Katalog

YEŞİL S A Y F A Canlılar âleminde kan kaybı Yeryüzü yaşam blçlmlerinden yarısı yok olma tehllkeslyle karşı karşıya. Her gün 250 bitkl ya da hayvan türü yok oluyor. Çevırı: Murat Arın •»• ManaosBoa Vısta Bölgesl'ndekl yol yapımı Amazon ekosıstemınde yuzlerce metre genış lığındekı bır bandı yerle bır edıyor 3 ^ ^ P yan organızmaların evg ' • ^ rımını ızleyerek gunumuze dek gelen turlerden her yıl 90 OOO'ı yeryuzunden sılınıyor Sabırla oluşmuş ve zengınlığının genışlığı kesın olarak belırlenemeyen bu dunya, rekor bır hızla kan kaybedıyor Bıyologiara göre, yeryuzundekı yaşam bıçımlerın den yarısı yok olma tehlıkesıyle karşı karşıya J P mılyar yıl önce ılk yaşa lışmada Harvard Unıversıtesı nden Pe ter Ashton Borneo'da 10 hektarlık bır alanda 700 tur ağaç olduğunu belırle dı Bu tıpçalışmalargozonundebulun durulduğunda 30 mılyon rakamının da şaşırtıcılığı azalıyor Tropik ormanlar azalıyor Karalann ancak % 7'sını kaplayan tropık ormanlar bugun kayıtlı bıtkı ve hayvan turlerının yarısını barındırıyorlar Bu ormanlar hızla genışlemelerıne karşın buyuk bır tehlıkeyle karşı karşıya bu lunuyorlar Guney Amerıka Guneydoğu Asya ve Afrıka'da her yıl 9,2 mılyon hektar orman sıstemlı olarak yok edılıyor Uydularla yapılan gözlemlere da yanan bu sonuç, Ingılız çevrebılımcı Norman Myers tarafından geçen yıl eylul ayında VVashıngton da Smıthsonıan Enstıtusu'nun duzenledığı toplantıda açıklandı Bırleşmış Mılletler ın Çevre Programı taratından one surulen rakam daha duşuk olmakla bırlıkte (6 mılyon hektar), ağaç kesımı bugunku hızla sur durulurse tum tropik ormanlar 2135 yı lında hantalardan sılınmış olacak Bu tarıhte dunya nufusunun 11 mılyar dolay larında olacağı tahmın edıldığınden ço Amazon da yaşayan Valıant yaprağt kurba ğası da yok olma tehlıkesıyle karşı karşıya Bugun 1 61 7 mılyon tur belırlenmış bulunuyor (1) Oysa bu rakam buzdağının ancak gorunen bolumunu oluşturuyor Ashnda toplam tur sayı&ının 530 mılyon arasında değıştığı sanılıyor Belırgınsızhğın bu kadar genış olması ıse tanınmayan turlerın buyuk bolumunun tropık ormanların derınlerınde saklanmaları ile açıklanıyor Bu olağanustu çesıtlıhk çok kısa bır sure önce VVashıngton Smıthsonıan Enstıtusu nden araştırmacı Terry Ervvın'ın Panamaormanlannda gerçekleş tırdığı deneylerle kanıtlandı Erwın ay nı turden 19 agaçtan çoğunu antomolojıstlenn (bocekbılımcı) tanımadığı 1200 çesıt borek topladı Dığer bır ça ğalan nufus ıçın tarım alanları ve yaka cak gereksınımının artışını da hesaba katmak gerekıyor Calıfornıa dakı Stanford Unıversıte sı nden bıyolojı profesoru Paul Ehrlıch doğrudan ya da dolaylı olarak ınsanın dunyanın ılk net uretımının °/o 40 ını tu kettığını belırtıyor Bu rakam fotosentez yapabılen organızmaların kullandığı enerjıye de eşıt XXI yuzyılın başın da ıkı katına çıkmış dunya nufusunun tek başına ılk net uretımın °/6 80'ını tuketeceğı goz onune alınırsa ınsanların yaratacağı yıkım bugunden kolayca tah mın edılebılıyor Tanınmayan mılyonlarca turun top lanması tanımlanması ve smıflanması t» çok buyuk butçeler ısterken şımdıden daha buyuk harcamaların tanınan turlerın korunması ıçın yapılması gerekiyor VVashıngton'da toplanan bıyologlar, turlerın yok olması kaçınılmaz olsa da, öncelıkle tanınanların korjnmasına onem verılmesı gerektığı sonucuna vardılar Kaybolma tehlıkesıyle karşı karşıya olan yaşam bıçımlerı ustune yapılan çalışmalar bırçok soruyu yanıtlayabıleceğı ıçın önem kazanıyor Yeryuzundekı bu bıyolojık çeşıtlılığın sebebı nedır? Turlerın evrımıyle bugunku duruma nasıl gelındı? Yenı turlerın oluşması ıçın ne kadar zaman gerekıyor? Nıçın bazı turler butun dunyaya yayıhrlarken dığerlerı kuçuk alanlarda yaşıyorlar? VVashıngton'dakı toplantıya katılan bıyologiara gore bu sorular, evrendekı yıl dız ya da galaksı sayısı kadar önemlı Ayrıca genetık bılımın genetık dunya sını korumayı gereksız kılmadığının da altını çızıyorlar Genbılım varolan gen lerın yerlerını ya da kendılerını değıştırmekle ılgılenıyor Turlerın yok olması yenı yapıların oluşturulması çalışmala rında genbılımcılerı bu zengınlıkten ve çeşıtlılıkten yoksun bırakacak (Scıence Vle) (1) Mantarlar, alglar ve çeşitli mıkroorgarrizmalar çıkanldığı zaman turler uç buyuk kategoriye ayrılıyorlar Bıtkiler (250 000 tur), omurgasızlar (750 000) ve omurgalılar (47.000). |U** / "gergedan' olarak anılan bu dev koleopter sonsuza değın yok olabılır (Solda) Yok olma tehlıkesı ıle karşı karşıya kalan bır dağ leoparı