli yollarla toplanan 20 tun polenden sa atte 80.000, yılda 140 milyon tablet elde edilmektedir. 1983 yılında firma bu işten, 2.5 mılyon dolar kâr sağlamışlır. Polenlerden eczacılıkta ılaç hammaddesı olarak, kozmetik sanayiinde güzellik mas kelerinin yapımında faydalanılmaktadır. Polsnler kriminolojide suçlunun bulunmasına yardımcı olabılir, en azından belli bir ıpucu sağlayabilir. 1959 yılında, Avusturya'da bunun tipik bir örneği yaşanmıştır. Vıenna şohrı cıvarındaki Danube yolculuğu sırasında kaybolan bir adam, tüm aramalara rağmen bulunamamıştı. Polıs, adamın öldürıjlmüş olabileceğini düşünerek bir şüphelıyi sorguya çokmış ve suçsuz olduğunu ıleri süren gencin ayakkabılarını, incelemesi için palınolog Dr. Klaus'a göndormışti. Şüphelı ayakkabılarını çok iyi temizlemişti. Ancak pabucunda I gr.dan daha az çamur kalıntısı vardi Dr Klaus çamuru çeşitli işlemlerden geçirdikten sonra, dikkatlice incelemiş ve yaptığı polen analizi ile çok sayıda acerfakçaağaç) ve ninus (çam) polenine rastlamıştı. Vienna'Mn güneyinde daha önceden yapılan palir.olojik çalışmalarla, acer ve pinus'un tersiyer (oligosen) döneminde, sadece bu alanda bir arada yetiştiklerı, yani birlikler oluşturdukları tespit edilmişti Danube yakınındakı bu ıssız bölgede günümüzde ise tek bir ağaç türü hâkimdi. Dr. Klaus, bu bulgudan yararlanarak, cesedin Vıenna'nın güneyinde, Danube civarında olabileceğini belırtmıştı Polib araşlırmaları sonucunda cesedi, Dr. Klausun tahmin ettiği yerde buldu Polenlerin, bazı yollarla insanın ortaya çıkışından önceki ve sonraki tarih hakkında bil gilerimizi arttırdığı bilinmektedir. Turbalık, göl dibı gibi alanlarda yapılan polen analizleri ile elde edilen sonuçlarda, ağaç polenlerır.ın giltıkço azalması, ormanlık alanların daraldığını, hububat polenlerınin artışı ise hububatların gıda olarak kullanılmaya başlandığını gösterir. Bundan faydalanarak tarım hayatına geçişin. zamanımızdan kaç yıl oııco ve ha:iQİ dönomtf rastladığını saptamak rnürnkündur Antropologlar, binlorce yıl önco yaşamış insan iskeletlerindeki diş kirlerini incelemekte ve polenlerden faydalanarak, ınsanların besiıılerinl oluşturan bitkılerin neler olabileceğini tahmin etmeye çalışmaktadırlar. Antropolog Bryant, 9000 yıl önce yaşamış insan iskeleti üzerindeki araştırmaları sunucunda kaktus, uvnge ve baklanın, o dönem insanı larafından besin olarak kullanılabıleceğını ılerı sürmüştür Polenlerin doğrudan ya da dolayl1 olarak toplum hayalı ve ekonomıde önomli bir rol oynadığı açıklır. Ülkemızdeki palinolojik çalışmaların desteklenmesi diğer bılım dalla rına da katkıda bulunacaktıı. Kültür alanları oluşturarak, daha çok polen eldesinin sağlanması, bunların saklanması, gerektıgındR insan sağlığına faydalı olacak şekilde kullanılması için uzman kışılerın yetıştırilmnr.ı, uygun laboratuv.ırların kurulmasi ve yenı yönternlerın gelış'irılmesının yararlı olacağı inan cındayız Polen: Nasıl çoğalır, nasıl dağılır? Rüzgârla tozlaşan Triticum'un (Buğday) taramalı elektron mikroskobunda 2500 defa büyütülmüş tek bir poleni polen analizi yapmak üzere bazı işlemlerden geçirilir ve her derinliğe ait polenlerin nitelik vo nıcelıkleri belirlenerek polen spektrumu hazırlanır. Aynı alanın belli uzaklıklardaki birkaç bölgesinde de aynı metotlar uygulanır Elde edilen polen spektrumları, önceden bulunmuş petrol yataklarına ait polen spektrumları ile karşılaştırılır. Böylece arama yapılan alanda petrol ve doğalgaz yataklarının bulunma olasılığı hakkında polen analizlori jeologlara yardımcı olmaktadır. Polenin etrafı ekzin (dış zar) ve ıntın (ıç zar) denilen ıki tabaka ile çevrilidir. içinde ise biri vegetatif, diğeri generatif iki hücre bulunur. Vegetatil hücrenin ışlevı bilinrr.emektedir. Generatif hücre ise döllenmede etkilidir. Ekzin, bitki türüne göre değişen bir tabakalanma ve süslenme şekli gösterir. Kimyasal yapısı mono ve dıkarboksılık yağ asitlerının polimerızasyonu sonucu oluşan ve sporopollenin adı verilen bir maddedir. Ekzin yüksek sıcaklığa (400°C'ye kadar), çeşitli kimyasal maddelere (kuvvetli asitlere), çürümeye yani bakterı ve küf mantarı faaliyetine karşı dayanıklıdır. Polen tüpünün rıkışını sağlamak üzere, polenin üzerindeki belli bölgelerdo yor yer incelenir. Bu bölgelere 'apertür' denir. »VI LHI ; « K i f r . I Kl.ER POLEN OVARYUM (YUMURTALIK) .T0HUM TUPU TASl*Sl Çiçeğin kısımları ve polen tüpünün izlediği yol polenler, bu keselerin açılması ile dışarı salınırlar. Polenlerin saçılarak dişi organa ulaşma sürecine 'tozlaşma' (polinizasyon) denir. Erkek organın başçık kısmından enine kesit eterik yağ salgılarlar. Polenleri süslü ve yüzeyi yapışkan bir ekzine sahiptir. Ekzin yüzeyindeki yapışkanlık sayesinde, polenler bır araya gelerek kümeler oluşturur ve çiçeği ziyaret eden böceğin vücuduna kolayca tutunabılırler Böceğin aynı türün bir başka bireyinin çiçeğine gelmesi ile, polenler böcekle beraber taşınır ve koşulların elvermesi ile dişi organa ulaşırlar. Sucul olan (su içinde yaşayan) tohumlu bitkilerde tozlaşma ve döllenme su içinde gerçekleşir Böyle bitkilerin polenlerinde ekzin ıncelmış, ırılın ise kalıniaşmış ve süslü bır yapı kazanmıştır. Polen keselerinden salınan polenler, her hangı bır yolla aynı lurun dişi organına ulaştıktan sonra (ancak hepsi hedeflerinı bulamazlar), bu organın tepecık kısmında çimlenırler Yani her polende, ekzinin zayıfladığı kısımlardan (aperturlerden) intin dışaıı doğru bır çıkıntı şeklinde uzayarak, polen tüpünü oluşturur. Bu tüpten salınan bır enzim. dışı urgdnın boyuncuk kısmındaki dokuyu oluşturan hücrelerin arasındakı, haıç gorevi yapan orta lamelı eritır. Serbest kalan hücıclor içinde, polen tüpünün ilerlemesı kolaylaşır. ilerleyen polen tııpü, yumurta hücresının yer aldığı ovaryuma ulaşır. Generatif hücre çekirdeğının mıloz bölünmesı ile oluşan iki spermden biri, polen tüpü aracılığıyla yumurta hücresinı bulur ve onunia birleşır Böylece döllenme gerçekleşir. Alerjinin nedeni mi? Kıtadan kıtaya yolculuk Beslenme değerleri işçi arılar, kovandakı yavrularını beslemek üzore çiçcklcrden bal özü ve polen toplarlar Daha sonra bunlan kovandaki petek gözlerine depo ederler Petek gözlerinde, bal özü bıldigimiz bala dönüşür. Bu arada arının taşıdığı polenler d.; bala karışır. Ballarda yapılan polen analizi daha kaliteli bal eldesi sağlamak üzere modern arıcılığa katkıda bulunmaktadır. Bu sayede, üstün özelliklere sahıp (koku, renk, tat ve kristalleşme bakımından) balların hangi bitkilerden elde edildiğini öğrenmek ve hatta balın kalitesini artlıracak bilki örtüsünü suni olarak (insan eliyle) oluşturmak mümkündür. Polende melabolızma ve gelişmede önemli rol oynayan çeşitli amino asitler (trıptofan, argınin, lisın, glutamin vs), Fe, Ca, Mg, Na P, S gibi elementler, A, B, C ve E vılaminlerinin varlığı tespit edilmiştir. Polen, ayrıca nişasta ve yağ da içerir. Kelebek ve kuşlarla tozlaşan bitkılerin polonleri nişasta intin çoğunlukla suslü değildır. Kimyasal yapısı kalloz, selüloz ve proteinden oluşur. Bunun yanında, polen tüpünün çıkışını sağlayan enzimleri ve çeşitli antijenleri de içerir Polenin yol açtığı alerjik hastalıklann, aslında intinde yer alan antijenlerden kaynaklanabileceği ileri sürülmüştür. intin, ekzıne göre daha dayanıksız bir tabaka olup kimyasal işlemler ile mikroorganizma faaliyetinden çok çabuk etkilenir ve ortadan kalkar. Açık tohumluların (örneğin çamlar) erkek kozalakları, kapalı tohumluların (iki ve tek çenekli bıtkıler) erkek organlarının başcık kısmındaki keseler içerisinde meydana gelen VEGETATİF HflCflE GENKRATİF HUCRK Polenin kısımları Rüzgârla tozlaşan bitkilerde (çam, kavak, buğdaygiller gibi) polenler saçıldıktan sonra uzun bir yolculuğa çıkarlar. Kilometrelerce uzağa taşınabildikleri, hatta bir kıtadan dığerine ulaşabıldıkleri gözlenmiştır Erkek organlardaki keselerden dışarı salınan polen mıktarı, bıtkı türune göre değişir. Örneğin, bir çam türü olan pinus sylvestris'm (sarı çam) her bir erkek kozalağı 5 mılyon 775 bin, bir ağacı ise yılda 12.5 milyar polen verir. Yine coryllus avellana'nın (fındık ağacı) tek bir erkek çiçeği 3.9 milyon polen üretir. Fagus sylvatica'öa (kayın) bu sayı 175 000, secale cerea/e'nın (çavdar) tek bir organ kesesinde ise 19.000'dir. Rüzgârla tozlaşan bitkılerin çıçekleri gösterişsiz ve basittir. Genellikle polenlerinin ekzınleri kalın, ancak daha az süslü ya da düzdur. Havadakı uzun yolculuğu sırasında, polen içerisinde yer alan ve döllenmede önem taşıyan generatıf hucrenın, aşırı çevresel koşullardan (düşük sıcaklık gibi) daha az etkilenmesı, canhlığını, dolayısıyla döllonme yeteneğini sürdürebilmesi için, kalın ekzine sahıp oluş büyük bir avantajdır. Orkideler gibi, hayvanlarla (böcek, kuş) tozlaşan bitkilerde ise çiçekler gösterişli olup, nektar denilen bal özü ve hoş kokulu